Ніна забралася следам за ёю, прытуліла да грудзей.
Над галавою моцна трэснула, асвятліўшы змрок будана кідкім полымем.
— Ма-ама!..
— Ціха ты — гэта гром!
Ёй было чуваць, як у дзяўчынкі часта калоціцца сэрца, — Ніну ўсю напоўніла мацярынская пяшчота. Яна моцна прыціснула дзіця.
— Якая ты смелая, — прамовіла дзяўчынка.— I цёплая, — дадала яна, памаўчаўшы.
Ніна ўсміхнулася.
Пасля ix запаўзлі Дрозд, Вася i два партызаны — раненыя. Дзецям стала зусім нястрашна, хоць знадворку гулі сосны, а тут нічога не было відаць. Палатка ўгары ад дажджу лапатала.
— Дожджык добра, — для азіміны акурат, — раптам пачуўся ў цемры голас Дразда.
Хтосьці працягнуў задуменна:
— Та-ак, для азіміны акурат...
— Залаты! — ахвотна, задаволена адгукнуўся Дрозд.
Ад Дразда чуць гэта было больш, чым ад каго-небудзь, натуральна. У яго неяк мала было вайсковага — ні ў вобліку, ні ў паводзінах, ён нават даваць каманды па-вайсковаму дагэтуль не навучыўся: «Зрабі, Сяргей, тое»; «Пайдзі, паглядзі, Іван, ці не немцы там». Яго ў вочы называлі камандзірам, а за вочы «старшынёй калгаса», лічачы, што апошняе больш адпавядала. Жартавалі, што ён вёў дакладны ўлік працадзён: за падарваны эталон — тры, за разбіты гарнізон — па паўтара на кожнага...
— Добры дождж... Толькі не ў час, — адазвалася Ніна.
— Чаму гэта не ў час?..
— Нібы не ведаеце...
— Э, кажаш... Дзе цяпер нашы? Ля Жлобіна ды пад Магілёвам, так?.. Чую, не ўсё лета, Ніначка, мы будзем тут сядзець...
Дрозд, сапучы, стараючыся ямчэй уладзіцца, ціха, разважліва меркаваў:
— Прыдзе час, i за касу, за сярпок, думаю, трэба будзе ўзяцца. Жыта-то, відаць, будзем прыбіраць мы... Вось i добра, што дожджык.
— Каб жа так было, — уздыхнуў адзін з раненых.
— Будзе. Чуе мае сэрца, будзе, — прамовіў Дрозд.
Пасля гэтых слоў усе дарослыя змоўклі. Ніна адчула, што яны, відаць, думаюць аб адным. I тое, што людзі тут гавораць не аб тым горкім i прыкрым, што хвалявала ўдзень i што чакае заўтра, а турбуюцца аб далёкім, дарагім, было ёй прыемна. Яна падумала, як дзіўна гучыць гэта размова тут, перад невядомасцю, якая чакае ix i заўтра i пасля... «Нібы заўтра трэба будзе ісці на поле...»
Па палатцы, не сціхаючы, сек дождж.
3...
Яны начавалі зусім блізка ад брыгады. Уранні Туравец ca сваёй групай быў ужо ў атрадзе «За Радзіму». Там ён даведаўся, што штаб брыгады знаходзіцца непадалёк, у гэтым жа лесе, на паўночнай ускраіне.
— Вось мы i дома!— задаволена сказаў камісар.— Цяпер мы жывем!
Усе партызаны вельмі радаваліся. Яны, сапраўды, адчулі сябе «дома», адразу прыўзняліся, падужэлі. Яны былі не адны, тут з імі ўся партызанская сям'я. I хоць у гэтай сям'і нельга было разжыцца на тытунь, ды i з хлебам было скупа, радасць людзей ад гэтага не спахмурнела. Самае галоўнае, што скончыліся бадзянні, невядомасць i трывога.
Бачачы, як павесялелі дарослыя, сталі радавацца i дзеці.
— Дома! Дома!— шчабятала Галька. — Тут мая мама! Праўда, цёця Ніна?
Радасць сустрэчы рабіла людзей нячулымі да ўсяго іншага, a між тым становішча атрада было, відаць, нялёгкае. Толькі Туравец, Дрозд ды яшчэ некалькі чалавек адчулі адразу трывожны, напружаны пульс цяперашняга жыцця ў атрадзе.
Развітаўшыся з Драздом, які ішоў у свой атрад, камісар з Нінаю, дзецьмі i двума хлопцамі заспяшаліся да штаба.
Калі партызаны пачалі разыходзіцца, Васіль далучыўся да групы, якая несла ў шпіталь параненых.
Ён заўважыў, што як толькі Валя ўбачыла між іншых яго, твар «сястрычкі» — мілы, з яркімі вуснамі — заззяў добрай усмешкай. Васіль адчуў сябе самым шчаслівым чалавекам. Скораны гэтай усмешкай, ён не адводзіў вачэй ад дзяўчыны, сачыў за кожным яе рухам, пакуль Марыя Андрэеўна — старшы «доктар», Валя i іншыя прымалі параненых.
— A Лагуновіч чаму няма? — запытала Марыя Андрэеўна.
— Ёй камісар даручыў глядзець дзяцей, якіх падабралі ў балоце.
Валя папрасіла ў Марыі Андрэеўны дазволу адлучыцца.
— Ну, ідзі, ды, глядзі, нядоўга!
Стрымліваючыся, каб не пабегчы, трымаючы сур'ёзны выраз на твары, дзяўчына павяла Васю далей ад шпіталя, ад людскіх вачэй. За параснікам асінніку з чырвоным лісцем яна спынілася i зірнула ў Васілёў твар, трывожна, спачувальна:
— Цяжка табе там было, праўда?
— Горача. Але нічога, бывае i горш...
— Сказаў: бывае!..
— Ты ведаеш, — нечакана проста, крыху здзіўлена прамовіў ён, — я танк падбіў.
— Танк! Адзін? Як жа ты адзін на яго пайшоў?
— Ну, так... Пайшоў... Папоўз!..
— Вось за цябе толькі i бойся! Ледзь сышоў з вачэй, то i трывожся.