kuraĝas ankaŭ preni riskojn bone organizita - plej efike organizas siajn lernadon kaj tempon, eluzas kaj la
dum-lecionajn kaj la ekster-lecionajn eblojn por la lingvolernado.
Helpu la formiĝon de tiuj trajtoj ĉe viaj instruatoj!
(La selekto de ecoj estis farita laŭ la libro de Ellis, G & Sincler B.: Learning to Learn English, Cambridge University Press, Cambridge, 1989.)
(KK)
1.2.4 Gravaj aferoj dum la lingvolernado
Post la mencio de kelkaj aliroj de la ĵus menciitaj metodologoj vidu kiujn trajtojn taksas gravaj kaj kiujn konsilojn donas sperta lingvolernanto kaj instruisto, fervora esperantisto. (La eventualaj koincidoj en la du listigoj nurplifortigas la veron.)
Dum la lingvolerna procezo necesas:
• havi motivon por la lernado
La motivoj por lerni Esperanton estas ja plej diversaj: kelkajn interesas la gramatikaj strukturoj, aliaj vidas eblecon konatiĝi kun homoj de aliaj landoj/kulturoj, triaj simple scivolas ĉu ili povas lerni novan lingvon ktp. Tre grava tasko por instruanto estas
motivigi siajn lernantojn. Du bonaj aferoj por tion fari estas:
provi amuzigi la lecionojn: per lingvaj ludoj, rolludoj, anekdotoj, viglaj rakontoj ktp
rakonti kiel eblas uzi Esperanton: per montro de aliĝiloj por aranĝoj, fotoj / filmetoj de aranĝoj kaj klarigo pri Pasporta Servo kaj aliaj servoj.
esti pacienca
Kiel vi scias, ne eblas tuj ekregi negepatran lingvon. Certe Esperanto estas pli facile lernebla ol naciaj lingvoj, sed tamen temas pri lingvo kaj ĉiuj devas iom peni por akiri sufiĉajn konojn antaŭ ol oni povas interkompreniĝi per ĝi. Ekzistas homoj kiuj sukcesis ellerni Esperanton dum kelkaj semajnoj da intensa studado, sed por la plejmulto necesas pluraj monatoj aŭ eĉ jaroj, do oni devas esti iom pacienca kaj ne atendi rezultojn tro rapide. Kiel instruisto indas bone konscii pri tio! Nur ĉar vi mem eble sukcesis ellerni Esperanton dum tri semajnoj ne signifas ke viaj lernantoj havas same grandan talenton por lingvolernado...
havi kuraĝon
Kuraĝo helpas en ĉiuspeca lernado, ekzemple por lerni skii oni devas kuraĝi fali kaj fali denove! Dum lingvolernado gravas kuraĝi laŭte kaj klare paroli, tiel oni pli rapide ekhavas bonajn lingvorefleksojn kiuj estas esencaj por ekparoli novan lingvon. Kiel instruisto kaj gvidanto de grupo de lernantoj vi havas tre gravan taskon krei amikan kaj sekuran etoson en la grupo. Tiel la lernantoj kuraĝos multe pli kaj do lernos pli rapide.
(HL)
1.3 Ĝenerale pri instruado de Esperanto
Tiu ĉi kontribuo celas ĝenerale lumigi la celojn de Esperanto-instruado kaj motivojn por lernado. Instruado de Esperanto estas vojo al disvastigado de uzado de la internacia lingvo, kreado de novaj membroj de la Esperanto-komunumo, daŭrigado de ĝia vivo kaj ĝia kresko. Do la ĉefa ĝenerala celo de la instruado de Esperanto estas, ke la internacian lingvon ellernu kiom eble plej multe da homoj kaj ke ili iĝu kapablaj uzi ĝin. Sed tio ne estas la nura celo, same kiel Esperanto ne estas nur lingvo.
Surbaze de Esperanto kreiĝis kultura kaj humanisma movado, kies universalaj ideoj kaj celoj de paca kunlaboro, egalrajteco, solidareco, toleremo kaj interkultura proksimiĝo konsistigas la bazajn celojn de Esperanto-agado ĝenerale, do ankaŭ la pedagogiajn celojn de Esperanto-instruado.
Propaganda kaj organiza celoj de Esperanto-instruado sendube estas altirado de novaj adeptoj kaj plialtigo de la membronombro de Esperanto-komunumo. Do tra la instruado de Esperanto oni devas reale kaj konvinke informi la lernantojn, kaj pere de ili ties socian medion, pri la esenco de Esperanto kaj ĝiaj kvalitoj. Pruvante la praktikajn kaj ĝenerale homajn valorojn de la internacia lingvo, enkondukante la lernantojn en la etoson de Esperanto-vivo, la instruado motivigu ilin resti en la movado, fariĝi ĝiaj aktivaj partoprenantoj.
