Выбрать главу

Я любіў хадзіць не толькі і не столькі як старшыня па рабоце з маладымі на паседжанні папулярнага ў свой час літаратурнага аб’яднання «Тутэйшыя», якія праводзіў Сыс: дзелавітасць, сабранасць, засяроджанасць, пакладзены перад сабою гадзіннік...

А на сваім, падараваным мне, фотаздымку — з чорнага фону праяўляецца толькі галава з няголенаю барадою ды вусамі —Толя напісаў: «Спадару Сіпакову сьціпла ад пана Сыса з сімпатыяй. Шкада, што мы не равеснікі, а так бы... 11 сакавіка 1990 г. г. Менск».

Што «так бы» — не ведаю.

Алег Мінкін. Сваю першую кнігу «Сурма» падпісаў мне: «Івану Данілавічу Сіпакову з удзячнасцю за падтрымку і дапамогу. Алег Мінкін. 14.08.85 г.».

На зборніку пазначана: «Вершы адрэдагаваны на грамадскіх асновах Янкам Сіпаковым».

Я тады, рэдагуючы, бачыў, што гэтая кніга напісана нібыта навырост, яна пачынала ўжо новыя вершы і новыя кнігі. Вось як Мінкін пісаў пра Белабога:

Тут ва ўсім неўміручае цела яго:

Пад травою, пад скурай, пад цёплай карою,

Ён жывы і пад тоўшчаю льдоў і снягоў,

Тут крыніцы крынічаць ягонай крывёю...

Тут ва ўсім прысмак слова і духа яго:

У прыглушанай песні, у цьмяным мінулым...

У вачах тваіх сініх, замглённых тугой,

Яго белая постаць, як цень, мільганула.

Ад яго хацелася чакаць новых вершаў! І, шчыра кажучы, мне вельмі шкада, што паэт, здаецца, згубіўся недзе ў свеце бізнесу і прадпрымальніцтва...

А вось «Гронкі святла» — першая кніга Віктара Шніпа, які, як гаворыцца ў біяграфічнай даведцы, працаваў тады «цесляром на будоўлях Мінска».

«Дарагому Івану Данілавічу — цудоўнаму паэту і празаіку, аўтару векавечнага веча балад са шчырай павагай і ўдзячнасцю. Віктар Шніп. 6.VI.84 г.»

І вось «Першая баразна». Першы верш у першай кнізе:

Скібу чорнай глебы —

                                 цяжка мне —

Абкладаю даланёю плуга.

Конь ідзе па свежай баразне —

Над спіной яго ўладарыць пуга.

Па раллі за мной бягуць шпакі,

Між сабой гамонячы шумліва.

Сёння, нібы мама з-пад рукі,

Раніца глядзіць шчасліва.

Адчуваю, што іду раўней.

Баразна мае цалуе ногі.

І цяжэйшай не было ў мяне

Вось за гэту баразну дарогі.

О, дык ён жа не толькі цясляр, але і ратай, гэты паэт. Зрэшты, так яно і павінна быць: любая прафесія павінна растварацца ў агромністым паняцці Паэт.

Мікола Мятліцкі таксама быў сціслы. На першай сваёй кнізе «Абеліск у жыце» напісаў: «Івану Данілавічу ад вучня і прыхільніка таленту».

Людміла Паўлікава, удзельніца гэтай жа нарады маладых пісьменнікаў, дорачы мне сваю першую кнігу «Адведзіны рамонкавай паляны», была шчодрай на пажаданні: «Дарагому, паважанаму Івану Данілавічу, натхніцелю і арганізатару ўсіх перамог літаратурнай моладзі з пажаданнем усіх зямных і незямных радасцей».

Уладзімір Саламаха яшчэ студэнтам, як кажуць, «пагарэў» на Янку Сіпакову — яго выгналі з-за мяне з аўдыторыі. Пра гэта ён расказвае ў кнізе «Сусвет дабрыні» ў дарагім мне эсэ «Закон раўнавагі Янкі Сіпакова».

Даю яму слова:

«1972 год. Амаль зіма. (Во, калі глядзець з дня сённяшняга, адмежак часу: з’явілася некалькі пакаленняў чытачоў, змяніліся адносіны да літаратуры ў грамадстве...) Студэнцкая аўдыторыя журфака БДУ імя У. І. Леніна. Змрочна. Але раптам цуд уваходзіць у яе, аўдыторыю гэту. Праз роднае слова...

«Зімнымі студзеньскімі начамі, калі настылая поўня скочваецца на самыя гарадскія камяніцы і калі яе ўжо нельга адрозніць ад круглабокіх вулічных ліхтароў; калі ў снежных тунелях астываюць машыны, якія так спяшаліся вывезці мяцелістую зіму за горад; калі заснежаны па самую шапку студзень, як стомлены чалавек, з крэктам укладваецца спаць на мяккія, узбітыя завеямі сумёты, — такімі зімнымі начамі (я ў гэта веру) у многіх гарадскіх кватэрах самі па сабе, нячутна, расчыняюцца вокны, і ў цёплых пакоях неяк па-новаму запахне халодны снег — ці то крохкімі ледзяшамі, ці то зябкім бярозавікам».

Выкладчык, прафесар, у мінулым знаны журналіст-практык на хвіліну змаўкае, мусіць, каб мы ў гэтай паўцёмнай, прапахлай пылам аўдыторыі ўявілі «заснежаны па самую шапку студзень» (снегу тады яшчэ не было), каб адчулі яго пах, каб убачылі, уявілі, як «расчыняюцца вокны» ноччу, працягвае: «Тады доўга варочаюцца на сваіх канапах і раскладушках вясковыя бабулькі, якія на зіму прыехалі ў горад, каб дагледзець сваіх унукаў (на лета яны забяруць іх з сабою), варочаюцца доўга, аж пакуль нейкі абноўлены сон не выведзе іх праз гэтае акно, расчыненае ў зіму».

— Вось як трэба пісаць нарысы, — настаўляе нас, будучых «геніяў» журналістыкі, выкладчык.