Dostała cztery lata, odsiedziała trzy. Wróciła do domu cicho jak sowa. Wdowa, z którą mąż się już był ożenił, z kukułczą gotowością oddała jej dzieci. Jego nie widziała.
Dziewczynka się cieszyła, chłopcu było jeszcze wszystko jedno.
Wzięła się do życia.
Przeł. Jan Czopik
Начлег / Nocleg
Начлег
Баюся хутара Барсуковіна. Занадта пуста там, каб можна было ўспамінаць дзяцінства. Маці прывозіла мяне сюды, на сваю радзіму...
Баюся яго, відаць, яшчэ i таму, што тут пастарэлі толькі твары з маёй памяці. Прончыха, як зазвычай, гэтаксама крычыць: „куды прэшся, зараза!" Карова гэтакжа па-даўнейшаму лезе за парог. Над яе збітым рогам — мухі. Певень пазірае па-шуляцку...
Выйшла дзяўчына. Зняла з перканіцы высахлы цадзільнік; у яе точаная шыя, натуральны загар i сардэчна знаёмы ўзмах рукі. Яна паглядзела на гасцінец, па-жаночаму боязна-сур'ёзна, i я зразумеў, што бачу гэта, малую калісьці, сястру Мірці. „Божа мой, няўжо гэта ажно столькі ўжо гадоў, як з Мірцяй гуляў я ў схованкі?! Аднаго лета пабіўся за яе з пастухом..."
Я накіраваўся да хроснага з намерам застацца нанач. Ведаў, што вымасцяць мне пасцель на сухім сене, у гумне, i застануся сам са сваімі думкамі. Прысніцца загарэлае цела Мірці, прапахлае лесам ды жывіцаю. Бурштынавае! І, быццам разбойнік, што прыходзіць на месца свайго злачынства, захацеў убачыць Мірцю ў гумне, у якім праходзілі дзіцячыя гульні i яна абяцала пацалаваць мяне.
... Пад поўнач я застаўся адзін, у тым жа гумне.
Зашахацела асіна. Яе шмат на лузе Радэля, на гэтай козіды, на якой дзікая трава ды куп'ё. Падпоўз я, уяўны падшыванец, да дзіркі ў шчыце — усё той самай! — i прыгледзеўся да Барсуковіны.
Месяц каціўся на спатканне з бурай, клубаBani хмары, як густы дым ад вялікага пажару. Маланка мігцела дзесьці над Чортавым балотам. У старым лесе крычаў пугач, a зоркі-маргайкі толькі i ведалі бяздумна разбягацца на глыбіні неба. Далёка тупацелі грымоты, i ад таго заціхла наваколле. Раптам здалося, што імчыць па пушчы смяротная паніка, здратоўваючы верхавіны. Дыхнула вільготнай шрачынёю, i мой твар у момант успацеў.
— Мі-і-ір-ррр-рця-я-я-ааа!!! — даляцеў скрыгатлівы крык.
Я, не гледзячы ні вока, ні бока, ссуну ўся на ток i выбег на прыгуменне: у акне Прончыка грамнічная свечка — i нікога нідзе. Бог кінуў жмут бліскавіцаў; у хляве захроп конь і, хіба зосну, забляяла авечка.
На вочапе жураўля рыпацела вядро: ір-р-р-р... і-р-р... Белым духам уздыбіўся вецер на пыльным гасцінцы, ажно патрупянелі бярозы ды панагіналіся, нібы для ўцёкаў, з перапуду не могучы зрабіць ні кроку. З-пад страхі фыркнула нейкая птушка і, адурэлая, знікла.
Дождж ударыў густою шрапнеллю, ля самых маіх ног. Я адступіўся за падваротню. Зусім блізка жыхнуў i выбухнуў пярун; зазвінела кола сячкарні.
Неспадзявана для самога сябе — разапхнуў дзвярыны гумна і, увесь у мігценні, пабег да акна, на святло грамнічнай свечкі. Там, начною цемраю прыціснуты да сцяны, глядзеў, як на каленях моліцца Прончыха i кліча дачку. Яна, вылітая Мірця, выйшла да маці, i я пачаў шаптаць ёй паўзабытую малітву i трызніць, быццам ужо бяру Мірцю на рукі, а ногі мае нецярпліва чакаюць бегу. Абхапіла мяне Мірця за шыю, вусны-маліны расхіліла ва ўсмешцы, вочы-ягады росна блішчаць ад радасці, грудзі дыхаюць хутка-хуценька... Як добра быць патрэбным, як гэта цудоўна быць жыццём для другога чалавека! Мірця, я прагну быць жыццём тваім! Дзе ты? На якой невядомай вуліцы невядомага горада? Зайздрошчу той вуліцы, якая бачыць цябе!
Апамятаўся пад раніцу.
Расплюшчыў вочы пасля кароткага сну: тапіўся ў рэчцы!
Ляжу на сене.
Спалохана шэпчацца голле бярозы пад страхою.
Дождж шуміць у зеллішчы. Бліскавіцы скачуць па заполлі, у жытневых ды аусяных палетках. Дзесьці ў пушчы прагула вузкакалейка, i я зразумеў, што неўзабаве павіднее i праз якую гадзіну будзе аўтобус у Беласток.
Выйшаў, ні з кім не развітаўшыся. Рассвежаным бярэзнікам дайшоў я да берагоў Слоі, у якой на лапухах воднай лілеі ўжо зіхацела сонца. З-над Дзявоцкіх віроў шуганула ў сінечу чародка дзікіх качак.
Не даходзячы да халоднага зарасніку смуродзін, прыпыніўся.
Удалечыні Мірця моцнымі рукамі расчыняла вароты: Прончык выязджаў у поле. На яе галаве гусіным пер'ем бялела хустка.
Я пайшоў.
Nocleg
Boję się futoru Borsukowina. W tej pustce — jak nie wracać myślą do minionego dzieciństwa? Tutaj, w swoje strony rodzinne, przywiozła mnie ongiś matka.
Postarzały się tylko twarze; wszystko inne zostało jak dawniej. Nawet Pronczycha krzyczy tak samo z sieni:
— Gdzie leziesz, diable! — a twarz jej niczym pieczona gruszka.
Krowina pakuje się do izby, muchy krążą nad obtłuczonym rogiem. Kury coś tam żwawo dziobią, kogut patrzy na nie wzrokiem jastrzębia.
Wyszła na dwór dziewczyna, urodzona nie za mojej pamięci. Zdjęła z płotu wyschły szkopek: chuda szyja, opalenizna i zwyczajny ruch ramienia. Po kobiecemu płochliwie i uważnie popatrzyła na gościniec, i zrozumiałem, że mam przed sobą siostrę Mirci.