Krom bona kompreno kaj konkretigo de la ĝeneralaj celoj de Esperanto-instruado, estas grave koni ankaŭ la celojn de la lernantoj mem, iliajn motivojn kaj interesojn, pro kiuj ili eklernis kaj lernas la internacian lingvon kaj kion ili deziras atingi per la lernado:
nur supraĵan konon de la lingvo
aktivan uzkapablon
eniri novan rondon de amikoj
ellerni lingvon pli facilan ol aliaj
prepari sin por partopreno en Esperanto-aranĝoj
subteni la noblajn celojn de esperantismo
ebligi al si profesiajn aŭ hobiajn kontaktojn internaciskale
kontentigi proprajn interesojn pri diversaj temoj (kulturaj, sociaj, politikaj, tiuj pri la vivo kaj personaj travivaĵoj)
uzi novan medion por amuziĝo, turismo, muzikado, ŝercoj ktp.
Ĉiuj tiuj motivoj estas subtenendaj kaj akordigeblaj kun la ĝeneralaj celoj de Esperanto-instruado. Necesas flegi ilin per konvena informado pri la esenco kaj praktika uzebleco de la internacia lingvo. Kaj necesas priatenti ilin ĉe difinado de celoj de ĉiu konkreta Esperanto-kurso. La instruceloj de konkreta Esperanto-kurso povas koncerni:
la lingvon mem: evoluigi la lingvokapablojn de la lernantoj, kapabligi ilin kompreni, regi kaj uzi Esperanton:
o ekspliki la gramatikon o alproprigi leksikon o paroligi
o aktivigi la pasivajn lingvosciojn el antaŭa lernado o pliprofundigi la konon de lingva strukturo o ebligi la ĝuon de Esperanto-beletro, kapabligi por tradukado ktp
la pedagogian valoron de Esperanto: evoluigi etikajn valorojn ĉe la lernantoj, instruante Esperanton instrui pri la homamo, amikeco, interkompreniĝo, egalrajta kunlaboro, empatio, paco
la propedeŭtikan valoron de Esperanto: plifaciligi studadon de aliaj fremdaj lingvoj aŭ de la gramatiko de la propra lingvo
la kulturan valoron de Esperanto:
o enkonduki la lernantojn en la spiriton kaj kulturon de la Esperanto-komunumo
o proksimigi al la lernantoj kulturon kaj vivon de aliaj popoloj o kreskigi interkulturan kompetenton de la lernantoj
eksperimentan instruadon:
o esplori la lernfacilecon de Esperanto o kompari efikecon de diversaj instrumetodoj o esplori la propedeŭtikan valoron de Esperanto o esplori la eblecojn de interkultura edukado pere de Esperanto
specifajn bezonojn kaj aranĝojn kieclass="underline"
o plifirmigo de la lingvoscio por partopreno en internacia Esperanto-aranĝo o kampanjo por la plialtigo de la membronombro o preparoj por internaciaj ekzamenoj pri Esperanto
kapabligo de Esperanto-instruistoj ktp.
Ĝenerale, la centraj celoj de Esperanto-instruado estas evoluigo de la Esperanto- lingvokonoj (vidu 1.2.2) de la lernantoj kaj motivigo, ke post la kurso ili restu aktivaj uzantoj de la internacia lingvo. De ilia realigo pli-malpli dependas la realigo de la aliaj celoj de Esperanto-instruado, kaj inverse.
Kiuj estas la organizaj aspektoj kaj atendataj rezultoj de Esperanto-kurso? Esperanto- instruado okazas en diversaj formoj kaj en diversaj cirkonstancoj, laŭ kiuj ili povas prezentiĝi:
o ĉeeste, en lernejoj aŭ universitatoj kieclass="underline"
deviga instruado
kromprograma instruado
libera aktivaĵo
o ĉeeste, sed eksterlerneje, kieclass="underline"
publika kurso - mallongdaŭra aŭ plurmonata
somera Esperanto-lernejo
trejnseminario - porinstruista, portradukista, poraktivula, E@I kc.
o malĉeeste: kursoj korespondaj, gazetaj, televidaj, komputilretaj, KD-ROM, DVD ktp.
Enhavon kaj realigon de Esperanto-kurso grave influas ankaŭ la medio en kiu ĝi okazas:
esperantista
o Esperanto-klubo
o Esperanto-aranĝo (kongreso, renkontiĝo, tendaro) o somera/vintra Esperanto-lernejo ktp.
ne esperantista
o lernejo o universitato o laborbrigado ktp.
En la ĉapitro 10 estas pritraktataj manieroj por bone organizi Esperanto-instruadon en diversaj medioj kaj cirkonstancoj. Ĉiukaze, por kurso de Esperanto, ĉu lerneja, ĉu eksterlerneja, ĉu malĉeesta, bonas unue fiksi la didaktikajn, edukajn kaj aliajn instrucelojn, difini la atendatajn rezultojn kaj certigi kondiĉojn por la realigado. Tio signifas: