— Kial mensogas la plenaĝuloj al la infanoj?
Ŝi ne povis respondi... kaj mi sentis min denove infano, pro kies strangaj demandoj la plenaĝuloj restas mutaj por ne diri ian sensencaĵon... Ni ĉiuj silentis, sed dum la baraktanta muteco mi ekvidis la palacon en la akvo... Ĝi estis mirinde bela.
Mi rigardis ĝin kaj rigardis longe, longe... kaj poste kun sincera bedaŭro, mi konstatis, ke ĝi estas nur respegulaĵo de palaco malantaŭ ni... Ĝi estis tro tera por esti submara palaco...
Dumvoje al nia hotelo mi longe pensis pri tio, ,,kial oni mensogas al la infanoj?"
B...e 23. VI. 1921.
Kial oni mensogas al la infanoj?... Senĉese tiu ĉi frazo zumas en mia kapo. Dumnokte mi pensadis pri tio, kiamaniere oni devus fabeli al la infanoj sen mensogo kaj mi trovis ĝustan solvon. Mi mem verkos fabellibron, kies titolo estos ,,Tra lando de mirakloj". En tiu libro ĉiu fabelo estos miraklo, sed tiaspeca, kian la vivo mem povus produkti... sed kion mi neniam vidis okazi... Jen kelkaj:
— — — — — — — — — — — — — — —
Du infanoj promenadas sur la strato. La unua: katoliko, la alia: hebreo. Ili estas tre bonaj amikoj... Preterpasante la katolikan preĝejon la unua eklevas sian ĉapelon. La alia demandas: ,,Kial vi levis vian ĉapelon?... ,,Mi humile riverencis antaŭ nia Dio" — respondis la unua... Preterpasante la hebrean preĝejon la katolika infano denove levas sian ĉapelon. Lia amiko ekmiras: ,,Kial vi levis la ĉapelon? Ĝi estas nia preĝejo." Kun milda riproĉo respondis la demandito: ,,Ĉu ne la saman Dion oni adoras ankaŭ en tiu ĉi preĝejo?"
— — — — — — — — — — — — — — —
Foje miliardulo, post lukulusa regalo renkontis malriĉulon. Li estis hontema almozpetanto kaj ne kuraĝis etendi la manon al la preterpaŝantoj, sed lia mieno esprimis la lastan gradon de la malespero La plensata miliardulo komprenis la mutan helpkrion de la malsatanto kaj invitis lin al sia tablo...
— — — — — — — — — — — — — — —
Estis iam du amikoj. Ili, kvazaŭ fratoj, amis unu la alian, sed la milito disigis ilin. La unua fariĝis fama generalo, la alia kaŝis sin de la militaj danĝeroj... ,,Kia honto! Malkuraĝulo, vi timas oferi vian aĉan vivon por la patrujo!" — diris la unua kaj kun malgaja koro iris batali por la patrujo. Sur la batalkampo lin trafis kuglo... Lia amiko multe ploris pro lia pereo, sed li ne iris al la batalkampa por sekvi la heroan ekzemplon. Oni mokis, insultis lin kaj nomis lin perfidulo, sed li senvorte toleris ĉion... La milito finiĝis kaj larmoj, suferoj sekvis ĉion. La tuta lando baraktis en malespero. Li, kiun la homoj evitis ĝis nun, savis la malfeliĉan popolon per siaj planoj kaj geniaj eltrovaĵoj kaj la eminentuloj de la lando preparis grandan festenon por lia honorigo, sed li rifuzis ĉiun ceremonion, dirante: ,,Mia neforgesebla amiko mortis por la patrujo kaj mi kuraĝis nur vivi por la sama lando. Ni ambaŭ faris niajn devojn, kiuj ne meritas apartan dankon."
— — — — — — — — — — — — — — —
Mi faris ankoraŭ kelkajn fabelojn kaj hodiaŭ, dum la promenado, mi rakontis ilin al knabeto, kiun ĉiutage mi renkontas en la parko ĉe la marbordo. Li atente aŭskultis, sed, kiam mi finis la fabelojn, li rimarkis kun infana mokemo: ,,Mia fraŭlino konas pli belajn fabelojn. Ĉu he, fraŭlino?"
La blonda, bluokula junulino kapjesis... ,,Fraŭlino, fabelu ion... nu, mi petas, fabelu ion!" — petegis la knabeto kaj la junulino rakontis la fabelon pri la submara palaco... La malgranda homo dancis kaj aplaŭdis pro ĝojo kaj triumfajn rigardojn ĵetis al mi. Mi komprenis: oni nepre devas mensogi al la infanoj.
B...e 28. VI. 1921.
Mi ne scias kial, sed la voĉo de la blonda junulino penetris en mian koron... Ŝiaj okuloj estas similaj al la maro, ŝiaj lipoj al la koralo kaj ŝiaj manoj al la ŝaŭmo blanka de ondoj...
