Выбрать главу

Na weselu we wsi, gdzieś za światłami Białegostoku, rozmawiano o Wenus, bogini miłości, a ja obok niej zobaczyłem boginię wstydu, Wioskę, a mówiąc ściślej — WIOCHĘ. A może Wiocha to nieślubne dziecko Wenus? Tak byłoby lepiej, bo po cóż nam bogini wstydu? Byłoby lepiej, ale to niemożliwe, sam to widzę.

Niespodziewanie zrozumiałem swój dziwny smutek: wszyscy czekają na'smierc Wiochy! I tak jak o nieboszczyku, którego nie wspomina się źle, wesele rankiem zaśpiewało: "Rawieła bura, dożdż szumieu", "Rasćwitali jabłyni i hruszy", "Rasprahajcie chłopcy koni"... O świcie goście weselni zaczęli się rozjeżdżać: jedni do przystanku autobusowego, inni na stację kolejową, żeby zdążyć, kto ma wcześniejszą pracę.

W takiej chwili, gdy człowiek odprowadza weselników za wioskę, na drogę, gdy popatrzy z daleka, ze wzgórza, na nocne miasto, wydaje mu się ono wielkim cmentarzem w dniu Wszystkich Świętych.

Przeł. Maciej Józef Kononowicz

Адысея паўмешчаніна / Odyseja półmieszczanina

Адысея паўмешчаніна

Яму зайздросцяць: пабудаваў сабе жыццё!

Ён купляў цэглу за цэглай, вымуроўваў паверх за паверхам, бачыў усё далей i глядзеў радасней. Часамі ўспамінаў ён пра першую дзяўчыну ды спадцішка пасмейваўся з яе ўжо паўзабытага, задрыпанага выгляду. Жыццё ўзвышалася небаскробам, a будынкі, што навокал, усё меншыя, штораз меншыя i меншыя, такія самыя, такія самыя, аж хаваюцца яны ў парнай зеляніне паўвясковых прыгарадаў, задаволеных хлеўчуком, — у ім бессаромна тлустая свіння, адкормленая на кухонных памыях, i чародка гультаяватых курачакрабушачак, гусачак-гергятушачак, качачак-дзівачачак... Смярдзіць забяспечанасцю.

І пах ад летняй кухні, у якой жонка, выхітраваная ім дачка былога купца, што пазалетась салідна прагарэў на пасадзе кіраўніка склада i надоўга сеў у турму, смажыць прыгожанькія катлеты на аоед.

A ўвечары была бура з бліскавіцамі i вятрыскам, быццам у абы-якім кінафільме пра абы-якое жыццё...

Odyseja półmieszczanina

Zazdroszczą mu, bo umiał sobie zbudować życie.

Kupował cegłę po cegle, stawiał piętro za piętrem; widział ciągle dalej i patrzył radośniej. Czasem przywoływał w myślach swoją pierwszą dziewczynę i śmiał się ciszkiem, wyobrażając sobie jej wyszmelcowany i na wpół zapomniany ubiór.

Życie rosło drapaczami chmur i budynki wokół nich były wciąż mniejsze i mniejsze, i jeszcze mniejsze, takie same i wciąż takie same, aż się chowały w zieleni niemal wsiowych przedmieść, którym wystarcza chlewik, zaś w nim bezwstydna tłusta świnia i czereda kureczek-popierdeczek, gęsiątek-jąkalątek i kaczątek-dziwaczątek... Śmierdzi zapobiegliwością.

I odór letniej kuchni, w której chytrze przez niego wychowana żona, córka byłego kupca, co to w ubiegłym roku nakradł się w kierowanym przez siebie składzie i osiadł na długo w kryminale, smaży piękniusie kotlety na obiad.

A wieczorem była burza z piorunami i wielkim wiatrem, niby na byle jakim filmie o byle jakim życiu...

Przeł. Jan Czopik

Збажынка / Źdźbło żyta

Збажынка

Мару аб збажынцы на Александроўскім палетку, учараванай у словы мае напісаныя... Але словы, бы каменні, укладваюцца то ў апавяданне пра выпадак нешчаслівы, то ў роспач валошкі сінявокай, пакінутай вятрам восені, то ва ўрачыстае жыццёбыццё пастуха Супруна, якому свет з балячкамі гарадоў зайздросціць павінен. Іншы раз склаліся яны ў вобраз святы Кіры-пані, то зноў у годнасць нябесную Белавежы, прыгажосці някранутай каралевы, або ў сум па хаце дзяцінства, ці ў адзіноту ліп старых у Барсуковіне, айчыне пекнаты i цішы.

У Александроўскім палетку, на загоне бацькоўскім пачуццяў маіх, збажынка!

Адзінокая яна, як жыццё.

Ціхая, як мудрасць.

Пахіленая, бы лёс.

Зялёная, нібы свет...

Źdźbło żyta

Marzę o żytnim źdźble z Aleksandrowskiego poletka, zaczarowanym w słowach mego pisarstwa... Lecz słowa, niby kamienie, to układają się w opowieść o nieszczęśliwym wypadku, to o goryczach modrzanki wydanej jesiennym wiatrom, to o solennym życiu-byciu pastucha Supruna, któremu świat, dotknięty plagami miast, powinien zazdrościć. Innym razem przybierają kształt świętego obrazu Kiry-pani, albo pochwalnego aż do nieba hymnu na cześć Białowieży—królowej niedościgłej urody, albo smutku za domem dzieciństwa czy porzuconych wiekowych lip w Borsukowinie, ojczyźnie piękności i ciszy.

Na Aleksandrowskim poletku, ojcowskim zagonie moich odczuć, źdźbło żyta.

Samotne jak życie.

Ciche jak mądrość.

Krzywe jak los.

Zielone jak świat...

Przeł. Jan Czopik

У бок Юраўцаў / W stronę Jurowiec

У бок Юраўцаў

У свята мы выйшлі з Беластока. Ля затоння шашы — дзікія ружы, счырванелыя шыпшыны. З віядука, што за Белым Стачком, відаць чыгунку, як праколвае небакрай.

У бок Юраўцаў пачарнела, але мы пакуль што ў сонцы, бытта каля печы бліз акна, ад якога цягне па нагах холадам... Хата дарожніка пад залессем.

Ступаючы ў пясок на сцежцы, у тэты прысак, я не без прыемнасці падпякаю ступені. Прыйшла да мяне нейкая ўпэўненасць у тым, што ад заўтра — восень.

Дайшлі, уздарожкам, да Супраслі-рэчкі. Тыя хмары пагнала ажно за Васількова, мястэчка.

На дне — усё той жа камень, які не раз я спрабоўваў абняць, каб, дзеля пустое гульні, зварухнуць яго, але мяне выносіла наверх. Задыханы — вылазіў на бераг, змазолены мяшчанамі, што пруцца сюды на пляж. На траву ў пархах, у вецер. Адсюль, са жвірыстае касагорынкі, падзічэлы ад радасці я скоўзваўся ўглыбіню, акунаўся ў ёй з галавою, поўнай уяўленняў пра жахлівасці віроў. Выныраў жа каля чаротаў i — палохаючыся таго, што пада мною ляжаць тысячагадовыя зрубені, — плыў з быстрынёю. Страшна было i да казытак шчасліва!