Разгатая сасна ўстояла і стаіць, абвугленая, засмаленая, закамянелая ў сваёй зацятасці і дрымоце, а капца няма. Не асталося нават і гнілога пня ад яго. Відаць, капец нехта выцягнуў з зямлі. Можа, хто парашыў пры немцах знішчыць навек межавыя знакі, кварталы і граніцы, а можа, проста вырваў смаляны чурбалак і ўскінуў на калёсы — павёз з лесу дамоў палена на дровы.
Праз капец ідуць дзве лініі: ад вёскі, ад самай Лонвы, на Жоўты бераг і з Сырніцы — на Каралінскую пасеку. Капец сячэ іх, кроіць пад самай сасной папалам — накрыж.
Лініі зараслі за вайну маладым соснікам, ельнікам і бярэзнікам. На ўзвышшы зараснік далез старым соснам пад пахі — да першых сукоў: у цяні маладняк расце хутка. На імшарах, у балоце — лініі не знаць: сасняк тут роўны. Толькі калі глядзець на балота з узвышша, можна было ўгледзець, што і яно дзялілася на кварталы.
На поўнач і на захад сярод старога лесу ледзь свіцяцца прагалы — не ведаючы, іх не заўважыш.
На ўсход — на Сырніцу і на поўдзень — на Лонву лініі трэба весці нанава: па новаму плану.
Завішнюк доўга стаяў на пагор’і ля пагранзастаўскай дарогі. Стаяў і цёр падбародак, пасля выціраў рукі аб крылле пінжака, тады здымаў з носа акуляры і доўга цёр шкельцы. Нагінаўся над разасланымі на зямлі ля старога падгнілага пня картай і планам, згортваў алоўкам з іх жоўтыя сасновыя іголкі, што невядома кім церусіліся і церусіліся зверху, і здзьмухваў маленькіх чорных мурашак, якія бегалі па паперы, відаць, як па бяросце. Пасля зноў падымаўся, хадзіў узбоч дарогі і думаў. Думаў: адкуль ён заўтра пачне...
Справа, па паўночным захадзе, ляжаў трыццаць восьмы квартал — сасновы бор да самай Віліі, да былой пагранзаставы. За трыццаць восьмым яшчэ быў пяцьдзесят шосты і пяцьдзесят дзевяты.
На паўночным усходзе — трыццаць дзевяты квартал — балота: Сырніца, за якой Ямскае — партызанскія лагеры.
Сорак восьмы квартал быў на поўдні — падступаўся пад самую Лонву, да калгаснага лесу.
На паўднёвы захад выходзіў сорак сёмы квартал, за ім ішоў шаснаццаты, дваццаць шосты, трыццаць другі, і так да самай Віліі, дзе пачыналася ўжо другая вобласць.
Калі Завішнюк доўга глядзеў на сорак сёмы квартал, на захад,— у прагале далёка-далёка, недзе як на краі свету, убачыў невялікі кавалак жоўтай зямлі. Жоўтай, баравой, ускапанай некім зямлі,— жоўтай, як часам бывае сонца за хмарай. I тады яму, Завішнюку, захацелася ісці туды, ісці лініяй праз зараснік і буралом, ісці хоць цэлы дзень да вечара... Калі ён зняў акуляры і каторы ўжо раз выцер шкельцы і зноў надзеў іх, то ўбачыў яшчэ, што кавалак далёкай зямлі мо нават белы, а над ім — густая сінеча-туман. Лес там быў сіні і зліваўся ў адну цёмную і шырокую паласу.
Завішнюк перайшоў пагранзастаўскую дарогу і доўга глядзеў на жоўта-белую палоску ўдалечыні сярод гэтага здзічэлага за вайну лесу, далёкага ад усяго свету — ад чыгункі, ад шашы, ад горада.
I тады яму, Завішнюку, падумалася, што для яго цяпер гэта светлая палоска на тым канцы лініі — ягонае прыстанішча, ягоная мара. Да яе трэба ісці праз зараснік і павал, цераз вывараткі і балота, махаць сякерай, церабіць дарогу... Пасля ж яе трэба перамераць металічнай дваццаціметровай лентай, як вяроўкай, агледзець на ёй праз акуляр тэадаліта кожную купіну, кожны куст багуну і камель сасны з белымі залысінамі ад падсочкі.
Да яе нялёгка дайсці...
I тады яму падумалася зноў, што гэта палоска для яго — самае светлае ў жыцці, ісці да яе ён будзе і будзе... Падумалаея, што ён усё жыццё будзе церабіць лініі ў лесе...
Далёкая светла-жоўтая палоска цягнула яго да сябе...
Пасля ён надумаў, што заўтра перш-наперш наставіць тэадаліт тут, на старым капцы, і будзе глядзець на той далёкі краёк жоўтай зямлі; што лента перш-наперш раскруціцца і пацягнецца цераз дарогу на Каралінскую пасеку, што першы новы капец будзе ўрыты тут і што па лініі ў трыццаць дзевяты квартал дарогі больш не будзе,— сёння туды мо апошні раз падаліся па разводах мужчыны... I што яго дзяўчаты — ні Жэнька, ні Света — не будуць ведаць, чаму ён пайшоў на захад з гэтага пагор'я.
Ён ім не скажа... Не скажа тады, калі яны запытаюць. А калі будуць маўчаць? Тады ён раскажа Жэньцы. Адной Жэньцы...