B...e 6. VII. 1921.
Morgaŭ ni hejmenveturos... Strange, tiu ĉi forveturo tre incitas min. La disiĝo de la maro tuŝas min malagrable. Ankaŭ tiu penso, ke mi vidos ŝin neniam... Mi ne povas forgesi la hieraŭan tagon... Ni renkontiĝis ĉe nia kutima benketo sur la marbordo. Ŝi estis tre silenta kaj ankaŭ mi ne povis komenci interparoladon. Kvazaŭ senkonscie mi prenis ŝian maneton per ambaŭ manoj kaj karesadis ĝin. Ŝi ne protestis, nur kelkfoje mi sentis, ke la eta mano ektremis en la mia... Mi levis mian rigardon al ŝia vizaĝo kaj mi vidis du larmantajn okulojn... Ŝiaj okuloj larmis, sed sur la ĉerizaj lipoj flirtis anĝela rideto... Kial?
La larmoj kaj tiu rideto estis tiel kortuŝaj, ke igis min kisi ŝian maneton. Ŝi ne protestis, sed la larmoj el ŝiaj okuloj falis, kaj mi subite — mi mem ne scias kial — salte leviĝis kaj kuris hejmen... Kial? Ho, kial?... Dum la tuta vojo mi vidis antaŭ mi du larmantajn bluajn okulojn kaj ridetantan buŝeton.
Posttagmeze la varmego estis netolerebla kaj mi, por refreŝigi min, rifuĝis en la apudan preĝejon. Tie estas agrable malvarmete... Mi ne rememoras, kiam mi estis lastafoje en preĝejo, sed mi scias ke tiam la haroj de mia patrineto ankoraŭ ne estis grizaj kaj mia animo ne baraktis... La senhoma silento de la navo, la rigidaj sanktaj figuroj, la piecon kaj suferojn montrantaj ikonoj tiel riproĉe, sed kun komprena pardonemo impresis min, ke kontraŭvole mi proksimiĝis piedpinte al la flanka altaro por provi preĝadon... Preĝi estas tre malfacile, se oni forgesis la vortojn de infanjaraj instruoj. Tamen mi sentis la neceson de la preĝado... Mi haltis ĉe altaro, kies bildo montris Kriston kun flamanta kaj sanganta koro... Longe mi rigardis la bildon. La preĝo mutiĝis sur miaj lipoj, sed mia animo plenpleniĝis je admiro... Mallaŭta ploro rompis la solenan silenton. Nur nun mi rimarkis, ke virino genuas sur la ŝtupo de la altaro. Ŝi ploris mallaŭte kaj preĝis. Unuafoje en la vivo mi sentis envion. Mi enviis ŝian preĝadon kaj la sincerajn larmojn. Se mi povus nur unufoje pie preĝi kaj longdaŭre plori, tiam — mi antaŭsentas — miaj turmentoj finiĝus...
Tiu ĉi penso tiel okupis min, ke mi tute forgesis pri la virino, pri la loko, kie mi estas, pri ĉio, kio estis antaŭe kaj kun petega rigardo mi fiksis miajn okulojn al la bildo de Kristo. Strange... La koloroj viviĝis, liaj lipoj malfermiĝis je muta parolo, kiun mi komprenis kaj lia antaŭenetendita mano ekmoviĝis. Li vokis min al la altaro kaj mi kontraŭvole genuis sur la ŝtupon.
— Filo de Dio, Kristo... — ĝeme forlasis la vortoj miajn lipojn, sed mi ne povis daŭrigi la preĝon... ne povis... ne povis... Kvazaŭ fizikajn dolorojn mi sentis pro mia senpoveco kaj ĝi turmentis min ĉiam pli kaj pli, ĝis fine larmoj aperis en miaj okuloj kaj mi — laŭte ekploris...
La virino sin turnis al mi kaj mi sentis veluran tuŝon de maneto sur mia inerte pendanta mano.
— Ne ploru! — milde konsolis min ŝia voĉo kaj mi rekonis ŝin. Mi rekonis ŝin, kies voĉo jam de longe penetris en mian koron; ŝin, kies lipoj similas al la koralo kaj manoj al la ŝaŭmo blanka de ondoj... kaj mi devas morgaŭ hejmenveturi... Mi devas... Mi devas...
W... 18. VII. 1921.
Depost unu semajno ni estas hejme. Ĉiutage mi iras al la stacidomo por rigardi la preterpasantajn vagonarojn. Ili haltas por momentoj, salutas unu la alian kaj denove kuras for al kontraŭaj direktoj... Ili kuras for kiel la vivo mem. Ĉu ili trovos ie ripozon? Ni rekontis nin kiel la vagonaroj ĉe la stacidomo...