Тут перад Юзафам Яжоўскім і ўсімі ўдзельнікамі свята ўзнікае цэлая група па-святочнаму апранутых дзяўчат, якія хорам спяваюць Чачотаву песню:
Што ж мы Вашэці скажам,
Простыя з сяла дзяўчата?
Якія ж песні звяжам?
У нас мысль не багата!
Але як мыслім, чуем,
Так табе заспяваем,
Так цябе павіншуем —
Няшчырасці не знаем.
Лісічка, жоўты грыбок,
Слімакоў не баіцца;
Не точыць яго чарвячок,
Ён у лесе здароў блішчыцца.
Конік па полю дурэе,
Хоць копы вазіць не дбае,
Салавей хораша пее,
Самічку к сабе склікае.
Будзь, як лісічка, здаровы,
Як конік, вясёл пры трудзе.
Няхай тваё пісьмо, размовы,
Як салаўя голас будзе.
Пасля дзяўчат выходзяць наперад хлопцы, якія спяваюць:
Мы ад сахі, ад бараны,
Мала вам спяваці будзем!
Чытаць, пісаць не учаны,
Ат сабе трохі загудзем.
Колька ў снопе есць зернетак,
Толька жый шчаслівых лётак;
А калі замнога гэта,
Аглядай сотнае лета.
Колька за адным пакосам
Касец добры траў схэндожыць9,
Толька табе перад носам
Бог няхай чырвонцаў зложыць.
А як мы заўшэ10 да леса
Ад некрутаў уцякаем,
Так няхай бяда да беса
Уцячэ, пех ей не знаем.
Няхай цябе панны любяць
І часта просяць зазулькі, —
Калі з табой ся зашлюбяць
І ад'едуць ад матулькі.
Тут ізноў дзяўчаты змяняюць хлопцаў. Яны расказваюць у песні, што сярод іх ёсць прыгожая паненка, якая яснейшая і бялейшая за малако, «што блішчыцца ў даёнцы», «цнатлівая і разумная», і раяць імянінніку «свацею жычліву», якая паможа яму здружыцца з той паненкай: «Будзеш мець краску жонэнку».
Вось асобныя радкі гэтай песні:
Ужо даўно шчабятала
Сарока нам на паркане,
Яна міламу казала:
Да едзь жа ж ты да нас, пане.
Прымуць там з хлебам, соллю,
Там пачцівых людзей любяць...
Дзяўчат перабівае зноў хлапечы хор. Хлопцы расказваюць у песні, што яны пачулі, быццам бы людзі «вельмі брыдка» казалі аб імянінніку. Нібы ён усё «заслепен» у кніжках, а на паненак і не глядзіць! Далей згадваецца нейкая Гертруда, якая жыве за сцяною ў Яжоўскага, але ён не карыстаецца гэтым. Хор раіць яму жартам:
Папраўся, мілы паночку,
Любі ладныя дзяўчата...
Бо, спявалася далей у песні, калі завітае старасць, ужо нельга будзе зведаць шчасце кахання.
Калі хлопцы закончылі песню, выходзіць войт, які кажа да іх:
Што ж маўчыце? Ці вам ся ўжо песні урвала?
Чы вы іх так складаці ўмееце мала?
На гэта адзін са спевакоў адказвае — зноў жа вершам:
Не, бацька, у нас песні, колька рыб у Нёмні,
Але на тое, мілы галубчыку, помні,
Што мы па-руску леем, а нашы панове
Па-польску ўсё гавораць; кепска нашай мове!..
У вершаванае перамаўленне ўключаецца другі са спевакоў, які прапануе сябру Мікіту праспяваць «тую песню, што для сваёй Алёнкі спяваў напрадвесню...». Мікіта адразу згаджаецца. Песню Мікіты варта прывесці цалкам:
О, мая ты зорка ясна,
Доўга ж цябе любіць буду?
Уздыхаць яшчэ напрасна
І цярпець на сэрцы нуду?
Не будзеш ты літавацца
Над няшчасным Мікітою?
Час табе, міла, пазнацца,
Што ты для мяне мукою.
Цярплю доўга, выглядаю
Пацехі ад цябе, люба;
Няхай жа ўжо яе маю,
Не будзь ты для мяне згуба.
Ці ж дагэтуль не пазнала,
Што я за табою гіну?
Хочаш жа, каб аглядала
Маея смерці гадзіну?
Пазнай, любая Алёнка,
Тваё шчасце, тваю долю;
Будзеш меці усютэнька,
Панюю дам табе волю.
У мяне сотня авечак
Па зялёнай ходзіць пашы;
Кароў, бычкоў, цялушэчак
Поўны есць аборы нашы.
Чарназёмны мае нівы,
Пшаніцу родзяць буйную;
Садок есць, у нём грушы, слівы,
Хату маю некурную.
Не будзеш меці швагеркі
Ані з дзевера назолы;
Я не прывык да кватэркі,
Будзеш жыці, як анёлы.
Не вельмі ж я то і брыдкі,
Глядзеўся у чыстым ручаю;
Гэта ужэ былі б збыткі
Назваць мяне негадзяю.
Эй, любі мяне, Алёнка,
Застань маёю жаною;
Узойдзе для нас шчасця слонка,
Добра будзець з Мікітою.