ўкрыцця ад паветра ставіць у пясок уверх дном радамі ці копамі. Каля кожнага раду ці
капы змяшчаць драўляную дошчачку з надпісам. Яшчэ лепш на кожна бутэльцы зрабіць
надпіс і нумар. Для большай перасцярогі пачынаць расходаваць не з першага нумара, а з
апошняга, каб ведаць, колькі яшчэ ёсць бутэлек.
__________
1 Пясок штогод неабходна прасушваць у печы.
__________
Як прасушыць склепы і іншыя памяшканні, дзе захоўваецца гародніна і ўсялякія
прыправы і марынады
Неабходна паставіць у розных месцах міскі, напоўненыя паташом. Ён так усмоктвае
вільгаць, што часам сам растае, але пакой ці склеп абсушвае. Тады раствор паташу трэба
перакіпяціць да поўнага выпарэння і сухі зноў паставіць для гэтай жа мэты.
Іншы спосаб. Льга насыпаць па вуглах вуголле. Яно таксама добра прыцягвае вільгаць.
Як запраўляць і захоўваць воцат
На кожныя сем гарцаў крынічнай вады дабаўляюць гарнец гарэлкі. Уліваюць сумесь у
барыла, усоўваюць туды скручаны трубкай ліст паперы, па якім размазаны фунт
нерастопленага меду разам з воскам — столькі мёду даюць на сем гарцаў вады. Калі вады
больш, напрыклад, у два разы, дык на трубку бяруць два лісты паперы і два фунта мёду
альбо робяць дзве асобныя трубкі. Гэтак падрыхтаваныя тры дубовыя барылы ставяць
каля печы. Адтуліны накрываюць чыстым рэдкім палатном. Праз тры месяцы воцат льга
ўжываць.
Толькі адзін чалавек (абавязкова мужчына) займаецца воцатам. Ставіць яго ў першую
пятніцу маладзіка, потым кожную пятніцу маладзіка бярэ воцат нашча на месячны расход
і штомесячна толькі з аднаго барыла. Пасля далівае ў пасудзіну заўсёды адну сёмую
частку вады і адну восьмую гарэлкі. Калі так рабіць, у кожным барыле воцат будзе два
месяцы настойвацца.
NВ. Ніколі не далівайце воцат воцатам і не змешвайце яго з дзвюх пасудзін, бо гэтым льга
зусім пашкодзіць. Заўжды неабходна дабаўляць ваду з крыніцы і гарэлку.
Паперу і мёд кладзіце толькі ставячы барыла, аднак нядрэнна будзе пасля кожных
некалькіх месяцаў дадаваць трохі мёду, але не паперы.
Выцягвайце воцат зверху, не перамешваючы, а не з глыбіні, каб не пашкодзіць гнязда.
Воцат з адгону
У барыла ёмістасцю звыш трыццаці гарцаў, у якое наліты свежы адгон, кладуць даволі
многа сушанага хлеба з жыта разавага памолу, з абодвух бакоў намазанага мёдам, а
таксама ўліваюць паўгарца ці больш гарэлкі, бо толькі яна дае крэпасць, і па адной кварце
добра пражанага гароху і ячнай крупы. Напоўненую пасудзіну накрываюць чыстай
палатнянай хусткай і ставяць у цяпло: летам на сонцы на свежым паветры пад накрыўкай
з дошак (ад дажджу), а зімой у цёплым памяшканні ля печы.
Патрэбны тры такія барылы, як я гаварыла вышэй. Ва ўсім належыць прытрымлівацца
парад, дадзеных у папярэднім раздзеле. Калі лета халоднае і дажджлівае, нельга выносіць
воцат на вольнае паветра.
Эстрагонавы воцат
Лістоў і сцяблін эстрагону, прамытых і ачышчаных, бяруць па кварце на гарнец воцату і
трымаюць месяц у бутлі, абвязанай белай палатнянай хусткай. Пасля зліваюць у іншую
пасудзіну.
Свежая расліна псуе воцат, і нават прыгатаваны на сушаным эстрагоне ён захоўваецца не
больш як месяц.
Малінавы ці сунічны воцат
Маліны ці суніцы заліваюць крынічнай вадой і пакідаюць на некалькі дзён. Калі вада
набудзе колер і пах, зліваюць і дабаўляюць да яе адну восьмую частку гарэлкі, альбо зноў
настойваюць на ёй воцат, дадаўшы паперу і мёд на гняздо, ці дабаўляюць у настояны
воцат замест чыстай вады.
Водарны воцат да страў
На тры гарцы воцату бяруць дванаццаць шклянак лістоў эстрагону, паўшклянкі
эстрагонавых дробна накрышаных каранёў, дзве шклянкі бядрынцу, чатыры — кервелю,
паўшклянкі агароднага чабору, столькі ж базіліку, дзве шклянкі буйм іны, дзве — лістоў
пятрушкі (усе травы павінны быць сухімі), ракамболю працёртага чатыры вялікія галоўкі, восем зубкоў звычайнага часнаку, таксама працёртага, пятнаццаць невялікіх галовак
цыбулі, кожная з якіх нашпігавана дзвюма гваздзікамі, паўлота карыцы, чатыры лоты
лаўровага лісту, адзін лот белага перцу, столькі ж турэцкага. Усё трымаюць у бутлі ў
цёплым месцы цэлы месяц і боўтаюць па два разы на дзень. Потым дадаюць яшчэ шэсць
лотаў солі, дзве унцыі віннага каменю і зноў 30 дзён боўтаюць двойчы на дзень. Пасля
працэджваюць праз прамакальную паперу ці фланелевы мяшок і захоўваюць у бутэльках
для запраўкі соусаў.