Устаў з канапы дырэктар пастарэлым гадоў на дзесяць — не злы, не апанаваны прагай адпомсціць, а нейкі млявы і абыякавы. Выйшаў з кватэры і пачаў спускацца па лесвіцы. І тут штосьці нібы стукнула яму ў патыліцу: Рыгоравіч абярнуўся і паглядзеў на дзверы. “У апошні раз”, — упэўнена прагучала ў яго галаве, і раптам з усёй выразнасцю ўявілася, як наступным разам сустрэнуць яго перад гэтымі дзвярамі два яго чамаданы — чорны і рыжы, вялікія пукатыя чамаданы; а выставіць іх нейкі ўхмылісты малады здаравіла. Добра яшчэ, калі кухталёў не навешае.
Праставалосы і ў незашпіленым паліто, брыў Бабаеўскі куды вядуць вочы. А прывялі яны напачатку ў нейкі шынок, за стойку са спіртнымі напоямі. Рыгоравіч яшчэ даволі някепска памятаў, як заказаў два разы па сто грамаў гарэлкі. Закускі не браў. Далейшае занатавалася няпэўна і нейкімі беспарадкавымі ўрыўкамі. Помніць толькі, што апынуўся каля яго спагадлівы таварыш — нізкі нягеглы дзядзька ў пацёрханай куртцы, — якога дырэктар паіў, частаваў, якому жаліўся на жыццё. Стаялі яны, здаецца, за стойкай бара, потым сядзелі за сталом, потым ізноў стаялі за іншай стойкай, мабыць — ужо ў іншым шынку. Затым ехалі на таксоўцы, доўга і дрогка ехалі… Цьмяна праступала ў свядомасці харчовая крама на шырачэзнай вуліцы, затым — падваротня і змрочны пад’езд, бутэлька, якую яны пілі з дзядзькам па чарзе з рыльца… А потым адбылося нешта неверагоднае: спагадлівы твар сабутэльніка знячэўку зрабіўся ачужэлым і злым, ён схапіў Аркадзя Рыгоравіча за адварот палітона і стаў нешта патрабавальна крычаць. Бабаеўскі ўслухоўваўся і не ўспрымаў задурманеным розумам, чаго дзядзька хоча. Тады сабутэльнік ірвануў яго на сябе за адварот, ударыў ілбом у зубы і тут жа, не марудзячы, — у пах чаравікам. Ад пранізлівага болю прытомнасць на імгненне вярнулася да Бабаеўскага, ён выпрастаўся і абрушыўся на нягеглага дзязьку ўсёй сваёй масай, падмяў… Але нешта навалілася на яго з бакоў і зверху, нечыя кулакі замалацілі па галаве і спіне. Яго зрынулі долу і білі нагамі…
29
Сёння, у апошні дзень лютага, Валерый Віктаравіч Адынец пасля абеду сарваўся з работы і паехаў дадому. Прычына была тая, якой ён найболей баяўся апошнія тры месяцы: Адынцу пазванілі з клінікі для душэўнахворых і паведамілі, што яго брат, Алег Віктаравіч, знаходзіцца “ў крытычным стане”. Што азначала — пры смерці. Да гэтага ішло даўно. Ад працяглай нерухомасці ў брата ўзніклі праблемы з ныркамі, да таго ж адказвала сэрца, шматлікія пролежні псавалі кроў, знясільвалі і без таго дарэшты аслабелы арганізм няшчаснага Алега.
Валерый Віктаравіч зрабіў крук і заехаў дадому. Ён доўга і бесталкова пераапранаўся, даставаў нейкія мяшкі і торбы, колькі разоў пералічыў у кашальку грошы і толькі тады зразумеў, што ўсё гэта яму не патрэбна, што ён проста валаводзіць са страху перад недалёкім спатканнем. Ён апусціўся на канапу і безуважна ўтаропіўся на кніжную секцыю, што займала супрацьлеглую сцяну, ад падлогі да столі. Усе мудрацы, што жылі і жывуць на зямлі, думкі якіх былі згрупаваны на гэтых паліцах, наўрад ці змаглі б зараз суцешыць Адынца. Не змаглі б па той простай прычыне, што самі смяротныя. А Валерый Віктаравіч мусіць зараз ехаць на спатканне са смерцю — ён з усёй неадхільнасцю прадчуваў гэта.
Адна толькі кніга прыцягнула яго ўвагу, — тая кніга, што ніколі не ставілася ім у адзін шэраг з астатнімі. Яна і зараз ляжала на тумбачцы, ва ўзгалоўі канапы. Адынец узяў яе ў рукі, раскрыў і, не гартаючы, тут жа прачытаў наступнае: “Яшчэ трохі, і свет ужо не пабачыць Мяне; а вы пабачыце Мяне, бо Я жыву, і вы будзеце жыць” (Іаана 14 : 19).
Неўзабаве ён ужо тросся на маршрутным аўтобусе па горадзе, які з набліжэннем каляндарнай вясны і не думаў пазбаўляцца ад снегу. І хоць марозік быў лёгенькі, градусаў пяць — не болей, адчувалася, што людзі і птушкі, кіёскі і вітрыны, тратуары і вуліцы дужа стаміліся ад зімы.
На ўскраіне Валерый Віктаравіч перасеў на іншы маршрут, які вывез яго за горад і ў хуткім часе дамчаў да прывычнага высокага і працяглага муру клінікі для вар’ятаў. Гэты мур, а таксама і двор і будынкі даўно ўжо перасталі шакіраваць Адынца. Ён быў тут сталым наведвальнікам. Не мог толькі спакойна глядзець на хворых, што трапляліся яму на тэрыторыі і ў калідорах вар’ятні. Валерый Віктаравіч міжволі прыжмурваў вочы і бачыў толькі іхнія размытыя постаці, чуў галасы, на твары ж зірнуць не насмельваўся. Яму хапала братавага спакутаванага аблічча, што ўжо чвэрць стагоддзя, удзень і ўночы, стаяла перад ім. Ён пры ўсім жаданні не змог бы забыцца на гэты твар, бо тое быў, па сутнасці, сам Валерый Віктаравіч Адынец — блізнюк хворага Алега.