Часам прафэсар можа ўбачыць, як раніцой па беразе каналу бегае парлямэнтар Пятро Садоўскі. Мінакі з захапленьнем назіраюць, як бягун распранаецца й дае нырца. Як кажа адзін з выбаршчыкаў, на тое ён і народны дэпутат.
Прыбег, значыцца, аднойчы спадар Садоўскі раніцай на канал і - у ваду. А на беразе сядзіць рыбак з вудаю. А мо й не рыбак, і ніякая ў яго ў руках ня вуда, а партатыўны перадатчык (як кажуць вэтэраны беларускіх выдавецтваў, «мает рацыю»). Сядзіць гэты вудаль і глыбакадумна так кажа:
- Ну што, Пятро, дабегаўся?
Дэпутат зьдзівіўся, але плыве як нічога ніякага.
А вудаль удакладняе:
- Вылазь, Пятро. Пераварот.
Дэпутат зірнуў на дом, а адтуль жонка бяжыць.
Тут ён і зразумеў, што гэта ня жарцікі. Ды якія там жарцікі, калі пісьменьнік Барыс Сачанка гэты пераварот прадказваў ад самай зімы ўжо разоў зь дзесяць.
Народ вудзіў рыбу, а народны дэпутат апрануўся й паехаў хутчэй у парлямант. А тым часам нехта з парлямэнтараў шукаў, куды б зашыцца, нехта, рыхтуючыся да адсідкі, культурна складаў у партфэль камплект бялізны з зубной шчоткай, а нехта ехаў ужо ў цягніку ў Санкт-Пецярбург, каб пачынаць усё спачатку.
Карацей, 19 жніўня.
Гэта парлямэнтары.
У паспалітых людзей таксама ўзьніклі свае праблемы.
Да мяне, скажам, падыходзіць на двары старшыня дамкаму - ціхі такі пэнсіянэр і аматар паддаць, што разьмяркоўваў нам талёны на харч. Гляджу: быццам падмянілі старшыню: вока гарыць, не раўнуючы, як у якога варашылаўскага стралка.
- Ну, как там, Владимир Алексеевич, ваш Народный фронт?
Я яму:
- А адкуль, прабачце, вы ведаеце, як мяне завуць?
- Э-э, милок, я, к твоему сведению, человек непростой. Я когда-то комсомольский штаб Минска возглавлял.
Мяне неяк міжволі ад суровай прозы пацягнула на паэзію:
«Ня выдам нікога, апрача аднаго пісьменьніка, - прысягнуў я сам сабе страшэннаю прысягай. - Яму ўсё адно нічога ня будзе».
І пайшоў слухаць далей радыё «Свабода».
З допытам, як вядома, атрымалася адтэрміноўка.
І тут я, слабы чалавек, узяў грэх на душу. Пазваніў дні праз тры да былога начальніка камсамольскага штабу ў дзьверы.
- Ляксеіч, хачу як суседа папярэдзіць. Народны фронт прыняў рашэньне: усіх старшыняў дамкамаў - арыштаваць.
Сьпярша, бо быў, як зазвычай, п'яны, ён даў веры.
- Владимир Алексеевич, спасибо.
Добра, што цяпер талёны выдаюць у домакіраўніцтве.
Яшчэ дні праз тры ў мяне быў дзень нараджэньня. Якраз тады, як Малафеева (ня трэнэра, а таго, што спрабаваў муштраваць усіх нас) сьцягнулі на сэсіі з трыбуны, а ягоны папярэднік пэнсіянэр усесаюзнага значэньня Ахрэм Сакалоў падруляваў на службовай «Волзе» да ЦК і ўбачыў труну, вакол - плакальшчыцаў, а на труне машастовую стужку са сьціплым надпісам: «Ум, честь и совесть».
Таго вечара сябры падаравалі мне кавалак граніту, адбіты ад будыніны ЦК КПБ, той, што стаяла насупраць гарадзкой прыбіральні, на якую касавурыліся, круцячы насамі, бюсты таварышаў Маркса й Леніна.
Такім чынам хоць частку былой парцейнай маёмасьці пашэнціла прыватызаваць і мне.
Так нашая Серабранка апынулася ў сувэрэннай Рэспубліцы Беларусі.
Жыць, праўда, паспалітаму чалавеку стала ня надта каб лепей і весялей. Нават бел-чырвона-белыя сьцягі вывешваць на гаўбцах ужо нецікава, а бэсэсэраўскіх назапасіць у нас у доме не даўмеліся.
Аднак, калі зробіцца зусім сумна, можна схадзіць на нашую пошту.
Вось, напрыклад, я хачу даць тэлеграму з сувэрэннага Менску знаёмаму ў сувэрэнны Ню-Ёрк.
- Ні дурыце галаву, - кажа паштарка. - Ні ў какіі Ню-Ёркі нікакіі ціліграмы ні прынімаім.
- А ў якія-небудзь Наваполацкі якія-небудзь тэлеграмы прымаеце?
- У Наваполацкі прынімаім.
Пішу, высалапіўшы ад стараньня язык, друкаванымі літарамі, каб, крый Божа, чаго не пераблыталі.
Тэлеграфістка прачытала й пытаецца:
- А што такоя «віншую»?
- Поздравляю, - перакладаю я на мову нашай нацыянальнай меншасьці.
- Так бы і пісал. А Вінцэсь - эта што? Фамілія?
- Імя.
- Да нет такова імя, - гаворыць яна з сумесьсю ўквеленасьці й шкадобы. - Дурут тока галаву.
Тэлеграму яна ўсё ж прымае, ды потым высьвятляецца, што мае высілкі пайшлі тунна, бо тэкст, каб не пакрыўдзіць нацменшасьць, пераклалі на «общепонятный». Дзякаваць Богу, што хоць ня сталася, як з адным мастаком, якому таксама пераклалі й замест паведамленьня пра хаўтуры атрымалася запрашэньне на «халтуру».