8
Ёха
Балюе снег з макрэчай:
Дзень — лета, дзень — зіма.
Кот ціснецца да печы,
I хата — як турма.
Дым не загнаць у комін —
З чалесніка плыве:
Надвор'е, нібы комін,
Стаіць на галаве.
Усё перавярнула
Асенняя гульба.
І вецер зябкім гулам
Гудзе, што ўсім труба.
У сто дажджоў прабіта
Шпачынае жытло —
Размецена, размыта
Зялёнай песні тло.
Асверыцца над студняй
Абшчыпаны гусак.
Гарбуз на градцы нуднай —
Адзін — нібы гузак.
Ды ўзбоч — галоў цвярозых
Зялёная ірдзень:
Калі качан з марозам —
У дзежцы саладзей!
Аздоба шэрых вулак —
Маркоціцца вярба.
Здаецца, нават шулы
Пагнуліся ў гарбах.
Намоклыя вароты
Абвіслі на круках,
Нібы ў ліхой галоты
Падкрыссе армяка.
На выгане, ля кузні,
Прыладжвае спраўней
Каваль, агню саюзнік,
Падрэзы да саней.
Яўсей, вясёлы Ёха,
Штукарыць не на смех:
Тады не ўхопіш чохам,
Калі паваліць снег.
Крылом цяпла прасветлен
Стары кузнечны двор.
За ім — аджыткаў летніх
Туманіцца дакор:
Над фермай, як апостал,
Тырчыць громаадвод,
І пудзілава постаць
Вартуе агарод.
А што далей, за вёскай,
Нічога не відно:
Усё — без пагалоскі —
Усё пайшло на дно.
Паўсвету аблажыла
Імжыстая нуда,
Плыве ў зямлі па жылах
Свінцовая вада.
I кожны дзень — свінцовы —
Агледзіны снуе.
Свінцовы — не свянцоны:
Не пірагі дае,
Не яйка, што ў лушпайках
Цыбульных чырваняць,—
Сляды казённай пайкі
На даланях смыляць.
Сляды скупой паперы,
Што з пасыльным ляціць
I патрабуе меры
Крутыя закруціць.
За дзень раённай лёхі
Дэпешы той размах
Набіў дыхтоўна Ёху
Аскому на зубах.
Хоць ростам з кукіш гулькін
Праела, як вухналь,
Вантробы ўсе пісулька
Аб тым, што ён, каваль,
За аргумент бутылі
З кулацкага стала
Капыт скалечыў сіле,
Што цяглавай была.
Нібыта клаў падкову,
A ў мыслях шнырыў дух:
Сарваць сяўбы аснову —
Ударны тэмп і рух.
Разбор вядомы з контрай:
«Згадай, калі забыў!..»
Пашчасціла, што конь той
Непадкаваны быў.
Цану паперам Ёха
Зазнаў з тае пары.
Здаецца, што там — кроха,
Шматок, каб закурыць.
А так табе ўпячэцца,
Прыцісне так пятой,
Што ты і той, здаецца,
I ў той жа час — не той.
«Браточкі,— хочаш крыкнуць,—
Ды тут жа ўсё — мана!»
A ўжо і крыкнуць прыкра,
Бо ўжо ўваччу — яна.
І так табе даводзіць —
Паверыць сам гатоў,
Што ты і чмут, і злодзей,
І з д'яблавых братоў.
Хоць літары, як блышкі,
Ды не збягуць дабром.
Напісана — і крышка.
Не счэшаш тапаром.
«І гадзяць жа, сабакі...» —
Сеў Ёха на парог,
Дастаў капшук з табакай,
Скруціў казіны рог.
Раздзьмуўшы шчокі, пухнуў,
Нібы кавальскі мех.
Развеяць дымам скруху
Хацеў, ды, як на грэх,
Раённая газетка,
З якой шматок аддзёр,
Зірнула ў твар заметкай:
«Патрэбен пракурор!»
Чытаў хоць скокам-бокам,
Ды складна разабраў:
Прывыкла, значыць, вока
Да гэткага дабра.
Шкада, саму аб'яву
Паспеў ужо скурыць —
Якога ж там разяву
Рашылі абкарыць?
А можа, зноў шпіёна?..
Ды пыл разваг пагас:
Прыехаў госць з раёна —
Да Васіля якраз.
А калі так — цыгарку
Не надта, брат, цягні,—
Раздзьмухвай качагарку
І молатам звіні!