Je noktomezo venis la rabistoj kun sakoj en la palacon kaj la reĝa gvardio kaptis ilin.
Nun la reĝo jam ne plu mokis Gygeson. Li nomumis Gygeson plej altranga noblulo de la lando kaj reĝa konsilisto kaj jam ne plu lasis lin foriri el la palaco.
Gyges sciigis al la reĝo informojn pri la plej sekretaj interparoladoj, li punis trompojn kaj malkaŝis mensogojn. Sufiĉis, se li turnis la ringon, kaj jen li nevidebla povis penetri tien, kien li volis. Baldaŭ li sciis ĉion, kio okazas en la palaco kaj en la urbo kaj li helpis al la reĝo reordigi misojn. La honestuloj ŝatis Gygeson kaj la malhonestuloj vole nevole orientiĝis je la vojo de la honestuloj, ĉar Gyges povus malkaŝi ilian malsincerecon. Falsaj profetoj kaj nur ŝajne homafablaj hipokrituloj forlasis la reĝolandon. Subuloj ankoraŭ neniam travivis tian justan registaron, kian en tiu tempo, kiam Gyges konsilis la reĝon.
Iunokte Gyges havis viglan sonĝon. Ŝajnis al li, ke paŝas al lia lito figuro en blanka vesto, la spirito de la mortinto, al kiu apartenis la sorĉoringo.
La spirito parolis al Gyges: „Mi ĝojas, Gyges, ke la ringo transiris en bonajn manojn. Mi observis vian konduton kaj neniam vi misuzis la ringon. Tial mi venas por averti vin. Faru vin nevidebla kaj iru al la ĉambro de la reĝo."
Post tiuj vortoj la spirito malaperis kaj Gyges vekiĝis. Li obeis la mortinton kaj turnis la ringon kaj rapidis al la reĝo. La pordoj de la reĝa ĉambro estis vastege malfermitaj kaj super la morta reĝo kliniĝis la komandanto de la gvardio kun sanga glavo. Li ĵus traboris la reĝon. Ĉirkaŭ la komandanto staris kelkaj el ties amikoj. Ili ĉiuj malamis la reĝon kaj eĉ pli Gygeson.
„Hodiaŭ ni liberigis nin de la reĝo", diris la komandanto, „kaj morgaŭ ni liberigos nin de Gyges.Ni rakontos al la reĝino, ke Gyges mortigis la reĝon."
Liaj amikoj konsentis kun la komandanto. Ili enviis la postenon de Gyges kaj esperis, ke ili anstataŭos lin, se la reĝino ĵetos lin en la prizonturon.
La komandanto purigis la glavon kaj volis remeti ĝin en la ingon. Ĉe tio li rimarkis, ke la pinto de la glavo derompiĝis, ke peco de la fero restis en la vundo. Li ignoris tion nur malŝate mansvinge.
Gyges silentis kaj ne videbla reiris al sia lito. Matene disvastiĝis en la tuta palaco timokrio kaj de buŝo al buŝo flugis la sciiigo: „Gyges hodiaŭ nokte murdigis la reĝon. Li volas propriigi la tronon al si."
La reĝino lasis alvoki Gygeson.
„Vi estas kulpigata pri krimo", ŝi diris, „ĉu vi povas senkulpigi vin?" „Reĝino", respondis Gyges trankvile, „la reĝon oni murdis per glavo kaj nun la glavo perfidos la murdiston. Ĉiuj viroj en la palaco demetu la glavon antaŭ vi kaj mi pridemandos la fridajn ferojn, ĉu ili scias ion pri la morto de la reĝo. Vi vidos, ke almenaŭ unu glavo parolos."
Ĉiuj skuis la kapojn pri la parolo de Gyges. Gyges freneziĝis, ili pensis. Kiu jam iam aŭdis, ke glavo parolas?
Sed la reĝino obeis Gygeson. Gyges rigardis ĉiun glavon atenteme. La nobluloj ridetis, ili pensis, ke li nun aŭskultos, kiam glavo komencos paroli. Gyges ekkonis inter la glavoj la glavon de la komandanto kun la derompita pinto. Li montris ĝin al la reĝino, kaj la reĝino ordonis rigardi la vundon. La kuracisto trovis en la vundo pecon da fero, kiu precize adaptiĝis al la glavo de la komandanto de la gvardio. La murdiston tuj kaptis la armita eskorto kaj kondukis lin en la karceron. La famo de Gyges nun eĉ pli kreskis.
Post certa tempo la reĝino edzigis lin kaj li fariĝis reĝo. Li regis saĝe kaj juste. La ringo helpis al li.
Kiam li mortis, ili entombigis lin kun la ringo. Estas domaĝe, ke ni ne scias, kie troviĝas lia tombo.
La milito de Trojo
En Malgranda Azio en pejzaĝo ne malproksime de Helesponto staris en malnova tempo la urbo Trojo. Malantaŭ potencaj urbomuroj regis reĝo Priamo kun sia reĝino Hekabo. Iunokte la reĝino havis strangan sonĝon. Ŝi sonĝis, ke ŝi naskis bebon. Kiam ŝi volis preni ĝin per siaj brakoj, ĝi ŝanĝiĝis en brulantan torĉon. La fajro de la torĉo transsaltis sur la reĝan burgon, de la burgo al la ĉirkaŭaj domoj kaj baldaŭ la tuta urbo brulis per helaj flamoj.
