Karakterizaĵoj:
La avantaĝoj de la Zagreba Metodo estas antaŭviditaj por komenca fazo de la lernado, en kursoj por komencantoj. La metodo celas kiel eble plej rapide transdoni al komencantoj praktikan parolkapablon tuj uzeblan danke - ĉefe - al la speciala elekto de morfemoj kaj gramatikeroj. Oni evitas multajn balastajn vortelementojn.
Oni ne lernas ĉiujn vortojn pri mebloj sed nur „tablo" kaj „seĝo", ne ĉiujn vortojn pri la homa korpo sed nur „kapo", „okulo", „mano" kaj „piedo". Ankaŭ la sinsekvo de la elementoj okazas laŭ la ofteco. Oni lernas bazajn helpverbojn „povi", „voli" kaj „devi" jam en la dua leciono, samkiel la akuzativon.
La ekzercoj estas intence malfacilaj, sed ne multaj. Tio havas du kaŭzojn: la lernolibro ne estu dika kaj timiga por komencantoj kaj ili ne perdu tro da tempo pro ripetado. La ripetadon ni lasas al la vivo. Pro tio la gelernantoj kapablas jampost la dua lecionoparoli pri simplaj temoj, kanti kanton kaj legi bildstrion.
Alia aspekto de la ZM estas, ke ĝia lernolibro aperas ĉiam identa en multaj lingvoj.
La celo estas havi iaspecan „McDonalds"-metodon, ĉiam kaj ĉie rekoneblan. Tio ebligas, ke oni povas organizi kursojn en kiuj de komenco kunestas homoj el diversaj nacioj. Ĝi estas bona bazo por komunaj multnaciaj eksperimentoj. Uzante la lernilojn de la Zagreba Metodo, oni povas instrui en mallongaj du-semajnfinaj kursoj aŭ kursoj du-semajnaj (dum 24 horoj pristudi 6-10 lecionojn). Laŭ la ZM eblas instrui al personoj de 10-jaraj ĝis tre aĝaj. Necesas nur adaptoj kaj decido de la instruisto, ĉu li por unu leciono uzu du aŭ pli da horoj.
Kritiko:
La ZM estas antaŭvidita ĉefe por la plej komenca lernofazo.
Kvankam ekzistas ankaŭ lernolibro por la dua lernonivelo, en tiu la metodo ne havas specialajn avantaĝojn.
Kion post la unua libro?
(ZT)
Krom la „Lernolibro A" ekzistas pluraj aldonajoj:
„Instrukciaro por instruistoj uzantaj la Zagreban Metodon" de Zlatko Tiŝljar enhavas multajn ekzercoproponojn, ludojn kaj aldonajojn, kiujn la instruistoj uzu laŭ propra decido.
Ekzercocele eblas uzi post ĉiu para leciono aldonitajn kantojn kaj bildstrion „Kiu estas Jozefo?„, verkita de Johano Valano. Vidu ĉe: http://www.lernu.net.
Post la baza lernolibro uzu la libreton de S. Ŝtimec „Esperanto ne estas nur lingvo" kiel legajon kaj ekzercaron. Poste eblas daŭrigi per la Lernolibro B de Zlatko Tisljar, Spomenka Ŝtimec kaj Jim Cushing.
(ZT)
Universala Esperanto-Metodo de Doktoro Benson
La Universala Esperanto-Metodo de D-ro William Benson, eldonita en Usono en 1932, spegulis la tiutempan popularecon de legometodoj por lingvolernado kiujn diskonigis kaj popularigis kernaj verkoj de Michael West (1926) kaj Algernon P. Coleman (1929). Laŭ la „raporto Coleman,,, estis ne nur dezirinde el praktika ... ■ ^^ĵ^StV---. vidpunkto limigi la lernadon de dua lingvo al legado: la vojo al lingvolernado per legado estis la plej efika. La legometodo de d-ro ij Ј Benson konsistis ĉefe el tre ampleksa krestomatio de plej diversaj ^Si ^ Kj f legaĵoj, de simplaj ekzercoj ĝis kompleksaj rakontoj, kun granda [?i( whŭWhĵQm
ilustrita vortaro enhavanta proksimume 12.000 desegnaĵojn, kaj
en pluraj kazoj ĝis 40 alilingvaj tradukoj manskribitaj sub la bilde difinita vorto. Tiu „rekta lega metodo" ebligis al aŭtodidaktoj plenan komprenan ekregon de la skribita lingvo sen atento pri la aliaj lingvokapabloj.
