forgesita
P
5
.. .vi volas ke mi fariĝu , kie vi povas sensoifiĝi.
dezerto
palm-arbo
kamelo
oazo
O
6
ĉarma sinjorino, kiu pri mankantaj akuzativoj.
ĝojas
aplaŭdas
predikas
verdiktas
V
7
Paciencon, mi petas. Ĉio , ĉio. Ho, ve, Georgo...
aranĝiĝos
oranĝ-sukos
kaosiĝos
renversiĝos
A
8
Jes, por liberigi tiun kiun vi akuzis.
prave
kuraĝe
triviale
senkiale
S
Oni povas uzi ĉi tiun teknikon por testi la kapablon apliki gramatikon al konkreta situacio (ekz. Ĉe tunelo, ĉevalo en LLV, p. 146, kiu testis la participajn verbo-tempojn en la kunteksto de la donita rakonto). Por testi nur tiun gramatikaĵon, multobla elektado kun komenca menuo sufiĉas, kaj estas eĉ pli kompakta; sed la aldono de tiu kunteksta elemento postulas la transiron al la uzo de varia menuo. Tiu ekzerco montras, cetere, la maksimumon de la eblo krei kaŝfrazon en la kod-literoj, kiuj tiukaze estis A, B, C, Ĉ, D kaj E.: EĈ DECE CEDADA.
Kiam ĉi tiu ekzercoformo ne estas prezentita en tabela formo, ĝi bone taŭgas por testi komprenkapablon de donita rakonto, ĉar la doneblaj respondoj povas esti eĉ tutfrazaj, deduktendaj, kompleksaj ktp. La kompilanto devas zorgi ĉi-kaze pri kelkaj punktoj: la dismeto de la bonaj respondoj devas esti hazarda - nek tro regula, nek tro malregula, la bona respondo ne rajtas evidentigi sin per troa malsimileco al la malbonaj (pro troa longeco, mallongeco, pro alia forma malsameco, ekz. ke la bona respondo komencu per verbo kaj la malbonaj per substantivoj) kaj krome la malbonaj respondoj (forlogiloj) devas kuŝi ene de la komprenkapablo de la uzantoj, kaj esti serioze konsidereblaj kiel alternativoj, elimineblaj nur post iom da pensado. Se la „demando" ne estas en demanda formo, sed havas la formon de kompletigenda frazo, ĉiuj el la proponataj respondoj devas taŭge sekvi kaj kompletigi la frazkomencon el gramatika vidpunkto. Foje oni malrespektas la supre donitan regulon pri seriozeco de la forlogilo, kaj aldonas malpli seriozan sed amuzan forlogilan respondon, por rekapti la atenton kaj intereson de la plenumanto, kiu povas forvagi dum ĉi tiuj aŭtomataj rutinecaj ekzercoj.
Taŭgiga ekzerco
En ĉi tiu tipo oni donas frazon kun spacoj, kaj post ĝi iun elementon, kiun oni devas iel taŭgigi laŭ limigita nombro de eblecoj por enmeti en la spacoj. Ekzemplo estas en Tridek roluloj, p. 54, (fragmento sube) kie oni traktas la maltransitivigon de verboj per -iĝ-, sed kiu prezentas la duan paŝon, en kiu oni ne nur ekzercas la teknikon fari tion, sed esploras, ĉu la plenumanto komprenas kiam tiu -iĝ-igo de la verbo necesas, alivorte, senti la transitivecon aŭ netransitivecon de la prezentitaj verboj. La ekzerco uzas ĉiam du spacojn, kaj necesas zorgi, ne nur miksi la lokon de la iĝ-verbo (kelkfoje en la unua loko, kelkfoje en la dua) sed aldoni frazojn en kiuj ĉu ambaŭ, ĉu neniu el la aldonendaj verboj estas -iĝ-igendaj. Sekve, kvankam gramatike estas nur du eblecoj, tiu unu aldonita elemento kapablas generi kvar respondvicojn: el kiuj nur unu ĝustas, t.e. la ebleco trafi la ĝustan respondon hazarde estas malpliigita ĝis akceptebla nivelo:
La ekzercoformon oni povas uzi ankaŭ kun pli ol du taŭgigaj eblecoj, ekzemple ĉe verbo-tempoj -as, -is, -os, -u, -i.
Adaptu la interkrampan verbon, por ke ĝi eniru la spacojn. Foje vi devas aldoni -iĝ-, foje ne:
Kie la banko? Mi ne povas ĝin. (trov-)
Ni la planon, ĉar baldaŭ la vetero . (ŝanĝ-)
Ni tuj la diskuton, alie ni ne scios, kiel ĝi (fin-)
Ĉu matematiko vin? Mi ne . (konfuz-)
Mi biciklon, kaj biciklon mi ĉiam intencas . (uz-)
... ktp.
