— Змагу, зараз. трошкі суцішыцца.
А ў мяне ўнутры ўсё абарвалася. Я адчуў пустэчу паразы — нічога не атрымаецца. Мы прайгралі. І мала таго — на конкурсе прыгажосці будзе група падтрымкі нашага класа, значыць, яны пабачаць нумар Віялеты, яны здагадаюцца, ці сама Віялета падкажа: Ромка Макар прадаў ёй наш фільм, прадаў ідэю, прадаў песню Стася. І Стась прыйдзе ў панядзелак і найперш плюне ці дасць у пысу Ромку.
— Ну, паспрабуйма, — Анатоль Паўлавіч нахіліўся да Ядвісі, каб дапамагчы ёй устаць, а яна раптам спалохана замахала рукамі:
— Не-не, не трэба вам! Я паклічу. Кір!
На нейкі момант я разгубіўся, мне здалося, іншага гукае Ядвіся, а яна ўжо знайшла мяне вачыма, працягнула ў мой бок руку.
Яна ўстала самастойна, абапіраючыся на адну нагу, я падставіў сваё плячо, яна абхапіла мяне рукой, і мы паклыпалі — я ад неспадзявання ледзь перастаўляючы ногі, Ядвіся — скачучы на адной назе. Выйшлі са спартыўнай залы, за намі зачыніліся дзверы, і нечакана я адчуў, як ціск на мяне Ядвісінага цела рэзка зменшыўся. Я няўцямна зірнуў на яе і пабачыў хітрую ўсмешку:
— Ідзі-ідзі, не збочвай нікуды.
Ля жаночай распранальні яна спынілася, азірнулася, зняла руку з майго пляча. Адчыніла дзверы і скамандавала мне: «Цікуй!».
Я стаў у дзвярах, каб бачыць адначасова і Ядвісю, і калідорчык.
Яна хутка выцягнула са свайго заплечніка невялічкі пакецік, здаецца, там і не было нічога, потым упэўнена падышла і зняла з вешалкі сумачку Віялеты, зняла яе, адкрыла і дастала касметычку. Потым з яе — пудраніцу. Адкінула вечка, патрэсла над пудраніцай са свайго пакеціка і хутка ўсё ўладкавала на месца. Мы зноў пайшлі калідорам да медпункта. Там я пачакаў хвілін дзесяць, Ядвіся выйшла з перабінтаванай ступнёй, і мы вярнуліся ў спартыўную залу. Ні пра што не размаўлялі. Фізрук сустрэў нас з заклапочаным тварам, мабыць, ён трохі спалохаўся, траўма на ўроку — рэч не жартоўная.
— Усё добра, усё проста выдатна, Анатоль Паўлавіч, — заспакоіла яго Ядвіся. — Мне ўжо амаль не баліць, ступаць магу, хаджу самастойна. Выбачайце, напужала я вас.
Апошнім урокам была матэматыка. Напачатку мяне выклікала да дошкі Ганна Тодараўна — мусіў рашаць задачу. Пакутаваў доўга, не атрымлівалася, сталі разбіраць рашэнне ўсім класам. Адчуваў, мне свяціцца ля дошкі да сярэдзіны ўрока, засумаваў.
— Вяргейчык, нейкі ты сёння затарможаны, — не ўхваліла маё стаянне ля дошкі матэматычка.
— На яго плячо лягла рука каралевы, — пачуўся з'едлівы голас Віялеты.
Я кінуў на яе позірк і здрыгануўся. Яна з Віктарам сядзела за першым сталом, ля акна, і твар яе быў зараз добра асветлены — вызірнула нязыркае сонца. І гэты твар, які заўсёды быў падпраўлены рознымі там дзявочымі штучкамі да роўнага бледна-ружовага колеру ад высока адкрытага лба да падбародка, быў цяпер пакрыты вялікімі і маленькімі ярка-чырвонымі няроўнымі плямамі. Мабыць, на маім твары адбіўся малюнак пабачанага, бо на Віялету, зняўшы акуляры, паглядзела і Ганна Тодараўна.
— Пятроўская, ты добра сябе адчуваеш? — заклапочана спыталася яна.
— Лепш за ўсіх, — бліснула ўсмешкай Віялета. — Нешта не так? — устрывожылася яна, калі на яе пільна паглядзеў і Віктар Марыноўскі.
— Твой твар. У цябе няма тэмпературы? — працягвала сваю ролю клапатлівай маці Ганна Тодараўна.
Віялета выхапіла з сумкі сваю пудраніцу, тую самую, адкрыла, зірнула ў люстэрка і завішчала. Роспач-
на, тонка, ажно вушы заклала.
— Ідзі ў медпункт, хутчэй! Марыноўскі, правядзі Віялету, калі ласка! — заспяшалася матэматычка, зірнула на мяне, на імгненне здзівілася — скуль я ля дошкі намаляваўся, кінула разгублена-адчайна: — Сядай на месца, Вяргейчык, сядай.
Прайшло хвілін дзесяць, вярнуўся ў клас Віктар, суха паведаміў:
— Тэмпература ўзнялася.
— А яшчэ праз гадзіну твар апухне, вочы заплывуць, пачнецца сверб. — нахіліўшыся блізкаблізка, ажно кранулася валасамі маёй галавы, ціха пракаментавала гэтую навіну Ядвіся. — Звычайная алергічная рэакцыя на пылок адной кветкі. Нічога страшнага, за дні тры-чатыры пройдзе, слядоў не будзе.