Legu pli ĉe: http://www.geocities.com/nuboj/bs-00.htm.
Esperanto laŭ metodo Friis
Ĝi estis unue nomita Esperanto laŭ Naturmetodo, poste rebaptita je Esperanto laŭ metodo Friis. Ĝi datiĝis de 1932. La materialo konsistis el dek kajeroj eldonitaj de Dansk Esperanto-Forlag. La ĉefa postkursa konsilo estis „Legu, legu, legu multe!". La internacie uzebla rekta metodo taŭgis por memlernantoj scipovantaj eŭropajn lingvojn. La bazon formis legomaterialo, kies komprenon helpis la randaj ilustrajoj, listoj de novaj vortoj, resumoj de strukturoj, klarigoj, ĉio en Esperanto. La ekzercoj konsistis el demandoj kaj kompletigoj de mankantaj vortoj aŭ morfemoj en frazoj. La legajoj inkluzivis leterojn, (E)-kulturajn tekstojn. Pro tio ke la demandoj rilatis al la enhavo de la legajoj kaj ne al la lernanto mem. Instruisto povis eventuale aktivigi la parolkapablon uzante la demandojn kaj direktante al la lernantoj similajn pri iliaj vivospertoj.
La metodo Friis, koincido de rekta, lega kaj „natura" metodoj, estas ekzemplo de detale ellaborita materialo (384 paĝoj), kiu laŭsisteme povis atingi sian celon (legado de la lingvo sen nacilingva helpo). Tia materialo bezonus tamen lertan adaptiĝon por krei intereson, do
1 leksemo: vortoelemento, kiu bezonas finajon por funkcii kiel vorto (ekz. lern, verd, libr ktp)
por la instruanto de aktiva lingvouzo ĝi servas ĉefe kiel konsultilo pri demandoformoj kaj prezentmanieroj por komprenigi konceptojn rekte en la lingvo.
Ora metodo
Inventita de d-ro William Perrenoud (Svislando-Neuchatel). Ĝi estas baze lega metodo, utiliganta mallongajn tekstojn por la instruado (kontraste al la Cseh-metodo, kiu baziĝas je parolado). La Ora Metodo porplej rapideposedi Esperanton eldoniĝis unue en 1956 (18 paĝoj), kaj reeldoniĝis en 1960 kaj 1969 en 20 paĝoj kiel En Tempo Rekorda: konciza apliko de la ora metodo. La metodo menciatas ne pro sia graveco ĝenerala, sed ĉar ĝi estas bona ekzemplo de la apliko de la legmetodo al Esperanto.
Programita kurso
Esperanto programita de Hermann Behrmann gvidas la lernanton per malgrandaj paŝoj al sukceso. Post ĉiu nove enkondukita lernunuo sekvas testeto kun solvoj. Tiel tuj videblas, kiel oni jam progresis kaj kion oni devas ankoraŭ ripeti. La kurso konsistas el kvar kajeroj kaj unu kasedo. Esperanto programita kaj la aldonaj reklamokampanjoj forte helpis en tio, ke Esperanto fariĝis pli konata inter la (germana) publiko kiel praktike uzebla lingvo; multaj homoj lernis Esperanton per tiuj kajeroj kaj uzadis ĝin i.a. ĉe la Internaciaj Seminarioj de Germana Esperanto-Junularo. Pretiĝis ankaŭ nederlandlingva versio. (Informiĝu en la KATALOGO de edukado.net).
Gaconda metodo
Claude Gacond (Svislando - La Chaux-de-Fonds) instruadis Esperanton en publikaj lernejoj kaj en internaciaj staĝoj dum pli ol 50 jaroj. Nun li daŭrigas sian pedagogian aktivecon per la verkado de Didaktikaj konsiloj al instruantoj kaj lernantoj de Esperanto. En tiu metodika dokumento aperos lia instru-afiŝaro famiĝinta sub la nomo gaconda metodo. La instruado disvolviĝis baze de bildoj. Pri ties apliko temas la nomita verko, kiu baldaŭ konsulteblos kaj elprinteblos ĉe la retpaĝaro de la aŭtoro www.esperanto-gacond.ch (Informis C. Gacond).