Выбрать главу

І ўсё ж яны трэсліся ўначы ў ложках, калі рып мужыцкіх вазоў будзіў іх, і ў агнях начлежнікаў за ракою бачылі яны агнявыя віцы. Яны баяліся занадта мучыць той люд, што заставаўся ў жывых, бо жорсткі позірк Вашчылы, бо моцныя рукі Карпача, бо адвагу Ветру бачылі яны ў кожным позірку, у кожных мазалістых руках, у тысячах твараў і тысячах рук беларускіх.

Што ж датычыцца Ветру, дык яго, разам з іншымі, зашылі жылаю ў мядзведжую шкуру і зацкавалі хартамі ў марозны ясны дзень на плошчы горада Крычава.

Калі ён, задушыўшы некалькі ваўкарэзаў, упаў і вялікі хорт упяўся ў яго глотку, што спявала песні і смяялася, калі ўжо нельга было вызначыць нічога чалавечага ў тым, што ляжала на зямлі, — сівая жанчына ў чорным рантуху раптам крыкнула і ўпала мёртвай на прымяты снег.

Сэрца яе не вытрымала.

І над корчамі страчанах, над палаючымі сёламі, над пáлямі і шыбеніцамі, над бядою народная рагаталі прэсвітэры-інквізітары, рагатаў Пястрыцкі, рагаталі суддзі трыбуналу... Адзіны чалавек, які мог растлумачыць, што смяяцца ім няма прычыны, ляжаў мёртвы на зямлі, і яны са здзіўленнем прыгадвалі яго словы: “Мой праклён хутка з’явіцца на вашых ілбах!”

Паны, да якіх ён дакрануўся, яшчэ нічога не разумеючы, рагаталі над корчамі страчаных.

Усе яны памёрлі.

Сакавік 1956 г.

Лесавічы