і вось адной дажджыстай восеньскай раніцай сталася так, што яна прачнулася ў маёй кватэры цалкам прастуджаная, але я ўжо быў на лекцыі і пасьля вучобы мусіў ехаць на другую зьмену на працу, падпрацоўваў афіцыянтам-бармэнам не скажу дзе.
звоніць яна мне, хрыпіць у слухаўку, кажа, што дадому не паедзе, вельмі далёка, тэмпэратура ў яе, будзе ачуньваць у мяне, і першае, самае неабходнае, што я абавязаны набыць і ўвечары прывезьці, – бляшанка чырвонай ікры, чатыры пакеты Тэрафлю, асобна анальгін і што-небудзь зь мятна-мэнтолявых пігулак для горла.
ладна, я нічому не зьдзівіўся, нават бляшанка ікры неяк прайшла праз маё разуменьне. прывёз я ўсё гэта дадому, аддаў ёй, і, перш чым распакаваць усё, яна адразу адкрыла ікру й лыжкай пачала яе есьці і распавядаць, што ў ейнай сям’і такая завядзёнка – калі хтосьці хварэе, абавязкова набываюць яму бляшаную кансэрву чырвонай ікры, такім чынам хвораму чалавеку нашмат лягчэй перанесьці хваробу.
я ёй не сказаў, што за сваё жыцьцё тройчы каштаваў гэты дэлікатэс, і гэтыя моманты адбываліся акурат на Новы год, калі назьбіраных грошай хапала, каб адну баначку ікры размазаць па нарэзаным багеце альбо вельмі тонка парэзаным батоне з маслам, і на кожнага хапала роўна па паўтара бутэрброда. і я ёй не сказаў, што пазычыў грошы ў свайго зьменшчыка, каб набыць ёй ікру. яна, як дзяўчына, у якой зь дзяцінства ёсьць усё, што трэба, ніякім чынам не ацэньвала мае паступкі, мае ўчынкі, для яе ўсё было натуральным, як мае быць.
празь некалькі тыдняў я атрымаў разьлік, пайшоў у краму, набыў кансэрву чырвонай ікры і, пакуль нікога не было дома, зьеў яе лыжкаю, запіваючы півам. было салёна, але неверагодна смачна.
прайшло ня так шмат часу пасьля тых першых уражаньняў вакол ікры, як я знайшоў рэцэпт, які ня толькі замяняе смак чырвонай ікры, але страва пасапраўднаму вельмі смачная і даволі эканомная. фаршмак: адзін слабасалёны селядзец, тры морквы, чатыры плаўленыя сыркі «Дружба», 250 г. сьметанковага масла – усё гэта перакручваецца ў старой, вельмі старой мясарубцы, перамешваецца і падаецца намазаным тонкім слоем на белым хлебе.
час
у прасторы час мае сваю гнуткасьць і кожнай жывой істотай успрымаецца па-рознаму. як нам немагчыма ўявіць сабе, што звычайная пладовая мушка дразафіла жыве пяць дзён і за гэты час нават двойчы ліняе, а гэта значыцца – пераходзіць розныя стадыі сталеньня, так немагчыма ўявіць і галапагоскіх чарапах, якія жывуць настолькі доўга, што нават перасоўваюцца ў прасторы й часе такім жа чынам, павольна, бо іхны тэмп жыцьця, калі нам і падаецца, быццам яны нікуды не сьпяшаюцца, насамрэч – хуткі і гарманічна супадае з жыцьцёвым рытмам.
мне цяжка ўявіць жыцьцё птушкі калібры, але для яе я – галапагоская чарапаха, якая амаль не перасоўваецца ў прасторы за той час, што яна пасьпявае праляцець ад адной кветкі да другой.
людзі прыдумалі час, бо так зручней пасьпяшаць куды-небудзь, спазьняцца й дамаўляцца на сустрэчу, адмяраць дзень, месяц, год, але векавы дуб адмярае свой час праз нарост новага слою дрэва, праз новую галінку, праз колазварот сонца на небе, а дразафіла за дзень пражывае сваё дарослае жыцьцё, адкладае лічынкі нашчадкаў, і на наступны дзень яна ўжо старая і, павольна назіраючы за тым, як абрыкос ператвараецца ў гной, разважае пра сутнасьць усяго на зямлі, калі горы, падобныя да волатаў, за дзень мяняюць свой стан, так і жыцьцё, павольна, але няўхільна, падводзіць сваю мяжу.
я б хацеў дасканала прачуць жыцьцё дразафілы, і я б хацеў прачуць жыцьцё чарапахі, але толькі аднойчы, бо мой час, час чалавека, мне бліжэйшы, нягледзячы нават, што зь яго можа пасьмяяцца любое векавое дрэва і любая мудрая чарапаха скажа, што жыў я як пладовая мушка, толькі пасьпеў нарадзіцца, а ўжо й паміраць час прыйшоў, а я як быў летуценьнікам, так нічому й не навучыўся.
сквапнасьць
жыла адна дзяўчына, якая была вельмі сквапная, такая сквапная, што нават чорную гарбату запарвала па тры разы ў адным кубку, такая сквапная, што нават старыя панчохі перакройвала і рабіла марлю альбо некалькі падсітачкаў, такая сквапная, што брала старыя чаравічкі, ламала іх і выразала сьпераду дзіркі, і яны ўжо пасавалі быць басаножкамі, калі яна дачытвала кнігу, то абавязкова адкладала яе на паперкі для прыбіральні, альбо каб выцерці шкло, альбо, напрыклад, каб распаліць вогнішча, бо дзяліцца кнігаю яна не магла, таму што самі кнігі брала ў сяброў і сябровак, проста прасіла ў іх непатрэбныя.