— Пойдзем,— сказаў ціха.
Надзя абапёрлася локцем на стол, жмурыцца над кніжкай, Міця нерашуча перамінаецца побач.
— Баюся трыганаметрыі,— кінула чорным бляскам вачэй на яго,— здаецца ўсё ведала, а зараз узялася і страх агортае.
— Не так і страшна, як ты кажаш.
— Усё-такі... — Яна зірнула за фіранку.— A і ноч сёння... Каб ты ведаў, няма ахвоты ісці куды-небудзь. Паслухай лепш...
Адкінула абечак піаніна, дакранулася да касцяных клавішаў. Гукі рынуліся ў беспарадку, загулі ў пакоі. Любіў Міця музыку, хоць і не разбіраўся ў ёй. Нутро лавіла плыўшыя гукі, краталі яны меладычнасцю самую глыбіню сэрца... Было то весела, то сумна.
— 3 такой песняй ніколі не сумую. Я яе не так яшчэ сыграю, калі пэўна буду ведаць, што я ўжо студэнтка. Ты разумееш?
Глянула яму ў твар шырока адкрытымі вачыма.
Міця сумеўся.
— Чаму? Я разумею...
Ён выняў з кішэні ліст. На маленькім бланку вайсковая школа паведамляла, што праз месяц пачынаюцца заняткі. Ніхто не ведае пра гэта. Надзя спадзяецца, што ён паедзе з ёю ў Менск. А зараз... Што скажа яна?
— Пачытай...
Надзя трымае ў руках канвэрт, узіраецца на прадаўгаваты штамп школы. Прачытала паведамленне і на твары знікла ўсмешка.
— Гэта праўда?..— глянула на яго недаверліва.— Праўда?
Яна села за стол, адсунула кніжкі.
— Чаму раней не сказаў? Я спадзявалася...
Яны вышлі на вуліцу. Ад клуба далятаюць гукі кларнета, вясёлыя галасы моладзі. Калгас спраўляе зажынкі.
Спыніліся за вёскай.
3-пад хмары льецца мяккае святло месяца і здаецца шырэй стала дарога. Міця ўзяў Надзю за руку, адчуў яе цяпло.
— Колькі думаў я: дзе маё месца? Ведаеш, лепш я ў вайсковую школу паеду. Няхай так будзе...
Надзя супакоілася, стала згаджацца з довадамі Міці. На развітанне сказала:
— Не дарую, што хлусіў. Зойдзеш заўтра?
Міуя падумаў.
— У ваенкамат паеду... Пастараюся.
— Глядзі...
Надзя сціснула руку Міці. Гэта сцвярджала непарушнасць сяброўства.
Поўны месяц павіс над краем лесу. Недзе з посвістам крычыць заўзятая перапёлка.
2
Выйшаў Міця з парадных дзвярэй штаба. 3-за высокай каланады гучна разляглося па двары.
— Смі-і-рна!...
Дзве шэрэнгі курсантаў замерлі. Да яго падышоў каравульны начальнік.
— Таварыш дзяжурны, нарад выстраен на развод.
Міця прывітаўся.
Шарэнгі ў адзін голас адклікнуліся.
Міця праверыў абавязкі, упэўніўся, што ўсе ў курсе справы, падаў каманду.
— Нарад па каравулах, арш!
У памяшканне заходзілі з старое змены каравула, разражалі вінтоўкі, дакладвалі памочніку. Міця прыняў справы і намеціў расклад начной праверкі пастоў.
Тэлефаніст званіў, нахіліўшыся над сталом, выклікаў нумары.
Новы нарад выконваў свае абавязкі.
К адзінаццаці ночы ў штабе заціхла.
Міця зацягнуў чорныя шторы на вакне, паправіў рамень нагана праз плячо. Спыніўся каля дошкі загадаў.
Увайшоў памочнік, абсыпаны снегам, далажыў.
— У гаражы свет уключан. Па каравулах усё ў парадку.
Селі ўпоруч на мяккай канапе і памочнік, курсант аднаго ж з ім узвода, чарнявы юнак з Донбаса, пакурвае і апавядае пра вынікі сёнешняй стральбы.
І ўжо калі гадзіннік гучна адбіў дзве гадзіны, помочнік спытаўся:
— Таварыш дзяжурны, загадаеце адпачываць?
— Адпачывай.
Міця паправіў шлем, выняў з шуфляды кніжку. I знайшоўшы месца, дзе спыніўся, углыбіўся ў чытанне.
У школе вырас ён. Гэта ўжо не той танклявы юнак у падраных сандалях. Цяпер ад яго вее падцягнутасцю, чоткасцю ў рабоце.
Ён адлажыў у бок кніжку, усмомніў пра ліст ад Надзі. Гэта абудзіла прыемныя малюнкі сустрэч у памяці і цёплага развітання Ў Менску. Спыніўся каля камутатара, пазваніў..
— Пост пяць?
Нібы з-за плячэй, так выразна пачулася.
— Пост пяць, таварыш дзяжурны.
Міця глянуў на гадзіннік, пабудзіў памочніка.
— Пайду правяраць...
Памочнік устаў.
Каля брамы свяціла блакітная лямпачка. Па аснежанай сцежцы Ў кажусе крочыць вартавы курсант.
Нячутна цярушыць лёгкі сняжок.
У браме сустрэўся карнач са зменай каравула.
— Таварыш каравульны начальнік, пойдзем...
На вуліцы ні душы...
— Праверым каля склада.
Пазней зайшоў Міця ў памяшканне. Зняў пальчаткі. Памочнік усміхаейца.
— Замерз, таварыш дзяжурны?
Пад дзень заходзіў камісар.
Міця правёў яго, ішоў ад брамы і думаў: „Чаму чалавеку не спіцца? Другі б нават і не падумаў, а гэта бачыш“...
Раніцою не заўважыў як хутка прайшоў час. Быў каля гаража, бо курс выязджаў на тактычныя заняткі ў поле, потым зайшоў у казарму, у сталовую. I калі на ганку паказалася прысадзістая фігура начальніка, выйшаў і адрапартаваў, чым займаецца школа.