дзірках, каб туды выпадкова не трапіла вада, бо агуркі сапсуюцца. Пасля бочку, як
звычайна, затапляюць у ваду і прывязваюць да калоў, каб не выплыла наверх ці каб не
знесла яе вадой.
Гарадскія жыхары, не маючы магчымасці небяспечна затапіць бочкі, ставяць іх у склепах
на драўляных падстаўках, але не на зямлі, і старанна выціраюць цвіль, што асядае на
пасудзінах. Іншыя ж укопваюць бочкі ў склепе ў зямлю да самага верху, і гэта лепш, бо
зямля захоўвае холад. Нарэшце, некаторыя апускаюць іх у калодзеж 3.
NВ. Замест дзвюх льга зрабіць толькі адну дзірку ў бочцы. Тады, уліваючы ваду,
неабходна часта вымаць лейку, каб даваць выхад паветру.
__________
1 Агуркі трэба сартаваць: асобна — чыстыя і зялёныя, асобна — жоўтыя з крапінамі.
Назіранні нашых гаспадынь пацвярджаюць, што ў трэцяй фазе месяца яны бываюць
пустыя, а самыя поўныя і цвёрдыя — за пяць дзён да маладзіка і ў поўню.
2 На кожныя дзесяць гарцаў вады бяруць дзве кварты солі і лыжку салетры або
абмерваюць бочку і на кожныя дзесяць гарцаў яе ёмістасці сыплюць кварту солі. Абедзве
меры адназначныя, бо тады ў бочку змяшчаецца не толькі вада, але і агуркі і лісты. У
Рускай кнізе я знайшла, што патрэбен адзін фунт солі на чатыры гарцы вады, якую
неабходна кіпяціць і заліваць агуркі ахалоджанай.
3 Бочкі з-пад агуркоў больш ні на што не ўжывайце і выпарвайце іх чаборам і іншымі
водарнымі травамі.
__________
Вельмі зялёныя агуркі
Дзесяць гарцаў вады, паўтары лыжкі галыну, дзве кварты солі, дзве бутэлькі гарэлкі
ўскіпяціць разам і заліць у бочцы агуркі, перакладзеныя дубовым лістом, вішнёвым і
кропам. Гэта прапорцыя разлічана на пасудзіну ў дваццаць чатыры гарцы.
У астатнім усё выконваюць такім жа чынам, як апісана вышэй. Калі не хапае вады, каб
заліць агуркі, тады колькасць яе і адпаведна солі і галыну трэба павялічыць. Некаторыя
дадаюць яшчэ смародзіну і карані хрэну.
Заквашванне буракоў на зіму ў кадзях
Гэта неабходна рабіць у апошняй фазе месяца. Ачышчаныя буракі кідаюць у кадзі
даверху, заліваюць вадой, лепш за ўсё рачной, а калі яе паблізу няма, льга калодзежнай 1.
Да Каляд колькі бяруць расолу, столькі ж і даліваюць вады, а пасля свята ўжо не
дабаўляюць, бо буракі болын не змогуць выдзяляць сок для расолу.
Той, хто хоча заўсёды мець добры свежы расол — ён на кухні вельмі патрэбны, бо
скарыстоўваецца для кіславатых соусаў і супоў замест віна і лімонаў з-за эканоміі —
няхай квасіць з восені ўсе буракі. Паставіўшы іх, колькі неабходна для гаспадаркі,
астатнія захоўваюцца ў склепе ці ў ямах і патроху заквашваюць у бочках альбо невялікіх
кадзях, што льга рабіць, напрыклад, кожныя тры тыдні.
NВ. Калі варыць нешта на бурачным расоле, у які ўжо далівалі вады трэба нарэзаць
некалькі буракоў і кінуць у гаршчок, каб палепшыць смак і дадаць саладосці.
__________
1 У рускай кнізе раюць заліваць цёплай вадой і кідаць два кавалкі хлеба.
_________
Як квасіць шаткаваную капусту
Не варта спяшацца з шаткаваннем капусты, як на двары яшчэ цёпла. Няхай стаіць на
агародзе. Пазней, з надыходам маразоў, зрэзаныя качаны трымаюць у варыўні, пакуль не
парубяць шэрую капусту. Тады чакаюць маладзіка 1 і шаткуюць. Капусту абавязкова
прамываюць дачыста ў вадзе з ракі, сажалкі ці калодзежа. Калі вада сцячэ, складваюць у
кадзі слаямі, пасыпаючы іх жменькай прамытай солі і кміну. Кожны слой ціснуць
таўкачом 2, каб выступіла наверх вадкасць для павелічэння колькасці якой кожны слой
капусты паліваюць шклянкай добра салёнай вады. Кладуць яшчэ моркву, нарэзаную
лустачкамі 3. Калі гэткім чынам кадка будзе напоўнена і ўтрамбована, утыкаюць у капусту
да дна бярозавыя ці дубовыя калы. Перамяшчаючы іх ва ўсе бакі, робяць у капусце вялікія
дзіркі — шэсць ці сем. Калі калы вымаюць, праз дзіркі выходзіць моцны непрыемны пах.
Як яго пакінуць у капусце, ён зусім сапсуе яе. Утыкаць і даставаць калы трэба па два разы
ў дзень недзе два тыдні, гэта значыць пакуль з капусты не выйдзе смурод і горыч. Затым
яе прыціскаюць накрыўкай і каменем. У гэты час неабходна трохі паліць у варыўні, каб
капуста кісла. Аднак не павінна быць залішне цёпла: абы зімой капуста не замерзла. А
калі такое здарыцца нават адзін раз, яна сапсуецца. Але і ў цяпле перакісне і таксама не