— Ой, як правільна кажаш, Косця, — у Марынкі аж вочы загарэліся.— Мы ўсе павінны быць добрым-добрымі. Праўда?
Косця непрыкметна крануўся яе рукі. Марынка павяла галавой. ці не бачыць хто, і на момант прыхінулася галавою да Косцевай шчакі. Упершыню за колькі часу мацней застукала сэрца ў Марынкі. «Што гэта са мной, — падумала яна, — яшчэ закахаюся». Каб Косця раптам не падумаў чаго лішняга, яна адвярнулася, адчыніла акно.
— Мух напусціш, задрай ілюмінатар! — закрычаў Сеня.
— Што, што? — здзівілася Вера і раптам, зразумеўшы, зарагатала. — Ой, насмяшыў! Ой, выдумшчыкі!
Яна смяялася доўга і не магла суняцца, нават калі Марынка папрасіла Косцю:
— Раскажы, навошта нам такі вялізны кран патрэбны. Няўжо з гэтым, што ёсць на будоўлі, не можна пачынаць мантаж.
Хлопцы загулі, нехта зарагатаў:
— А яшчэ мантажніца...
— Які ж гэта кран!..
Калі шум сціх, Косця сказаў, пазіраючы на Марынку:
— Нічога дзіўнага тут няма, Марынка ўпершыню на будоўлі, — і, ужо звяртаючыся толькі да адной Марынкі, растлумачыў: — Нам давядзецца падымаць вялікія жалезабетонныя канструкцыі. А ўстанавіць іх можна толькі з дапамогай нашага крана: яны цяжкія і падымаць іх трэба аж да дзесятага паверха.
— Ведаем, паважаны прафесар, — падхапілася Вера, — дзякуем. Апладысменты будуць пасля, праўда, Марынка?
— За мной не прападзе, Вера, не сумнявайся...
Калі выходзілі, Косця паспеў шапнуць Марынцы:
— А ты не саромейся. Мы і самі яшчэ не вялікія спецыялісты.
Дзяўчына моўчкі ўзяла яго пад руку.
VII
Пакуль не пачнеш працаваць над чым-небудзь, усё здаецца лёгкім і простым. Так было і з мантажом вялізнага вежавага крана. Кіеня ўдакладніў складзены Банжыным паводле заводскай схемы дэталёвы графік зборкі асобных вузлоў, нават сёе-тое рашыў паскорыць. Мантаж павінен быў закончыцца не за дзевяноста, а за восемдзесят дзён. Так было на паперы. А на справе аказалася крыху інакш, не так дакладна, як думалася напярэдадні. У першы ж дзень высветлілася, што рэйкі, па якіх павінен будзе рухацца кран, укладзены не надта моцна. Пакуль гэта не мела істотнага значэння, але з часам магло прывесці да аварыі.
Мантажнікі запатрабавалі пераробкі. Так графік быў парушаны з самага пачатку.
Кіраўнікі будаўніцтва выклікалі Кіеню.
— Справа новая, пачатак заўсёды цяжкі, — апраўдваўся ён.
— Вашы словы і паведамім ураду? — іранічна запытаўся ў Кіені сакратар парткома Лядкоў.
— Уладзімір Лявонцевіч, — абурыўся Кіеня, — зборны жалезабетон — гэта ж першы эксперымент на нашай станцыі.
— Наколькі мне вядома, — спакойна заўважыў Лядкоў, — наша станцыя — другая ўжо такога тыпу. А па-другое, кран — гэта не зборны жалезабетон. Яго манціруюць на любой будоўлі.
Апошнюю рэпліку Кіеня прапусціў міма вушэй.
— Так, але да нас прыедуць вывучаць вопыт, — вёў ён сваё, — навуковыя супрацоўнікі саюзнага інстытута. Да нас, заўважце, а не на тую, як вы кажаце, першую станцыю.
— Таму не можам мы, не маем права працаваць дрэнна, Рыгор Карпавіч.
— Але ні я, ні вы, Уладзімір Лявонцевіч, ні тым больш нашы мантажнікі, хлопцы ўвогуле бывалыя, ніколі мантажом падобных кранаў не займаліся.
— Не крыўдуйце, Рыгор Карпавіч... — пачаў быў Лядкоў. Але Кіеня, зразумеўшы гэтыя словы па-свойму, запэўніў:
— Хто крыўдуе на шчырую размову...
— Я не пра тое, — усміхнуўся Лядкоў. — Тэрміны, як вы любіце гаварыць, ёсць тэрміны, і парушаць іх нікому не дазволена. У тым ліку і нам з вамі. Таму прасіў бы вас заняцца графікам яшчэ раз.
— Воля ваша, — па прывычцы ўвабраў галаву ў плечы Кіеня. Увесь яго выгляд нібы гаварыў: дарэмна вы лаеце мяне, непаладкі яшчэ будуць, тут мы з вамі бяссільныя.
Рыгор Карпавіч пасля гэтай непрыемнай размовы адразу накіраваўся на мантажную пляцоўку. Некаторы час пастаяў там, паглядзеў на работу мантажнікаў. Думкі яго, аднак, былі далёкія і ад гэтай пляцоўкі, і ад гэтага крана, што стаў прадметам клопатаў ледзь не ўсяго вялікага калектыва будаўнікоў.
Што ў такім выпадку рабіць? 3 аднаго боку, патрабаванне кіраўніцтва, з другога — уласнае перакананне вопытнага інжынера. Ён не быў з тых спецыялістаў, што абыякавыя да сваіх абавязкаў, што працуюць абы дзень адбыць. Рыгор Карпавіч любіў вытворчасць, дыханне працоўнага рытму. Любіў так, як любіць дырыжор зладжаны аркестр, што падпарадкоўваецца кожнаму ўзмаху яго палачкі. Ён вельмі даражыў гэтай зладжанасцю, бо патраціў многа сіл і ўмення, каб дабіцца яе. Але да пачуцця пэўнага задавальнення прымешвалася адчуванне прыкрасці: ён бачыў, што ім незадаволены, што ад яго чакаюць большага.
Чаго? Адказаць на гэта яму было цяжэй за ўсё. Кіеня не быў спецыялістам з фантазіяй. Амаль усе гады працы інжынерам яму даводзілася ажыццяўляць чужыя задумы. Сваё ўдавалася рэдка. Але ўжо калі ён даводзіў што-кольвек да ладу, то рабіў гэта бадай віртуозна. Таму яго і цанілі і павышалі па службе.