Misviculo
En ĉi tiu amuza ekzercoformo oni donas serion de vortoj, en kiuj ĉiuj krom unu estas sence, forme aŭ gramatike ligitaj. La plenumanto devas decidi, kiu estas la misviculo.
Do, ĝi ne nur testas konon de la leksiko, sed postulas plie logikan rezonadon. Komence oni prefere prezentu nur unu kriterion por la komparado, verŝajne la sencan. Poste oni povas prezenti pli komplikajn ekzercojn (ekzemple La unua vekhorloĝo en LLV, p. 148) kie ne nur la kriterio multe varias, sed la kialo povas iĝi tre subtila. Problemo unuavice de ĉi tiu ekzercoformo estas la multeco de uzeblaj kriterioj, tiel ke lerta studento povas per torda logiko pravigi elekton de preskaŭ iu ajn el la prezentitaj vortoj. Kaŝfrazo povas tamen redirekti la studenton al la „misviculo„, kiun celis la preparinto. Ĉi tiu ekzerco-formo (kiel multaj) estas dunivele ekspluatebla - kaj aŭtomate (en kiu gravas nur elekti la gustan respondon) - kaj produktive, se oni donas la aldonan taskon post la elektado klarigi la malsamecon de la „misviculo". Tiukaze, la ebleco de pli ol unu bona respondo ne plu ĝenas, kaj estas eĉ ekspluatebla por diskuti, kiuj el la konkurencaj logikoj estas pli logika.
Serioj
Ĉi tiu ekzercoformo taŭgas por firmigi la konon de fermitaj serioj lernendaj frue en la kurso (monatoj, tagoj, sezonoj, kompas-direktoj ktp.) kaj estas suplementeblaj per simplaj aritmetikaj serioj, kiuj firmigas la manipuladon de la ciferoj. Ekzemplo troviĝas en La laŭta vekhorloĝo, p. 42.
Reordigo
Ĉi tiu tipo taŭgas por revizii la tutecan komprenon de legita teksto aŭ spektita vidbendo, kaj precipe taŭgas se tiu fonto havas serian aŭ epizodan karakteron. Oni resumas la rakonton en ne pli ol dudek frazoj (kiuj povas esti rekte prenitaj el la rakonto, aŭ kiuj pli bone resumas ĝin, ne estintaj mem en la origina verko). Poste oni miksas la ordon de tiuj frazoj kaj la plenumanto devas reordigi ilin. Tio bezonas multan pensadon, kaj la kapablon ne nur kompreni la frazojn, sed memori kaj uzi tiun komprenon. Ekzemploj troviĝas fine de LLV, p. 50, fine de Frapo ĉe la pordo. p.54 en Pordoj, kaj en la pasport-vidbendaj ekzercoj.
Ekzercoverkinto povas prijuĝi la malfacilecon de la ekzerco, provante mem solvi ĝin tri monatojn post la verkado. Simpligaj teknikoj estas krei du ekzercojn el unu: dek frazoj pri la unua parto de la rakonto kaj dek pri la dua parto, anstataŭ dudek-demanda kap-rompajo. Alia tekniko estas jam loki ĉiun trian aŭ kvaran frazon en la ĝusta loko.
KREVO-versoj
Ĉi tiuj prezentiĝas en la formo de duliniaj versaĉoj, kies lastan vorton forŝtelis la agentoj de kultur-protekta organizajo „KREVO". La plenumanto havas la taskon reenskribi la mankantan vorton, helpata de la senco de la poemo, kaj de ia forma simileco kun la lasta vorto en la linio supre. Ekzemplojn trovu en TR, p. 64, Pordoj, p. 55, LLV, p. 42 kaj La heroo. en LLV, p. 179:
Iu kriis dum la dramo, „Ne batalu en la "
Se brilas la suno, se belas la tago Ni promenas en parko; ni naĝas en .
Por viziti kinejon, necesas aĉeto De papera peceto, multkosta .
Ni butikumis meze de Parizo, Sed vidu la prezojn! Kia .
Ne sidu ekstere, froste sur seĝo,
Jam nun falas pluvo, sekvos eĉ .
Ligu triojn
Jen ekzercotipo simila al parigo, sed en kiu oni devas ligi triojn. Tipa ekzemplo aperis en la ekzercaro por la lasta ĉapitro de la vidbendo Pasporto al la Tuta Mondo. La bendo havis siajn proprajn roluloj kaj la ekzerco resumas konon de ili. Sed la bendo entenis aludojn al famaj esperantistoj, kaj la ekzerco sekve testas memoron ankaŭ de tio: