У чалавека свярбеў язык, і той даваў яму волю.
У такіх людзей — Юрка пачуў, як сказаў раз Завішнюк, рукі заўсёды чорт знае дзе: гультай.
За Цянямі пачыналася Каралінская пасека. Прайшоўшы краем балота па старой, парослай травою мятліцай і бярэзнікам дарозе, яны дабраліся да лініі. Прайшлі яшчэ колькі лініяй, мінулі імшару-балота і Парыпанаву студню і апынуліся на ўчарашняй свежай прасецы, якую за гэтыя дні правялі аж сюды, блізка да Цянёў, ад пагранзастаўскай дарогі.
Акцызнік зноў "збіраў усіх у кучу", сеўшы на свежы лоўж сасняку, які быў скіданы ўчора абы-як на прасецы.
— Кыш, сарокі...— адагнаў ён ад сябе дзяўчат, якія хацелі прымасціцца ў яго за плячыма, і, сагнуўшыся, стаў пераабувацца. Юрка ўгледзеў, што ў Акцызніка былі тоўстыя анучы з пасцілкі ў чырвоную клетку. "Каб гадзюка не ткнула",— успомніў ён, як казаў Акцызнік, і яму стала смешна. Пераабуўшыся, Акцызнік устаў, падняў з зямлі сякеру, якую ўткнуў быў у мох, пасля зноў кінуў яе на кучу сасняку, устаў і, падышоўшы да Завішнюка, хацеў пакласці яму руку на плячо, але перадумаў, апусціў яе і занёс сабе за спіну. Загаварыў толькі хутка і злосна:
— Мая работа табе, хлапец, відаць, не ў нос...
— Не лайцеся пры дзяўчатах, як учора...— Завішнюк, як быў нагнуўшыся над скрыначкамі, так і не падняў галавы, не паглядзеў нават на Акцызніка.
— Кгму... Глядзі, во... Так...— Акцызнік, здавалася, сумеўся. 3 ім гэта рэдка было.— А я дзяўчат не баюся... і яны не малыя, чулі недзе ўжо сёе-тое... Ге-ге... У нас, вунь, паслухалі б, што дзяўчаты ў вёсцы гавораць. На мужчын нават. На самога Міхала, на старшышо. У вочы. Павывучваліся за вайну, нічога не скажаш. А ты, хлапец, надта інцілігентны. Люблю і такіх, калі ўжо на тое пайшло. Толькі ты, скажу табе, залішне гэты лес, лініі гэтыя хочаш прачысціць. Абразаеш гэтыя дзялянкі, як бульбу на вячэру ўсё роўна. Ну, добра. Скажам, дагаварыліся: я з Далінчыкам будзем весці лінію... Ты плаціш — мы вядзём. I вядзём няблага. Колькі прайшлі, сам бачыш, відаць. На совісь тапаром махалі. Вам з лентай і з гэтым крываногім апаратам,— паказаў ён на тэадаліт,— лягчэй, і вы надта так не ганіцеся за намі. I слухай,— Акцызнік ступіў бліжэй да Завішнюка: яму, мусіць, было не па душы, што той на яго не падымае вачэй.— Секчы мы — сячом... А гэта нашто? Я пытаюся... У кучкі яшчэ галлё скідваць, клетачкі нейкія выдумляць і гарадзіць, падчышчаць за сабой... Тады, калі ўвесь лес павалам ляжыць! Не такія сосны трашчалі і яшчэ трашчаць у нашага лесніка... За раку ідуць на гарэлку... А ты... дубчыкі, кучкі... Э-э-эт... Тфу... А ты мне заплаці за гэтыя кучкі! Каб ведаў, што так,— плюнуў бы зразу. Хлапец Далінаў толькі дурны, дык ты яго заганяў. Стараецца, кучкі твае сартуе, а ў самога недзе толькі кішкі марш іграюць... Пасядзеў бы ціха лішні час... Тфу... Хаця слухай, ты, хлапец... Мы лес бачылі. Раслі ў ім. Будзе па трыццаць пяць у дзень — скідаем у кучкі тваё галлё. Не — праз Цяні блізка дадому. Гм? — Акцызнік таптаўся на купіне, здзіраючы з яе мох сваімі шырокімі гумавымі ботамі,— таргаваўся. Ён таргаваўся кожны дзень, па кожнай купіне, дзе толькі было можна.
Завішнюк трохі ўжо ведаў гэтага чалавека; з кожным днём цяпер, зблізку, ён пазнаваў яго яшчэ болей. Ён зрабіў выгляд, што нічога ад Акцызніка не чуў. Адагнуўся ад скрынак, дастаў з-пад дзягі афіцэрскі планшэт, ткнуў яго пад паху, пасля зняў адной рукой акуляры, зірнуў блізарукімі прыплюшчанымі вачыма на Акцызніка і, адвярнуўшыся, гукнуў мацней, як гаварыў заўсёды:
— Трыножнік мне...
Пасля закінуў за плечы драўляныя скрыначкі, звязаныя брызентавай дзяжкай.
— Света — вехі... Жэня — ленту!.. Да ўчарашняй бярозы... Днём будзе горача — справімся загарэць...
Павярнуўшыся плячыма да Акцьізніка, ён узяў з рук у Юркі трыножнік і на хаду ўжо сказаў ім, мужчынам, што аставаліся на прасецы ля абтаптанай купіны:
— Знакі мае ведаеце... Тут можна і без знаку... Па разоры... Бачыце жоўты клін? Пойдзем на яго. Шырыня — шэсць крокаў. Крок — метр. Як сабе хочаце, будзе вузей — пойдзеце яшчэ раз махаць сякерай. Мы шчэлак не любім... Норму любім...— Завішнюк націскаў на слова "норму".— А будзеце бегчы дамоў — пакіньце сякеры. Нам без іх тады не будзе чаго сёння рабіць. Да вашай купіны, дзе вы стаялі, мы прыйдзем. Можа, нават і да палудня. Ну, дзяўчаты...
I ён пайшоў лініяй, яшчэ больш сагнуўшыся над трыножнікам і скрыначкамі. Дзяўчаты ціха падаліся за ім. Толькі Света два разы азірнулася на Акцызніка, які стаяў, нібыта нічога і не было.