Вынтэнэ зьдзівілася, але прамаўчала.
- А бураты былі ня меньш разьвітымі за чукчаў. Нават больш значна. Уяўляеш, калі пра гэта напішуць?
- Ну і хай пішуць! Каму горш ад гэтага?
- Як каму? А як жа Адзіная Чукоцкая Бацькаўшчына? А як жа старэйшы чукоцкі брат? Ён жа прынёс свабоду і цывілізацыю іншым дзікунам?
- А нашто хлусіць?
- Мне таксама не зразумець. У нас, літвінаў, ня так усё. Не гаворым мы, быццам лепшыя за Кіеў. Русь ад нас адасобілася – яе права. Шкада, безумоўна. Але ваяваць за такое – не! Цяпер Кіеўская Русь – незалежная ад Вільні.
- Проста яна вялікая, - сказала Вынтэнэ. – Вы б усё роўна не далі б ёй рады.
- А Жамойць? – запярэчыў Уладзь. – Нашмат меньшая яна за Літву. І яе мы адпусьцілі. Прымусам трымаць – не, нядобра!
- Ведаеш… - сказала Вынтэнэ. – Я хачу паехаць у Літву…
Дзьверы адчыніліся. У пакой увайшлі два мужчыны ў цывільным.
- Ня рухацца! Чукоцкая служба бясьпекі!
Вынтэнэ паспрабавала накінуць халат.
- Ня рухацца, кажу!
Яна закрылася рукамі.
- Дзе здымкі?!
- Якія?
- Сепаратысцкія. І дзе чукчафобскія тэксты?!
- Слухайце, якім правам…
Чээсбэшнік уляпіў ёй поўху.
- Адказвай!
- Вось фотаапарат, - сказаў іншы.
- Засьвятлі стужку, - загадаў першы. Таварыш выканаў даручэньне.
- Дзе надрукаваныя здымкі?!
- Можна я апрануся?
- Потым!
Другі чээсбэшнік нахабна разглядваў дзяўчыну.
- Што, цікава? – кінула тая. У адказ – новая поўха.
- Гаварыць толькі па справе! – загадаў першы. З лазенкі выйшаў Уладзь.
- Хто такі?! Зьвярнуўся да яго другі чээсбэшнік.
- Не разумець чукоцкая, - сказаў літвін.
- Чаго?!
Уладзь ударыў яго ў ськівіцу. Ад нечаканасьці, чээсбэшнік згубіў раўнавагу. Чарговы ўдар паклаў яго на падлогу. Першы адскочыў у бок, але было позна: літвін схапіўся за крэсла.
Удалы кідок нэўтралізаваў ворага.
- Звані нашым! – крыкнуў Уладзь. Вынтэнэ набрала нумар Вінцука і Хрысьці.
***
Валізы сабралі хвілін за пятнаццаць.
- Paśniedajem paśla, - сказаў Вінцук. – Zaraz hałoŭnaje – vybracca adsiul.
- Куды мы цяпер? – спытала Вынтэнэ.
- Сядаем мы ў гэлікоптэр, - патлумачыла Хрысьця. – едзем на аўтамабілі спачатку.
- Što budziem rabić z hetymi? – яна зірнула ў бок прыбіральні, дзе ляжалі зьвязаныя чээсбэшнікі.
- Maju ideju! -Уладзь адкрыў паўлітровую пляшку. Вынтэнэ пазнала той пах.
- Harełka?
- Менавіта яна. Пачастунак зараз ім падрыхтуем. Як шаўковыя будуць.
***
Яны выйшлі з машыны. Перад імі быў аэрадром. Халупка, іржавы ангар, а далей – гэлікоптары.
Перад імі стаў чалавек. Вынтэнэ пазнала Кэленкеў.
- Далёка вы сабраліся? – сказаў ён.
- Экспедыцыя неабходная тэрмінова… - пачаў Уладзь.
- Экспедыцыя ў Літву?
- Не, не, Цьвярскі раён…
- Пасьля нападу на супрацоўнікаў ЧСБ? – Кэленкеў усьміхнуўся. – Ды не глядзі на мяне так. Я, брат, у курсе вашых прыгодаў. Уладзь напружыў цягліцы.
- А ты, я бачу, біцца сабраўся? – Кэленкеў дастаў пісталет. – Дурное! Усё роўна нічога не атрымаецца.
- Вы таксама з ЧСБ? – спытала Вынтэнэ.
- Не, я з Адміністрацыі. У гэтым уся розьніца…
- Чаго вам трэба? – спытаў Уладзь.
- Вось вы, як думаеце? Калі чалавек угнаў гэлікоптэр ды пераляцеў са скрадзеным за мяжу, дык як гэта называецца?
Літвіны маўчалі.
- Крымінальнае злачынства, - адказаў за іх Кэленкеў. – Чукотка мае права патрабаваць вашай выдачы. А асабліва – вось яе. - Ён паказаў на Вынтэнэ. - Таму не не рабіце глупстваў і падпішыце дакумент. - Ён працягнуў аркушык паперы.
- Што гэта ёсьць такое?
- Дамова пра арэнду гэлікоптэра. Дата – пазаўчорашняя, аформім задняю датаю. А гэта – ключы ад 8-й машыны. Вось яна, каля ангара…
Уцекачы не давалі веры сваім вушам.
- Вы ня ўгоншчыкі, а арандатары, - патлумачыў Кэленкеў. – Дарэчы, платы з вас ня возмуць. Бо маеце гуманітарную місію. Гэта ж як рэкляма нашай Акрузе.
- Чаму дапамагаеце Вы нам? – спытаў Вінцук.
Кэленкеў обвел іх поглядам.
- Праз рэпартаж, - сказаў ён, ківаючы на Вынтэнэ. – Я хачу, каб яго надрукавалі.
- Але чаму? – вырвалася ў дзяўчыны.
- Таму, што я нарадзіўся тут. І мама ў мяне маскавітка. Я хачу, каб пра нас ведалі праўду!
Вынтэнэ падышла да яго.
- Дзякую… Вельмі дзякую…
- Што, анадырка? Ужо не фанабэрышся…
- Прабачце, што я тады…
- Добра! Што было, тое сплыло!
- Дзякую… Праўда…
Яна пацалавала Кэленкеў ў шчаку.
***
- Rady vitać na radzimie! – сказаў памежнік. – A voś pani, bajusia, daviadziecca zatrymacca.
- Jana uciakačka, - пачала Хрысьця.
- Prašeńnie pra status palityčnaha ŭciekača razhladajecca ciaham tydnia.A da taho času treba čakać na zastavie...
Уладзь зірнуў на Вынтэнэ.
- Усё добра? – спытала яна.
- Цалкам добра…
- Heta maja žonka, - сказаў ён, зьвяртаючыся да памежніка.
- Ci jość paśviedčańnie pra šlub?
- Stračanaje na terytoryi Čukotki.
Памежнік задумаўся.
- Nu, dobra, - сказаў ён нарэшце. – Vydam joj vizu na miesiac. Tolki hladzicie, adnavicie dakumenty... Ci ažaniciesia znoŭku!
Ён усьміхнуўся і сказаў па-чукоцку:
- У Літву сардэчна запрашаем, пані Радкевіч!
Над КПП лунаў бел-чырвона-белы сьцяг.
Асфальтаваная дарога ішла ўдалячынь. Яна вяла ў Менск…