такога мне ніколі не зразумець, але я дапушчаю адну думку, якая ўскосна можа быць апраўданьнем: такім чынам на Беларусі вымушаныя былі выжываць у больш цяжкія часы, калі не хапала ежы. але мы жывем у іншыя часы…
выхвальства
адзін мой далёкі сваяк, якога я з натугаю называю сваяком, месяц таму быў, як і я, на вясельлі. маладому чалавеку дваццаць адзін год, але позірк у яго – бы ў ваўка, бровы як у арла, зрок гостры, нібыта лязо, і халодны, як раніца ўзімку, шыя доўгая, як у грыфа, і такім жа чынам падагнутая, плечы – роўна пад лінейку, пінжак на ягоным целе вісіць, быццам на вешалцы, нагавіцы адпрасаваныя да гострых стрэлак, лякаваныя чаравікі.
раней хлопец быў сумленьным юнаком, ахвотна гутарыў са мною, пераходзячы на беларускую, цікавіўся машынамі й добра цяміў у мэханіцы. у васямнаццаць год ён пайшоў, мінуўшы войска й ваенныя зборы, з тэхнічна-мэханічнага каледжу проста ў акадэмію ДАІ, і я ня ведаю, што зь ім здарылася, можа быць, трохгадовае выкладаньне «ідэалёгіі белоруссіі», але ён кардынальна зьмяніўся. са мною нават не вітаецца, дзяўчына, зь якой ён быў, распавядала гісторыю пра тое, як іх пад Менскам спынілі даішнікі і «нават майго Андрэйку аштрафавалалі!» ейнае «нават» гучала з такім патасам, быццам бы ехалі яны ў карэце й нікога не чапалі, усе навокал кланяліся долу, а тут штраф.
малады чалавек зарана атрымаў уладу кіраваць, штрафаваць, вырашаць чыйсьці лёс. юнак, мінуўшы інтэлектуальны рост і разумовае сталеньне, адразу ў нашай краіне трапіў у кампанію апошніх ваўкалакаў, якія з рамантычнага дзіцёнка ператварылі яго ў выхвальнага, грэблівага зносінамі, патаснага й ідэалягічна згвалтаванага чалавека, які цяпер працуе ў «органах». перамену ў маладым чалавеку на вясельлі заўважылі ўсе, акрамя ягоных бацькоў і роднай сястры (тая, дарэчы, перабралася ў Менск і працуе судовым надзіральнікам), яны ўвесь час толькі й распавядалі, ях іхны нашчадак выкараскаўся з лайна і цяпер жыве на ўскраіне «сярабранкі» і ўжо нават жыгуль прыдбаў і бабу завёў, і праз два гады яму абяцаюць старэйшага, і, напэўна, ён будзе рухацца вышэй, па лесьвіцы «органаў».
я чамусьці ўспомніў сэрыю з Саўс Парка, дзе людзі настолькі паглыбіліся ў свой патас і выхвальства, што пачалі размаўляць з заплюшчванымі вачыма, строіць грымасы і нават нюхаць пахі ад свайго пярдзяжа, бо гэта ж іхнае, самае каштоўнае й сапраўднае.
наглядчык
працягваючы аповед пра далёкіх сваякоў, узгадаю маю сваячку, якая акурат зьяўляецца сястрою таго самага недарослага выхвальнага даішніка. сястра даішніка зь дзяцінства марыла ўладарыць, і, вядома, у нашай краіне ёй наканавана было трапіць вучыцца на пракурора. ад самага пачатку яна, як і ўсе дзеці, была гульліваю, вясёлаю і вельмі любіла ўсіх на сьвеце, асабліва маму й тату. у пятнаццаць яна пайшла ў юрыдычны каледж у Слуцку, і вось на дадзены момант ёй сямнаццаць, і ёй прапанавалі практыку ў сталіцы! практыка – судовы наглядчык. уяўляем цяпер: 17 год, падлетак, можа быць, яшчэ ані разу не кахаў, з больш-менш сьветлымі пачуцьцямі, але безнадзейнаю мараю аб пракуратуры, трапляе на працу, дзе будзе вымушаны хадзіць па кватэрах і караць злосных неплацельшчыкаў і аліментшчыкаў, сачыць за тым, якія каштоўныя рэчы канфіскоўваць, і станавіцца ўсё больш зачыненым у сабе, пакуль не надыдзе той момант, калі сэрца цалкам замуруецца ў сьвінцовай вежы непаразуменьня й нежаданьня ісьці людзям на дапамогу, і не істотна якім людзям: алькаголікам, няздольным плаціць за кватэру, шматдзетным мамам, якія засталіся без кармільца, людзям, якія нахапалі крэдытаў і ня могуць іх аплаціць, інвалідам. здаецца, пасада судовага наглядчыка – жудасная пасада, ад яе шмат хто адмаўляецца, і ідуць на такую працу толькі людзі са схільнасьцямі кантралёраў, паліцаяў і заўзятых бээрсээмшчыкаў.
рот
жывуць у горадзе дзьве дзяўчыны, даўнія сяброўкі, аматаркі піва й дыскатэк. жывуць яны разам вельмі ладна, ніколі ня сварацца, у здымнай двухпакаёўцы завялі котку, прыдбалі вялікі тэлевізар, па вечарох хлопцаў дадому водзяць, па чарзе ванны пакой займаюць, у моманты жарсьцяў музыку гучней уключаюць, потым усе разам глядзяць фільм, п’юць піва, гутараць, сьмяюцца, жартуюць. абедзьве дзяўчыны вельмі мілыя, адна, праўда, крыху прыгажэйшая, затое другая разумнейшая. яны ўвасабляюць сабою маладое пакаленьне беларусаў, якія ня маюць недасяжных мараў, плянаў і яшчэ чагосьці такога, на што трэба будзе выдаткаваць звыш дадзеных сіл. галоўнае, каб быў стабільны заробак, каб хлопец быў нармальны, бо апошні хлопец тую, што прыгажэйшая, пабіў і паставіў на цэлы месяц пад вокам сіняк, ёй было вельмі крыўдна праз гэта, але яна ўсё роўна не магла хлопца кінуць, пакуль той сам ня зьнік.