Ektimigite vekiĝis la reĝino kaj rakontis sian sonĝon al la reĝo. La reĝo kunvokigis ankoraŭ je la griza mateno la profetojn por interpreti, kion signifas la sonĝo de la reĝino. Malvolonte la profetoj diris al la reĝo la malican mesaĝon, kiun la malfeliĉiga sonĝo kaŝis en si. La reĝino laŭdire naskos filon, kiu pereigos la tutan urbon. Se la reĝo volas savi sia propran vivon, la vivon de sia edzino kaj de la infanoj kaj la vivon de la civitanoj, kaj se li volas konservi la urbon Trojo, li ordonu demeti la novnaskitan bebon en la soleca montaro. Laŭ ili estos pli bone, ke la
infano mortu ol ke mortos tiom da senkulpaj honestaj homoj.
Kelkan tempon poste la reĝino naskis filon. Larmante ŝi adiaŭis la infanon kaj la malgaja reĝo Priamo ordonis al siaj servistoj, ke ili portu lin en la montaron. La servistoj kompatis la lindan knabeton, sed ili timis misatenti la ordonon de la reĝo, ĉar il konis la profetaĵon. Ili demetis la infanon en la montaro, kaj rapide rekuris en la urbon. Ili ne volis aŭdi kiel la infano ploras kaj krias.
La forlasita infano ne ploris dum longa tempo. Ursino trovis ĝin, priflaris ĝin kaj ĝin lekadis, ĝi prenis atenteme la kovrilon, en kiun ĝi estis volvita, inter la dentojn kaj portis ĝin en la kavernon al siaj idoj. Tie la knabo kreskis inter la ursoj, la ursino nutradis lin kaj la ursidoj ludadis kun li. La knabo fortiĝis, lernis kuri kaj grimpi sur arbojn. Nur la homan paroladon li ne povis lerni de la ursoj.
Iutage serĉis en tiu regiono paŝtisto forkurintan ŝafon kaj rimarkis en latbarilejo la forlasitan knabon ludantan. Li kunprenis lin en sian kabanon kaj de tiam la knabo vivis kun la paŝtistoj. Li helpis al ili gardi la gregojn kaj fine lernis ankaŭ paroli. Li kreskis plu kaj fariĝis forta granda junulo, ili alparolis lin per la nomo Pariso. Li konis neniun timon. Li gardis la gregojn kontraŭ sovaĝaj bestoj kaj rabistoj kaj ĉiuj paŝtistoj ŝatis lin.
Pariso sidis enmeze de sia grego, blovis fluton kaj li atentis, ke neniu ŝafo misvagadu en la arbaron. Foje li ĝuste levis la fluton al la buŝo, kiam antaŭ li subite aperis tri belaj diinoj. Hera, la edzino de la diopatro Zeŭso, Atena, la diino pri la saĝo kaj protektantino de la fortaj kaj sagacaj viroj kaj Afrodito, la diino pri la belo kaj la amo. Ĉe la ekvido de la diinoj Paristo rigidiĝis pro miro.
Diino Hera transdonis oran pomon al li kaj parolis: „Pariso, juĝu kvazaŭ arbitracie nian kverelon. Ni kverelas pri la ora pomo. La plej bela el ni havu ĝin. Rigardu nin bone kaj diru, kiu el ni meritas la pomon. Se vi donos ĝin al mi, vi fariĝos la reganto de tuta Azio, la plej forta reĝo de la tuta mondo."
Atena ridetis kaj diris: „Se ricevos mi la pomon, mi faros vin la plej fama militestro de ĉiuj tempoj. Vi gajnos ĉiun
militon kaj malamikaj urbanoj malfermos al vi siajn pordegojn, tuj, kiam vi proksimiĝos kun via armeo."
Afrodito parolis per dolĉa voĉo. „Se vi donos la pomon al mi, mi promesas al vi edzinon tian belan, kian la mondo ankoraŭ ne vidis."
Pariso konsideris la aferon dum momento kaj transdonis poste la pomon al la diino Afrodito. Per tio li kolerigis la diinojn Hera kaj Atena kaj tiel decidis pri sia sorto kaj tiun de la urbo Trojo.
En la urbo oni ĝuste preparis feston kaj grandajn konkursojn. La paŝtistoj sendis Parison en la urbon por transporti taŭron al la festo. Pariso en sia vivo vidis tian potencan urbon je la unua fojo. Kiel obtuzigito li iris tra la stratoj kaj miris pri la altaj ŝtonaj temploj kaj domoj. Plej multe plaĉis al li la konkursejo. Kaj ĉar li estis juna, forta kaj kuraĝa, ankaŭ li anonciĝis por konkurso. Li agis tiel bone, ke li venkis en bataloj ankaŭ kontraŭ siaj fratoj, eĉ kontraŭ la plej kuraĝa el ili, Hektoro.
Reĝo Priamo vokigis la venkinton al si kaj demandis lin pri ties deveno. Pariso rakontis al la reĝo sian sorton kaj la reĝo ekkonis, ke la fremda junulo estas lia propra filo.