Мае Айчыны

Віктар Швед МАЕ АЙЧЫНЫ

Падрыхтаванае на падставе: Віктар Швед, Мае Айчыны, — Беласток: Беларускае Літаратурнае Аб’яднанне Белавежа, 2003. — Бібліятэчка Беларускага літаратурнага аб’яднання “Белавежа”, Кніжка сорак пятая

Рэдактар, прадмова Яўген Міклашэўскі

Copyright © 2015 by Kamunikat.org

Усе дарогі вядуць да Мора

„Мае Айчыны” — дванаццаты паэтычны зборнік вядомага як у Польшчы, так і ў Беларусі  паэта Віктара Шведа, сапраўднага песняра Беласточчыны, дзе ён нарадзіўся і адкуль выйшаў у вялікі свет. На гэтай зямлі ёсць вёска Мора — самая блізкая, самая родная, самая дарагая паэту. Дзе б ні быў і часова ні жыў Віктар Швед (а цяпер ён жыве ў Беластоку), ён заўсёды прыязджае туды, а ў думках і марах ніколі не расстаецца з ёю.

І калі б мы нічога не ведалі ні пра гэтую зямлю, ні пра родную вёску паэта, а толькі прачыталі хаця б адну кніжку яго вершаў — гэтага было б даволі, каб мець уяўленне пра тое, як жыла і жыве Беласточчына, яе беларускае насельніцтва.

Зборнік вершаў Віктара Шведа „Мае Айчыны” працягвае тэму папярэдніх кніг паэта. Гэта — паэтычнае адлюстраванне жыцця беларусаў другой паловы ХХ стагоддзя, спачатку ў пасляваеннай, а потым і ў незалежнай дэмакратычнай Польшчы.

Кожная кніга паэта — усхваляваны паэтычны дзённік, напісаны пафасна, аўталагічнай мовай, якая надае вершам рэалістычную дакладнасць, жыццёвасць малюнка, праўдзівасць перажывання. Паэтычная „дакументальнасць” вершаў паэта павялічвае сілу ўздзеяння аўталагічнага слова.

Кола тэм у новай кнізе Віктара Шведа ранейшае, але прасякнута яна большым болем і смуткам, абумоўленым горкімі, непазбежнымі стратамі блізкіх і родных, сяброў і знаёмых, з кім разам, у смутку і радасці, паэт прайшоў па квеценных лугах і пясчаных узгорках свайго жыцця. Аднак пачуцця беспрасветнай безнадзейнасці кніга „Мае Айчыны” не пакідае.

Яўген Міклашэўскі, Мінск

Не адракуся Беларусі

МАЕ АЙЧЫНЫ

Зямлі я беларускай сынам,
Люблю зямельку і шаную.
Багаты, маю тры Айчыны
І ўсюды галасы іх чую.

Мяне — малая ўзгадавала,
Вялікая — дала асвету.
Другая заўсягды натхняла,
І для яе я стаў паэтам.

Жаданні для яе і мроі,
Бязмежная любоў у сэрцы.
Хварэю сэрцам і душою,
Калі Айчына ў паняверцы.

Вяртаюся з тае вялікай
Зноў у маленькую Айчыну.
Раблю свайго жыцця падлікі,
Тут я жыву і тут спачыну.

НЕ АДРАКУСЯ БЕЛАРУСІ

Заўсёды я таго баюся,
Што дзеецца ў краіне дрэнна,
Што пагражае Беларусі —
Міжволі страціць суверэннасць.

Ніхто ніколі не прымусіць,
Каб я змяніў свае ідэі,
За незалежнасць Беларусі
Душой і сэрцам я хварэю.

Я веру ў несмяротнасць мовы,
У тое, што яна не згіне,
Яе ж вялікі Багдановіч
Узняў да велічных вяршыняў.

І васільковай Беларусі,
І майго кроўнага народа
Ніколі я не адракуся
І буду з імі жыць заўсёды.

АДРАДЖЭНЦЫ І АДРАЧЭНЦЫ

Ёсць у нас, на шчасце, адраджэнцы,
Мову адраджаюць і Айчыну.
Ёсць, на жаль, не меней адрачэнцаў,
Што свайго зракаюцца няспынна.

Ад свайго ім лепшае чужое,
Тое, што не ў іх — далёка недзе,
І сваё айчыннае, святое,
Перадаць гатовыя суседзям.

Ім не трэба вольнай Беларусі,
Беларускай мовы і культуры,
Адрачэнцы хочуць нас прымусіць
Незалежнасць нацыі разбурыць.

Паспрыяй, Усемагутны Божа,
Па зямлі рассеяць адшчапенцаў.
Хай народ нарэшце пераможа,
Што навек асудзіць адрачэнцаў.

НА ПАРОЗЕ ТРЭЦЯГА ТЫСЯЧАГОДДЗЯ

Міне дваццатае стагоддзе —
І на парозе новы век!
Які твой прышлы лёс, народзе,
І твой, бязвольны чалавек?

Ці роднай мовай загаворым,
Ці будзе нейкі новы ўздым,
Ці хутка ў польска-рускім моры
Мы ўжо разыдземся зусім?

Ці будзем нікнуць у краіне
Мы пастаянна з года ў год
І нават след па нас астыне,
Што тут адвечны жыў народ?