Вельмі мала чаю —
Выпіце лепш малака вы,
З’ешце малачаю.
А траву пакажу,
Дам вам сена па кашу.
А скорагаворкі!
Хвошча, хвошча дождж.
Воўк схаваўся ў хвошч.
Хвост пад хвашчом,
А сам пад дажджом.
Колькі часу прайшло, а яго паэзія — жывая. Васіль Вітка, здаецца, і цяпер найлепшы наш пісьменнік сярод тых, хто пісаў і піша для дзяцей.
«Чытанка-маляванка» зачытана, нават замалявана. Спачатку Віткаву кніжку чытаў сын з сябрамі, а потым унучка з сяброўкамі. Думаю, каб убачыў яе такою, Цімох Васільевіч быў бы рады: ого, дык гэта ж так папрацавала ягоная чытанка-маляванка!
На той час я з «Вожыка» перайшоў на працу ў часопіс «Маладосць», а ён, як і «Вясёлка», знаходзіўся ў памяшканні ЦК ЛКСМБ, і таму Цімафей Васільевіч, галоўны рэдактар «Вясёлкі», часам заходзіў да мяне ў «Маладосць», каб, як ён сам жартаваў, пасядзець, памаўчаць.
Мы сядзелі, няспешна «маўчалі», і мне неяк само сабою было вельмі ўтульным і светлым гэтае «маўчанне».
Мусіць, і Цімоху Васільевічу было гэтаксама спакойна са мною, бо на першым томе сваіх «Выбраных твораў у 2-х тамах» ён напісаў:
«Івану Данілавічу Сіпакову — сябру і суседу па працы, з якім заўсёды радасна і пагаварыць, і пасядзець, і памаўчаць. Васіль Вітка. 15 кастрычніка 1973 г.»
Вось такою была наша дружба. Мы дружылі шчыра, спакойна, з агульнай дабратою, хоць між намі, прызнаюся, і муляла крыху адна невялічкая дробязная стрэмка, якая часам міжволі, сама сабою нагадвала пра сябе.
У 1961 годзе на Прэзідыуме Саюза пісьменнікаў Беларусі мяне прымалі ў члены СП. За адзіную, таненечкую — усяго 50 старонак! — кніжачку «Сонечны дождж». Канечне ж, яшчэ не спелую, зразумела ж, яшчэ не дасканалую — першая ж. Хоць у кніжкі, здаецца, ужо было ўсё: і вельмі строгі закрыты рэцэнзент на рукапіс — сам Рыгор Бярозкін! — і ўхвальная рэцэнзія Анатоля Клышкі ў «Літаратуры і мастацтве». Рэкамендацыі мне далі Аляксей Русецкі, тагачасны старшыня секцыі паэзіі СП, Рыгор Барадулін і мой зямляк з Барані, нядаўні дырэктар цвіковага завода Уладзімір Корбан.
Члены прэзідыума тады галасавалі яшчэ адкрытым галасаваннем — проста падымалі рукі: хто за, хто супраць.
I як жа я быў узрушаны, калі адным з траіх, хто галасаваў супраць мяне, быў і ён, Цімафей Васільевіч. Васіль Вітка, з якім пазнаёміла нас, хлапчукоў зубрэвіцкіх, цёця Уладзя ў Ляўках. Броўка галасуе за, Панчанка — за, Мележ — за. А ён — супраць.
Канечне, Цімох Всільевіч таго выпадку не запомніў — падумаеш, нейкі нязначны эпізод у такім імклівым жыцці.
А перада мною, буду шчыры, не-не ды і ўзнікала ягоная рука, не высока, але ўсё ж упэўнена паднятая ўгору. I беленькі, чысценькі манжэцік, што вытыркнуўся з-пад крыху апушчанага рукава...
Аднак мы з Цімафеем Васільевічам ніколі не гаварылі пра гэта: ён — не памятаў, а я — лічыў дробязным варушыць тое, даўняе і не вартае клопатаў.
Я вельмі даражыў нашай дружбаю!
Прыходжу неяк на працу ў «Маладосць» крыху пазней, а мне хтосьці — ужо не памятаю хто — і кажа:
— Заходзіў твой Вітка. Ну і даў нам прачуханца.
— За што? — пытаюся.
— Казаў, што мы няправільна размяшчаем у часопісе матэрыялы: самыя цікавыя і арыгінальныя ў канец запіхваем, а наперад высоўваем слабейшае.
— А я тут пры чым?
— Ён казаў пра твой нарыс пра Грузію, пра «Зямлю перад кветам». Вельмі хваліў яго. Гаварыў, што такімі матэрыяламі варта адкрываць нумар, а мы яго на заканчэнне паставілі. Замест гумару.
На маё пяцідзесяцігоддзе Цімох Васільевіч адгукнуўся задумлівым вершам:
ТАЙНА ЗЯЛЁНАЙ МАЛАНКІ
Янку Сіпакову
Колькі ў нас Янкаў на Беларусі!
Цешуся ўсімі і ганаруся.
Рад, што між імі ёсць месца для Янкі,
Адзінага, хто ведае тайну маланкі!
Як не парадавацца рацэ,
Што з вытокаў свайго
Выбежыць,
Нібы жарабятка,
На луг,
На прастору!
Як не парадавацца руцэ,
Што пастушшаю дратаванкай
Даўгой
Выкрасае маланку
Зялёную
З каменя,
З даўніны сівой I сірочага гора!
Веру руцэ паэта,
Якая трывала
Трымала
Сякеру,
Касільна,
Цапільна
I млён.
Такі не пакіне прагала,
Кожны лапік дагледзіць дбала.
Кожнае каліва выхадзіць ён.
Каструбаваты радок,
А які гарачы,
Змалку родны,
Як баразна.
Пласт за пластом гартаю,
Ворыва перабіраю,
Прабачце, калі не ўтрываю,
Па-старэчы Над нечым Заплачу, —
Не часта ў кожнага з нас бывае
Зімою вясна!
2