Я ашалела маўчаў. Мне раптоўна стала шкада Віялету. Памятаю, два гады таму ў яе на падбародку з'явіўся быў прышчык, невялічкі, з раніцы. Да апошняга ўрока ён павялічыўся, стаў пунсавець. Не дзіва, у каго іх не было? Але для Віялеты тады была сапраўдная драма. Яе твар быў для яе, мабыць, найдаражэйшы з усяго, што яна мела, бо літаральна здарылася істэрыка: яна плакала, псіхавала, раскідвала са стала падручнікі. І вось цяпер яе твар стаў увогуле выродлівы: распухлы, у чырвоных плямах, ды яшчэ пачне свярбець. Як яна вытрымае? І галоўнае: конкурс прыгажосці! Яна ж толькі цяпер можа ўдзельнічаць, бо летась нельга было — не было шаснаццаці гадоў, наступны — выпускны. Ды як ёй чакаць год? Яна ж, па ёй было відаць, трызніла гэтым конкурсам, яна ўжо бачыла сябе галоўнай Міс Восень, бачыла сябе на сцэне, асляпляльнай і прывабнай! А тыдні падрыхтоўкі, а бальная сукенка, якая, яна хвалілася, каштавала бацькам сотню баксаў? І ўсё раптоўна — кату пад хвост? Як такое перажыць?
— Чаго ты маўчыш? — заўважыла маю разгубленасць Ядвіся.
— Мне. мне шкада Віялету, — прызнаўся я.
Ядвіся доўга глядзела мне ў вочы — я не адводзіў позірк.
— Ты мяне асуджаеш? — спытала яна.
— Не. Але Віялету шкада.
— І мне шкада, Кір. Але кожны павінен плаціць за зробленае — яе словы. Як было спыніць яе іначай? Такія людзі не разумеюць слоў.
І ўсё адно мне было шкада Віялету. Я не зазнаваў сам ніколі вось такіх праколаў, каб раптоўна абрынулася ўсё, чым ты жыў апошнія месяцы, на што спадзяваўся. Вядома, Віялета — тая яшчэ цаца. А можа, дарэмна мы так з ёй? Можа, каб падышлі да яе па-чалавечы, як нармальныя хлопцы, паразмаўлялі, яшчэ колькі сцэнак накрыятывілі, ну хіба яна б працягвала ўпарціцца, не сцерва ж яна дарэшты, хіба ёй нармальныя адносіны лішнія?..
Ядвіся не чапала мяне, а да панядзелка мне было ніякавата. Хочаш не хочаш, але ж я быў супольнікам. І было крыўдна. было яшчэ крыўдна, бо Ядвіся нічога не сказала пра сваю задуму! Яна проста. проста скарыстала мяне! Хіба так можна? Я б згадзіўся тады, не ведаючы яшчэ, як будзе выглядаць насамрэч твар Віялеты пасля таго пылку, — згадзіўся б! Але ж можна было сказаць.
Карацей, субота і нядзеля прайшлі адзіным рытмам — ляжаннем на канапе і чытаннем. Добра, што Кінг напісаў такі вялікі раман... Маці ажно затурбавалася, ці не захварэў. Цеплілася спадзяванне: Ядвіся патэлефануе, нешта патлумачыць. Дарэмна.
Перажываў: ці прыйдзе ў школу Віялета?
Так, мы ведалі — яна не ўдзельнічала ў конкурсе, усё адбылося без яе. Яна прыйшла. І была такой, што я збянтэжана застыў на нейкі час ля стала. Віялета была ранейшай. Не, нават не так. Твар быў настолькі пагардлівы, што ўдаваў з сябе застылую антычную маску. Яна сустрэла мяне, як сустракала літаральна кожнага, хто заходзіў у клас, халодным ненавісным позіркам.
Я сеў на месца, збіты з панталыку.
— А ты збіраўся выціраць ёй слёзкі? — сказала з'едліва Ядвіся і, мабыць, зразумеўшы, які я разгублены і як прыкра мне робіцца, мякка дадала: — Мы глядзім на людзей і міжволі раўняем іх учынкі, іх сумленне са сваім. Табе здаецца, як ты здольны перажываць за чалавека, як табе за нешта баліць, дык і іншы будзе за тое ж перажываць, і яму будзе за тое ж балець. А ў рэале зусім не так.
Яна пяшчотна кранулася маёй рукі, супакойваючы і нібыта просячы прабачэння, — за тое, што не патлумачыла ўсё адразу.
Словы Ядвісі зайгралі ўсімі колерамі, зрабіліся выпуклымі, і не дайшлі, а выцялі па мазгах, бы абухам, адразу пасля заняткаў. Мы апрануліся ў гардэробе, як звычайна, выйшлі, і тут Уладзя захліпнуўся ад непрыемнага здзіўлення. Я бачыў, куды скіраваны ягоны позірк, паглядзеў і застыў. Шэрая куртка Ядвісі на спіне была тонка парэзаная на вузкія паскі, бы пад лінейку. Мы моўчкі назіралі, як яна зняла апранаху, зірнула на яе і крыва ўсміхнулася. А вочы. вочы сталі вільготнымі.
— Сучка. Маўчыце. Не сатрасайце дарэмна паветра.
Яна прыйшла назаўтра ў такой самай куртцы, новай.
— Маці дамовілася з гандляркай, у якой першы раз бралі. Аддамо грошы праз месяц, у нас туга цяпер.