Выбрать главу

Я таксама перакладаў яго вершы на беларускую мову. Мне асабліва падабаўся ягоны «Алень».

Аксана Спрынчан, унучка Браніслава, над сваёй падборкаю вершаў «Лісты ад А.», змешчанай у зборніку «Літаратурны квартал», напісала мне: «Хай восень Вам варожыць на сініх астрах!».

А ўсю кніжку «літаратурнакварталаўцы» падпісалі мне так: «Шаноўнаму Івану Данілавічу з вялікай павагай і ўдзячнасцю на памяць пра сустрэчу. 24.11.2004 г.».

Так, я добра памятаю тую сустрэчу. Людміла Рублеўская, кіраўнік суполкі маладых творцаў «Літаратурны квартал», запрасіла мяне на сустрэчу ў «Советскую Белоруссию», дзе моладзь мела цэлы пакой. Я ведаў, што там збіраюцца цікавыя і перспектыўныя пачаткоўцы — Янка Лайкоў, Рагнед Малахоўскі, Наталля Капа, Наталля Кучмель, Ігар Клепікаў, Аксана Спрынчан, Віка Трэнас (адзінаццацікласніца), Адарка — Дар’я Лосева... Быў на той час відным членам суполкі і Сяргей Патаранскі. Па тым, як ён імкліва ўвайшоў у пакой, як абыякава кінуў паліто, як адразу ж пачаў задзірацца, было відаць, што ён у суполцы «праблемнае» дзіця. Людміла Іванаўна нават пачала мяне бараніць ад яго. Аднак з Сяргеем мы хутка паразумеліся і пад сваёй публікацыяй у «квартале» ён напісаў:

«Аднаму з маіх любых пісьменнікаў маю гонар падпісаць свае сціплыя творы».

На сустрэчы ён чытаў сваю славутую «Клеапатру». Якую ў суполцы ўсе, акрамя мяне, ведалі, здаецца, на памяць. Я ж чуў верш упершыню. Ён мяне вельмі уразіў:

Падаруй сваю ноч, Клеапатра,

Падаруй мне пяшчоту сваю.

Як білет на ўваходзе тэатра,

Я свабоду тваю куплю.

І на белым і шчасным ложы,

Быццам змей ашалелых клубок,

Нашы целы ў гульні прыгожай,

Сувязь прагная рук і ног...

Падары гэту ноч, Клеапатра!

Як шалёна цябе я хачу.

За білет на ўваходзе тэатра

Я свабодай табе заплачу.

Гэтага верша ў «Літаратурным квартале» няма. Як і цудоўнага верша Наталлі Кучмель, які мне таксама спадабаўся:

— Здурнела! Сорам на вачах губляеш!

Пагардліва зірнуўшы з пад ілба,

Ўсясветнаму цару ты адмаўляеш

І да грудзей штомоцы прыхінаеш

Нахабнага і брыдкага раба!

І цар, адрынуты, абагаўляе

Тваю між смецця знойдзеную рэч,

А раб каравы твар свой прыкрывае

Ад пацалункаў і цябе піхае,

Нібы брыду: «Пайшла, пачвара, прэч!»

О той, хто загаворвае сурокі,

Дапамажы, бо звяну, як трава:

Самаадданы, юны, яснавокі,

Мне цар не мілы, нічые папрокі

Не дапамогуць: чую толькі крокі

Карослівага чорнага раба.

Цудоўны верш! Але чамусьці Кучмель таксама не дала яго ў «Літаратурны квартал». Але я, складаючы «Анталогію любоўнай лірыкі», уключыў яго, як і «Клеапатру» Патаранскага ў беларускі томік. Анталогіі. «Свет на дваіх».

Пра ўсіх іх, «літаратурнакварталаўцаў», Людміла напісала ў прадмове:

«Вы яшчэ сустрэнецеся з многімі аўтарамі гэтай кнігі, шаноўныя чытачы. Некаторыя, як Янка Лайкоў, ужо маюць імя і месца ў літаратуры. Некаторым яшчэ належыць займець яго. Але ўяўленне пра тое, як выглядае літаратурнае пакаленне пачатку дваццаць першага стагоддзя, вы будзеце мець.

Гэта не горшае літаратурнае пакаленне з тых, што стваралі айчынную літаратуру».

Першаю кнігаю майго пакалення стаў сціплы зборнічак у прыемнай зялёнай вокладцы, з залацістаю назваю «Падарунак». Ён выйшаў у 1958 годзе ў выдавецтве БДУ пад рэдакцыяй М. Р. Ларчанкі, тагачаснага нашага дэкана, а ў маладосці — пачынаючага паэта, які выступаў пад псеўданімам Міхась Вісатар.

У «Падарунку» — вершы крыху старэйшых за нас, але яшчэ маладых і перспектыўных паэтаў: Уладзіміра Нядзведскага, Генадзя Кляўко, Валянціна Тараса, Алега Лойкі, Ніла Гілевіча, Давіда Сімановіча, Міколы Арочкі, Анатоля Вярцінскага. А таксама ўжо нашы. Нашы — гэта Г. Бураўкін, Р. Барадулін,

В. Зуёнак, Ю. Свірка, С. Блатун...

Раптам нейк, без залётных сняжын-вестуноў,

Паваліў, нібы хтось яго кідаў ахапкі;

Не ўтрымаўся і выпаў з абдымкаў кляноў,

Пераняў на праспекце студэнта без шапкі...

Першы снег!

Першы снег!

Быццам школьнік, бягу

Падзяліцца з табой гэтай радасцю светлай,

Бо я з ёю адзін саўладаць не магу,

Мабыць, звычка такая прыйшла непрыкметна... —

усхвалявана радуецца першаму снегу Ніл Гілевіч.

Дзень добры, інтэрнат — стары знаёмы,

Вясёлая студэнцкая радня!

Зноў важыць чамадан лягчэй, чым дома,

Зноў дабаўляем дзірак у рамнях.

За лета шмат пытанняў не рашылі —

Па вечарах дыскусія кіпіць.