І тут з залацістае смугі прыходзіць паратунак. З гэтае смугі колеру разбаўленага цынандалі ймя Боры Гальперашвілі выплывае выснова, якая ўкладваецца ў тры словы: Гамсахурдзія - наш чалавек.
Каб не забыцца, я пішу іх на вільготным пяску буйнымі літарамі:
ГАМСАХУРДЗІЯ - НАШ ЧАЛАВЕК.
Праз хвіліну мне здаецца, што гэта ня надта патрыятычна, і побач я дапісваю:
ЖЫВЕ БЕЛАРУСЬ!
Сьвет вакол мяне зноў набывае ўстойлівасьць і надзейнасьць.
- Гамсахурдзія - наш чалавек, - уголас прамаўляю я, дажоўваючы апошні кавалак гумовага хачапуры й запіваючы яго апошнім глытком Боравага цынандалі, у чыім непаўторным букеце яўна прысутнічае хлёрка.
Няроўны белы язык хвалі ліжа мой надпіс. На пяску застаецца толькі:
НАШ БЕЛАРУСЬ!
Даволі доўга я гляджу на гэтыя шматзначныя словы з каўкаскім акцэнтам. Потым падымаюся і йду да Боры.
Надыходзіць чульлівая хвіліна разьвітаньня. Я люблю Бору Гальперашвілі й адчуваю патрэбу сказаць яму нешта цёплае. Наш чацьверты дыялёг зусім кароткі.
- Калі ты прыедзеш у Беларусь, - кажу я, - цябе будуць зваць Гальпяровіч.
Не азіраючыся, каб не пусьціць скупую мужчынскую сьлязіну, я йду ў авіякасу.
Лістапад, 1991 г.
Тунэль зь Серабранкі ў Бэрлін
Бывайце, заходнебэрлінскія дворнікі! Калі б ты гаварыў па-нямецку, дык растлумачыў бы ім, што больш за ўсё на сьвеце яны падобныя да беларускіх акадэмікаў і членкараў і, пакінуўшы за дзьвярыма канфэрэнц-заляў свае мудрагелістыя прычындалы, маглі б сьмела займаць месца ў прэзыдыюмах.
Бывайце, белазубыя гандляры-туркі з пляцу каля Брандэнбурскае брамы з вашымі мэдалямі «За взятие Берлина» (вас можна было б таксама ўзнагароджваць імі, бо Бэрлін зь ягонымі 250 тысячамі малаазійцаў - трэці пасьля Стамбулу й Анкары турэцкі горад сьвету), са значкамі «Победитель соцсоревнования» й партабакамі з «Пагоняй» вытворчасьці Полацкага ліцейна-мэханічнага заводу па пяць марак за штуку.
Бывайце, бэрлінскія немкі! З кожным пражытым годам вы робіцеся толькі больш прывабныя, каб у старасьці кожная ператварылася ў прыгажуню.
Бывайце, бэрлінскія турчанкі! Карыстайцеся са свае смуглявае маладосьці, бо з вамі з кожным пражытым годам адбываецца штосьці адваротнае.
Бывайце, бэрлінскія мурынкі! Здаецца, вы (хіба што за выняткам адной радавой U.S.Armу) пакуль што ціхамірна йснуяце па-за эстэтычнымі крытэрыямі беларускіх мужчынаў.
Бывай, галоўка Нэфэрціці з Эгіпэцкага музэю! Адно тваё дасканалае вушка слухае дзесьці голас сахарскіх пяскоў, а ў ацалелае нехта асьцярожна шапянуў табе, што па менскіх вуліцах ходзіць жанчына з тваім профілем і, можа, калі-небудзь хтосьці таксама аблашчыць ейнае вушка цёплым дыханьнем і адкрые ёй яе таямніцу.
Бывайце, паважныя бэрлінскія панкі з кармінавымі, вохрыстымі ды індыгавымі грабянямі на голеных да люстранога бляску галовах, падобных да яек, зьнесеных ацтэцкімі пачварамі з Далемскага музэю, перад якім бялеюць на газонах чародкі шампінёнаў, а па-наску - пячурак.
Бывайце, бэрлінскія дзеці! Незалежна ад колеру скуры ў вас такія здаровыя й чыстыя твары, якія ў беларускіх дзяцей можна ўбачыць адно на фотаздымках пачатку стагодзьдзя.
Бывай, італійскі рэстаранчык, дзе гасьцінныя гаспадары Ульрых, Вольф і Свэн да адвалу нагадавалі цябе стронгай і мясам акулы.
Бывай, сталоўка бэрлінскага аддзяленьня пасольства Расейскай Фэдэрацыі, дзе цябе нагадавалі баршчом і сечаным шніцлем.
Бывайце, па-цыганску маляўнічыя жабракі й жлукты са станцыі мэтро Заалёгішэр гартэн! Ніхто не забароніць вам, абліваючы бароды, смактаць сваё віно й піва, цалавацца ўзасос бяз розьніцы полу й проста на вуліцы, пад нагамі ў мінакоў, здымаць хірургічныя швы з раны, атрыманай тут у п'янай бойцы.
Бывай, заходнебэрлінскі зьвярынец, пасьля якога хочацца наведаць усе зьвярынцы былога СССР з адной толькі мэтай - дапісаць на кожнай шыльдачцы з назваю жывёліны два словы: «дробны» й «брудны».
Бывайце, прычасаныя, быццам на прыём дыпляматычнага корпусу, арангутангі, гібоны й гамадрылы! Бывайце, фрывольныя макакі з мадняцкімі фрызурамі! Вашыя дзеці маглі б штодня адпраўляць сваім равесьнікам у СНГ гуманітарную дапамогу ў выглядзе некалькіх скрынак памаранчаў, ківі, манга й трускавак, якія ў нас бываюць у чэрвені, а ў бэрлінскім зьвярынцы - а восьмай раніцы.