У сінім небе празвінела песня жаўранка. На лясной паляне забалбаталі на світанні цецерукі, а крыху далей, на балоце ля рэчкі, закігікалі кнігаўкі. Пракрумкаў некалькі разоў крумкач, і, пралятаючы над Дунканам, бліснуў на яго праніклівым, не па-птушынаму разумным вокам. Над цёмным лесам з гучным крыкам, перабіваючы адзін аднаго, праляцелі на поўнач дзікія гусі.
Перасмешнік саракуш вярнуўся з цёплых краін, сеў увечары на верхавіну старой яліны і пачаў нахабна пераймаць салаўя, уводзячы ўсіх у зман гэтымі сваімі безадказнымі паводзінамі.
У свежым паветры прагучаў глухаваты, сур’ёзны голас пугача:
— Угу… угу… угу…
Кожны спявае вясною. Спявае — як можа і ўмее.
Дункан прыслухоўваўся да лясных гукаў. Халоднай зіме прыйшоў канец, прырода абудзілася да новага жыцця, і звера ўпершыню ахапіла нейкае нязвыклае хваляванне. Ён не знаходзіў сабе месца і неспакойна блукаў без пэўнай мэты, насцярожана лавіў пільным вухам кожны шолах.
Падпарадкуючыся нейкаму незразумеламу імкненню, леапард увечары раптам замяўкаў. Спачатку ціха, ледзь чутна, потым усё мацней і, нарэшце, гучна, працягла, патрабавальна. Замяўкаў, залямантаваў і сціх на самай высокай прарэзлівай ноце. У гэтым Дунканавым ляманце чуліся і туга, і смутак, і заклік, і чаканне адказу.
Звер прыслухаўся, але нічога не пачуў у адказ. Ніхто не адгукнуўся на яго заклік, і ён бясшумна пайшоў далей у святле месяца, часта змяняючы напрамак, абгінаючы тоўстыя дрэвы, пераскокваючы цераз кусты і калоды.
Леапарды растуць да двух гадоў. Дункану было цяпер якраз два гады. За час свайго падарожжа ён увайшоў у поўную сілу. I з надыходам вясны ўпершыню адчуў адзіноту.
Воўк ці рысь
Перад світаннем Дункан выйшаў з лесу.
Перад ім было шырокае, часткова яшчэ заснежанае поле, а недалёка ад пералеску ён убачыў чалавечае жыллё. Вокны былі цёмныя, жыхары яшчэ спалі.
Вакол ціха. Толькі на двары Дункан пачуў дыханне сабакі, што ляжаў пад веткай ля пуні і, нечым нездаволены, бурчаў ледзь чутна скрозь сон.
Дункан пераскочыў цераз плот. Сабака не паспеў узняць трывогі, не паспеў нават і прачнуцца. Нешта цяжкое і няўхільнае ўпала на яго нібы з цёмнага неба, навалілася ўсім сваім цяжарам. Сабака загінуў адразу.
Здабычу Дункан аднёс у поле, далей ад хаты, але да пералеску не дацягнуў і з прагнасцю пачаў есці. З’еўшы палову, ён пакінуў рэшту ў кустах, а сам лёг паблізу адпачыць, каб потым даесці. Быў ён не толькі галодны, але і стомлены, бо прайшоў перад тым даволі вялікую адлегласць.
Раніцай адзін з жыхароў хутара Страўтніекі пачаў шукаць сабаку. Ён хадзіў па двары і вакол сядзібы, свістаў, клікаў:
— Рэкс, Рэкс!.. Дзе ты?.. Рэкс, сюды!..
Сабака не прыбягаў, не адгукаўся.
Чалавек нават зазлаваў. Ён хацеў ужо вылаяцца як след, але раптам спыніўся:
— Што за ліха!..
Ён убачыў на снезе кроў, пайшоў па слядах у поле і неўзабаве знайшоў тое, што засталося ад сабакі.
«Ці не воўк яго зарэзаў? — падумаў чалавек. — Даўно ў нас пра іх не чутно. От, бяда! Такі быў добры сабака! — Тут хутаранін звярнуў увагу на асабліва выразны адбітак лапы Дункана. — Але ж след не воўчы! — сказаў ён сам сабе. — Можа, гэта рысь? Здаецца, рысь крычала ўчора ў лесе, ды яшчэ гэтак моцна, груба! Можа, гэта яе работа? I адкуль яна тут узялася, каб на яе ліха!»
Ісці далей, у бок пералеску, чалавек не адважыўся. Скончыўшы свае разважанні і яшчэ раз памянуўшы сабаку добрым словам, ён пабег да мясцовага паляўнічага.
Невядомы звер
Слых у леапарда тонкі, а сон лёгкі і чуйны.
Дункан раптам прачнуўся, быццам нехта дакрануўся да яго, ускочыў і агледзеўся, гатовы да абароны.
Да яго набліжалася некалькі чалавек, узброеных стрэльбамі. Дункан кінуўся ад іх прэч і знік у пералеску. Там, прадчуваючы нядобрае, ён схаваўся ў самым гушчары.
Паляўнічыя не паспелі яго разгледзець. Ім здалося, быццам мільганула нешта накшталт рысі, але цвёрда ўпэўнены ў гэтым яны не былі.
— Хто гэта ўсё ж такі? — спыніўся на дарозе і спытаў адзін з іх.
— Можа, сапраўды, рысь? — адказаў другі пытаннем на пытанне.
— А як мяркуеш ты, Мікеліс? — звярнуўся ён да кіраўніка групы.
— Хто яго ведае, — сказаў той, паціснуўшы плячыма. — Звер, відаць, буйны, а футра жоўтае, з цёмнымі плямамі. I след круглы, як у рысі. Заб’ём, пабачым!
— Калі не воўк, то, мусіць, рысь, — удакладніў хутаранін, які таксама далучыўся да паляўнічых. — Хто ж яшчэ можа быць? Так яно выходзіць!