«Акрамя вершаў, Марыенгоф выпусціў аўтабіяграфічны «Раман без хлусні», прысвечаны галоўным чынам інтымным бакам жыцця Ясеніна і свайго ўласнага. Эгацэнтрычная бесцырымоннасць, самаўлюбёнасць, схільнасць да таннай сенсацыі робяць гэту кнігу адначасова і бульварна-мяшчанскай чытанінай і дэманстрацыяй буржуа, які апусціўся супраць новага ўкладу жыцця, што ствараецца рэвалюцыяй».
А сам Ясенін, вярнуўшыся з-за мяжы, напісаў вельмі характэрны верш:
Грубым дается радость.
Нежным дается печаль.
Мне ничего не надо,
Мне никого не жаль.
А на улице мальчик сопливый.
Воздух поджарен и сух.
Мальчик такой счастливый
И ковыряет в носу.
Ковыряй, ковыряй, мой милый,
Суй туда палец весь,
Только вот с эфтой силой
В душу свою не лезь.
У мяне і сёння на кніжных паліцах стаяць успаміны Матвея Ройзмана «Усё, што памятаю пра Ясеніна». Вось радкі толькі са зместу:
«Ясенін разважае пра «Моцарта і Сальеры». «Ясенін расказвае пра сябе». «Суд над імажыністамі. Выступленне Маякоўскага. Водпаведзь Ясеніна». «Галя Беніслаўская». «Пісьмо Канстанціна Ясеніна». «Сварка Ясеніна з Марыенгофам», «Выступленне Рурыка Іўнева».
Рурык Іўнеў, якога сябры, жартуючы, называлі «блукаючай ныркай імажынізму», быў лепшым сябрам Ясеніна. Вось яго кніга «Каля падножжа Мтацмінды». А ў ёй — успаміны «Пра Сяргея Ясеніна».
Іх Рурык Іўнеў пачынае нечакана:
«Самымі праўдзівымі мемуарамі лічаць «Споведзь» Жан-Жака Русо. Але я ніколі не забуду, што сказаў аднойчы Вячаслаў Іваноў: «Русо думаў, што ён даў крайне праўдзівую споведзь, аднак яна атрымалася ў яго самай ілжывай, так як ён перакрывіў у ёй да непазнавальнасці свой уласны вобраз, сказіў свядома, мяркуючы, што смакаванне сваіх недахопаў ёсць найвышэйшая праўдзівасць.
А самая вялікая вартасць мемуараў — гэта тое, калі аўтар дае праўдзівы вобраз чалавека, а не адны праўдзівыя факты».
Менавіта такім праўдзівым і атрымаўся вобраз Сяргея Ясеніна ва ўспамінах Рурыка Іўнева. Мемуарыст не вышукваў у памяці нейкія непрыстойныя факты, а ствараў дастойны партрэт сябра. І свой — таксама.
Рурык Іўнеў быў вельмі таленавіты паэт:
Сурова жизнь — и все ж она
Елейно иногда нежна.
Раз навсегда уйди от зла,
Гори, но не сгорай дотла.
Есть столько радостей на свете,
Юнее будь душой, чем дети.
Гэта з яго акраверша, прысвечанага Сяргею Ясеніну і напісанага ў 1919 годзе. Тады, калі сябра яшчэ быў жывы. У кнізе «Выбраныя вершы», з якой узята цытата, каля 15 аркушаў дабротнай, таленавітай паэзіі лепшага сябра Ясеніна, вершаў, напісаных за шэсць дзясяткаў гадоў (1912—1972).
А зараз з вашага дазволу, я дам слова жанчыне, якая, з яе слоў, «пачала танцаваць яшчэ ў лоне маці, верагодна, у выніку таго, што тая, цяжарная ёю, не могучы нічога есці, харчавалася толькі вустрыцамі ды шампанскім».
Той жанчыне, пра якую сам Сяргей Ясенін пісаў:
И какую-то женщину,
Сорока с лишним лет,
Называл скверной девочкой
И своею милою.
Айседора Дункан. «Маё жыццё. Мая Расія. Мой Ясенін». Успаміны.
У слыннай амерыканскай танцаўшчыцы свой падыход да ўспамінаў. Ёй, наадварот, падабаецца «Споведзь» Жан-Жака Русо. «Кожны, хто выкладзе сваё жыццё праўдзіва, — кажа Дункан, — напіша надзвычайную кнігу. Аднак ніхто яшчэ не асмеліўся напісаць праўду, і толькі Жан-Жак Русо прынёс гэтую найвышэйшую ахвяру чалавецтву, раскрыўшы праўду сваёй душы, сваіх самых інтымных учынкаў і думак... Ніводная жанчына яшчэ не расказала праўду пра сваё жыццё. Аўтабіяграфіі большасці жанчын уяўляюць сабою выкладанне бачнага існавання, дробязных падрабязнасцей і эпізодаў, якія не адлюстроўваюць іх сапраўднага жыцця. Пра важнейшыя моманты радасці і пакут аўтары, як ні дзіўна, не пішуць».
Гэта ў прадмове. А ў трэцім раздзеле яна ўжо расказвае пра сваю вялікую мэту:
«Я адкрыла сакрэт танца. Я адкрыла мастацтва, якое страчана ўжо дзве тысячы гадоў... Я прынесла вам танец. Я прынесла вам ідэю, якая зробіць пераварот ва ўсёй нашай эпосе. Дзе я адкрыла яе? Каля Ціхага акіяна, у сасновых лясах Сьера-Невады. Я бачу ідэальную постаць юнай Амерыкі, якая танцуе на вяршыні Скалістых гор».