— Вось як,— зноў узяў папяросу дырэктар. Яна патухла, і ён зноў прыкурыў яе, кінуў у попельніцу запалку.— Што ж, шкада.— I, выцягнуўшы з вазачкі, што стаяла на стале, тоўсты чырвоны аловак, напісаў на ражку Зоінай заявы: «Задаволіць».
10
А ў белым, сонечным цэху, як заўсёды, рухаліся, пульсавалі стужкі канвеераў, падносячы дзяўчатам плаціны. Як заўсёды, ажывалі ў канцы канвеера маленькія механізмы, пачыналі біцца іх сэрцы, чотка адмяраючы час: цік-так, цік-так, цік-так…
Скора гэтыя гадзіннікі апынуцца на прылаўках магазінаў, а пасля трапяць і да пакупнікоў. Іх будуць купляць маладыя дзяўчаты, у якіх усё жыццё наперадзе. Магчыма, гадзіннік будзе дапамагаць ім лічыць мінуты, каб ніводная з іх не прапала дарэмна.
Будуць купляць гадзіннікі і пажылыя жанчыны. Магчыма, паглядаючы на іх і думаючы аб шпаркім бегу часу, некаторыя з іх будуць шкадаваць, што не на тое яго патрацілі, не на тое, на што трэба было патраціць.
I хоць для ўсіх аднолькаваю будзе мера часу, але, напэўна, не ўсе аднолькава будуць яго адчуваць. Тым, у каго дзень з раніцы да вечара ў клопатах, у справе, будзе здавацца, што гадзіннік спяшаецца. I будуць марудна паўзці стрэлкі для тых, хто не будзе ведаць, куды дзець гэтае вялікае багацце — час, які табе адпушчаны на жыццё.
Ціха ў цэху, а за гэтыя ж некалькі мінут прыбавілася яшчэ некалькі гадзіннікаў. I ўсе яны дружна выстукваюць: цік-так, цік-так, цік-так. Пабеглі, пераганяючы адна другую, стрэлкі. Гадзіннікі ўжо жывуць, яны пачалі ўжо сваю работу.
Пасля нядаўняга сходу асабліва стараюцца дзяўчаты з брыгады Вольгі Мікалаеўны. Не чуваць лішніх размоў за канвеерам. Нават на твары Іны Горбач ажыўленне і зацікаўленасць. Учора за змену дзяўчаты выпусцілі сто семдзесят гадзіннікаў. Пасля ста пяцідзесяці, якія яны звычайна давалі, гэта ўжо добры паказчык. Вольга Мікалаеўна часта падыходзіла да Каці Беляковай, якая сядзіць на кантролі, сочыць за якасцю. Здаецца, усё ідзе добра.
Раптам Рэня адчула, што ў цэху нешта адбываецца. Яна азірнулася. Па цэху праходзіла нейкая дэлегацыя. Некалькі мужчын і адна жанчына. I хоць былі яны ўсе ў белых халатах і ўжо таму не маглі вылучацца адзеннем, адразу было відаць, што гэта госці замежныя. Нешта ў рысах твару, у прычосках, у манеры трымацца было не наша. Спераду дэлегацыі ішоў Іван Іванавіч.
Рэня паглядзела на гасцей і вярнулася да работы. Скора яна нават забылася пра іх. Замежныя госці на заводзе — не дзіва. Яны ў апошні чае даволі часта з’яўляліся тут. Але для замежных гасцей завод быў, напэўна, дзівам. Яны хадзілі па цэху, з вялікай цікавасцю пазіраючы, як працуюць дзяўчаты, нешта паказвалі адзін аднаму, круцілі галовамі. Сярод англійскіх слоў вельмі часта гучала: «конфейер, конфейер».
Турысты прайшлі праз увесь цэх, спыняючыся каля кожнага канвеера. Рэня не заўважыла, як двое з іх — немаладая жанчына з прыгожа прычасанымі валасамі і лысаваты поўны мужчына з акулярамі ў залатой аправе — спыніліся блізка ля яе. Яны глядзелі, як старанна працавала Рэня, не заўважаючы іх прысутнасці, іх цікаўных позіркаў.
— Гэта прыгожая строгая дзяўчына, напэўна, ударніца. Ці як тут у іх кажуць?..—сказала жанчына па-англійску свайму спадарожніку.
— У яе арыстакратычныя рукі,— ва ўпор разглядаючы Рэню, сказаў мужчына.
Пачуўшы размову, Рэня падняла вочы і сустрэла позіркі жанчыны і мужчыны. Мусіць, у Рэніных вачах нешта такое было, бо цікавасць гасцей раптам змянілася нялоўкасцю. А Рэня ва ўпор пазірала на іх і ледзь стрымлівалася, каб не заемяяцца. Яна зразумела, што яны сказалі.
— О, вы разумееце па-англійску? — спыталася жанчына, і гэтае «о» сказалі не толькі яе вусны, а і вочы, якія зрабіліся раптам круглыя.
— Так, я разумею па-англійску,— адказала Рэня тонам, за якім гучала: а вы што думалі, можаце тут гаварыць абы-што і вас ніхто не зразумее?
— О, вельмі добра, вельмі добра,— старалася ўсміхацца як мага больш ветліва замежная госця, але з твару яе не сыходзіла нялоўкасць. Яна скоранька ўзяла свайго спадарожніка пад руку і павяла яго ад Рэні.
— Ой, Рэнечка, якая ты маладзец,— з захапленнем пазірала на сяброўку Валя.— Па-англійску гаварыць умееш… А я, дурная, не пайшла з табою ў інстытут… А што яны табе сказалі?
— Нічога не сказалі, працуй вось,— хавала радасную ўсмешку Рэня.
Падышоў Ігар Барысавіч. Твар у яго быў урачысты.
— Бачылі, як канвеер разглядаюць? Дзіва! У іх жа ні ў кога няма. Ні ў Англіі, ні ў Францыі, ні нават у Амерыцы. У нас упершыню гадзіннікі на канвеерах збіраць пачалі.
Звычайна строгі твар Ігара Барысавіча свяціўся, як у дзіцяці. Рэня не вельмі любіла начальніка цэха. Ён здаваўся ёй злосным чалавекам. Але цяпер ён нават падабаўся ёй.