— Мічман, — стаў прасіць Косця, — выслухай спачатку. Ну, вінаваты я, вінаваты... Заўтра на досвітку ўстану і зраблю сваю долю, а сёння не мог. Ну, вось так, — правёў ён далонню па шыі.
— Ну, добра, — злітаваўся Сяргей. — Можаш спаць... Бот гатовы, засталося толькі парус зрабіць.
Любоў да мора Сяргей прынёс з сабой сюды, на будаўніцтва. Яго не задавальняла тая гульня ў маракоў, што вялася ў іх інтэрнаце. Яму трэба было нешта большае. Так нарадзілася ў яго думка пабудаваць маленькі бот, накшталт таго, які некалі зрабіў сабе Пётр Першы. Недзе ў старым часопісе Сеня раскапаў чарцяжы. Пачаліся пошукі лесу — выручылі камсамольцы з суднаверфі. Яны прапаноўвалі сваю дапамогу і ў пабудове бота. Сяргей адмовіўся. Яму, балтыйскаму матросу, вучыцца марской справе ў людзей, якія ніколі не бачылі мора! Можа таму бот будаваўся вельмі доўга. Прынамсі на верфі за гэты час ледзь не цэлы флот рачных барак спусцілі на ваду. Нарэшце і іхні бот, што пахне ворванню і свежай сасной, таксама гойдаецца ў бухце пад самым дэбаркадэрам, выклікаючы зайздрасць у астатніх хлопцаў.
— Ну, то можа я цяпер парусам займуся? — прапанаваў Косця. Яму было-такі няёмка, што ён сёння забыўся пра свой абавязак.
— Спі ўжо лепш. Пакуль на вёслах паходзім. А за тое, што прагуляў, — цябе першага пасадзім.
Такое пакаранне Косця прыняў з ахвотай. Усе з нецярпеннем чакалі, калі ўжо можна будзе зрабіць першы выхад на прастору ракі.
— Паедзем далёка-далёка...— радаваўся Сеня.
— Хіба заўтра ў парадку выключэння, — паменшыў яго радасць Сяргей. — Спачатку будзеце вучыцца: і веславанню, і парусам кіраваць, пакуль сапраўднымі маракамі не станеце.
— Каб знаў, што ты такі тэрарыст, нізавошта не ўвязаўся б у гэтую выдумку, — абурыўся Міхась.
— Па-першае, — засмяяўся Сяргей, — не тэрарыст. Ты нешта блытаеш. Мусіць, тыран. А па-другое, яшчэ дзякуй скажаш. Я з цябе сапраўднага марака зраблю.
— Ну, канешне, і тут мяне вучыць будуць.
— Затое, уяві сабе, Міхась,— Сяргей задумаўся.—Недзе, дапусцім у Гомелі, на лодачнай станцыі ты бярэш двухвёславую шлюпку і так праходзіш міма пляжа, апускаючы вёслы, нібы нож у масла, што ўсе дзяўчаты ад захаплення нямеюць. Га? I табе ўслед ляціць: «Хто гэта? Які мастак! Ах! Ох!» А ты сядзіш і нібы не чуеш, корпус прамы, рукі гэтак рытмічна і лёгка: раз — два, раз — два. А ты кажаш, «вучыць»...
— Калі дзяўчаты, — палагаднеў, аднак, Міхась, — то гэта, відаць, больш Клубовічу трэба.
Але яго ніхто не падтрымаў. Хлопцы паважалі інтымныя справы адзін аднаго.
Назаўтра быў выхадны. Яшчэ з раніцы ў інтэрнат зайшоў Алесь Антонавіч Банжын. Дома былі толькі Косця з Сяргеем. Пераводзячы дыханне, Банжын сеў на крэсла.
— От ужо гэтыя вашы трапы!.. Ледзь узлез...
— Пачакайце, мы і з вас хутка марака зробім, — паабяцаў Сяргей.
— Каб мог, дык усіх зрабіў бы маракамі, — растлумачыў Косця Банжыну. — Спіць і мора сніць.
— Мора — такая любоў, што праз усё жыццё не забываецца, — падтрымаў Банжын Сяргея. — Мора і варта гэтага. Я толькі ў адпачынак ездзіў туды, а і то часта заплюшчу вочы і нібы чую шум прыбою, бачу, як чайкі кружаць над хвалямі. Можа і вабіць чалавека гэта магутная і незразумелая сіла хваль?
Сяргея ўсцешылі словы Банжына, і ён адчуў, што няма нічога такога, чаго б ён не зрабіў, папрасі яго інжынер.
Банжын між тым з цікавасцю азіраўся навокал. Проста і чыста было ў пакоі, ніводнай непатрэбнай рэчы. «Як на сапраўдным караблі», — усміхнуўся ён сам сабе і ўголас сказаў:
— Мне падабаецца ваш парадак.
— 3 такім мічманам, як наш Сяргей, — пажартаваў Косця, — апошні салажонак матросам стане.
— А абавязацельствы — чыя ініцыятыва?
— То ўжо Косцева. У нас абавязкі падзелены.
— Своечасова вы іх берыцё! Вельмі своечасова. Заўтра кран пачнем збіраць. А вы ведаеце, якое напружанае становішча склалася на будаўніцтве? Усе тэрміны праходзяць. Толькі калі кожны рабочы адчуе сваю адказнасць за ход будаўніцтва, мы зможам нагнаць страчаны час. Вось чаму я зацікавіўся вашымі абавязацельствамі. Пакажы, Косця, што вы там яшчэ напісалі.
Косця дастаў з тумбачкі сіні вучнёўскі сшытак, падаў Банжыну.
Алесь Антонавіч уважліва прачытаў запісы, задаволена сказаў:
— Дамоўлюся, каб у шматтыражцы надрукавалі.
— Што вы, — збянтэжыўся Косця. — Гэта асабіста нашы планы, нават ніводнай лічбы няма.
— А яны і не патрэбны. Справа не ў лічбах, а ў тым. як вы ставіцеся да свайго рабочага абавязку.
Банжын чытаў абавязацельствы і час ад часу паўтараў:
— Малайцы! Малайцы!
Шчыраму чалавеку заўсёды робіцца ніякавата, калі яго занадта хваляць, таму Косця паспрабаваў адвесці ад сябе ўвагу Банжына: