- Што глядз╕ш, крэц╕н? Страляй! - крыкну╝ ╤нспектар.
К╕ро╝ца схап╕╝ в╕нто╝ку, якая ляжала ╝поперак сядзення, ╕ выбег з машыны, на хаду перасо╝ваючы затвор. У гэты момант жа╝неры адкрыл╕ агонь. К╕ро╝цу адк╕нула назад, з яго грудзей вырва╝ся фантан крыв╕. Падаючы, ён паспе╝ нац╕снуць на спуск. Зрыкашэц╕╝шы, куля з в╕скам адскочыла ад камянё╝ маставой. Нехта залямантава╝. Нато╝п рэзка пада╝ся назад, тыя, хто стая╝ у задн╕х шэрагах, пачал╕ вал╕цца на ко╝зкай брукаванцы, на╝прост пад ног╕ людзей, як╕я ╝ пан╕цы бегл╕ з плошчы. Зашчо╝кал╕ затворы - стражн╕к╕ перезараджал╕ в╕нто╝к╕, а затым хтосьц╕ з аф╕цэра╝ ра╝ну╝ грамавым голасам: "У паветра! Страляць у паветра!" Грукат стрэла╝ змяша╝ся з трэскам а╝таматычных хлысто╝-флагрума╝, як╕м╕ жа╝неры разганял╕ ашалелы нато╝п.
Не╝забаве плошча перад варотам╕ спусцела. Тыя з гараджан, хто атрыма╝ удар флагрума, падн╕мал╕ся з камянё╝ маставой ╕, х╕стаючыся, клыпал╕ да бакавых вул╕ц. Стражн╕к╕ адступ╕л╕ за вароты. На плошчы засталася тольк╕ к╕нутая машына ╕ нежывое цела жа╝нера-к╕ро╝цы. Праз некаторы час да мерцвяка бясшумна набл╕з╕лася постаць ╝ ахо╝ным балахоне ╕ птушынай масцы. Коранер спакойна падчап╕╝ цела круком з трыма зубцам╕ ╕ пацягну╝. Яго не ц╕кав╕ла, што чалавек гэты памёр зус╕м не ад моравай язвы. Ягоным абавязкам было прыб╕раць трупы з гарадск╕х вул╕ц, ╕ з гэтай задачай ён спра╝ля╝ся выдатна.
У цемры
Кал╕ пачул╕ся першыя стрэлы, Ян ╕нстынкты╝на к╕ну╝ся на дно машыны. Ён ляжа╝ пам╕ж сядзенням╕, скурчы╝шыся, зац╕сну╝шы вушы далоням╕, але ╝сё ро╝на чу╝ немыя крык╕ ╕ тупат мноства ног. Потым усё сц╕шылася. М╕нула шмат часу, перш чым ён усвядом╕╝, што яго канва╕ры больш н╕кол╕ не вернуцца. Ён бы╝ вольны.
Вольны?
Ян павольна падпо╝з да дзвярэй машыны. Намаца╝шы ручку, ён асцярожна пацягну╝ яе. Пачу╝ся нягучны шча╝чок, ╕ дзверы адчын╕л╕ся. Прытрымл╕ваючыся за сядзенне, Ян спусц╕╝ ног╕ на зямлю. Ён адчу╝ пад падэшвам╕ чарав╕ко╝ ко╝зк╕я, адшл╕фаваныя камян╕ маставой. Некаторы час ён стая╝, трымаючыся за дзверы машыны, ╕ насцярожана прыслухва╝ся. На╝кол панавала гулкая ц╕шыня. Усе ╝ горадзе як быццам перамерл╕... Ян м╕мавол╕ ╝см╕хну╝ся пры гэтай думцы. Морава язва не выкошвае за адз╕н дзень. Пахавал╕ся проста. Напалоханыя, разгубленыя гараджане сядзел╕ ╝ дамах, замкну╝шы дзверы ╕ зачын╕╝шы акан╕цы, як быццам гэта магло абаран╕ць ╕х ад пошасц╕. Магчыма, вакол был╕ жылыя дамы, ╕ ╕х насельн╕к╕, прыц╕сну╝шыся да шыб, мо╝чк╕ глядзел╕ на чалавека, як╕ стая╝ пасярод пустыннай плошчы, учап╕╝шыся ╝ дзверы к╕нутай машыны...
Выцягну╝шы перад сабой рук╕, Ян зраб╕╝ некальк╕ няпэ╝ных крока╝ ╕ спын╕╝ся. Раск╕ну╝шы рук╕, ён памаца╝ у паветры, спадзяючыся знайсц╕ хоць якую-небудзь апору, але вакол была тольк╕ нямая пустэча. Усвядом╕╝шы, што зус╕м не арыентуецца ╝ прасторы, Ян адчу╝ пан╕ку. Яму здалося нават, што зямля пачала х╕стацца ╝ яго пад нагам╕. Ён павольна апусц╕╝ся на кален╕, дакрану╝шыся далоням╕ камянё╝ маставой, ╕ знерухоме╝, спрабуючы супако╕ць дыханне. Потым гэтак жа павольна ён пача╝ адыходз╕ць назад да машыны, цалкам не ╝пэ╝нены, што рухаецца ╝ прав╕льным к╕рунку. Стукну╝шыся плячом аб метал╕чны борт, Ян схап╕╝ся за яго, як чалавек, як╕ тоне, чапляецца за бервяно. Лепш не адыходз╕ць ад машыны. Ён застанецца тут, пакуль не пачуе крок╕ ╕ галасы. Тады ён паспрабуе пакл╕каць м╕нако╝. Ян апусц╕╝ся на камян╕ маставой, прывал╕╝шыся сп╕ной да борта машыны. Усё, што заставалася яму зараз - гэта чакаць.
Ён не веда╝, кольк╕ часу м╕нула. На плошчы па-ранейшаму панавала ц╕ша. Адчу╝шы на сва╕м абл╕ччы дотык чагосьц╕ ледзянога ╕ бязважкага, Ян зразуме╝, што пача╝ся снегапад. Ён нак╕ну╝ на галаву капюшон футравай куртк╕ ╕ ╝зня╝ угору раскрытую далонь. Снегапад мацне╝. Буйныя снежныя шматк╕ раставал╕ на яго далон╕. Кал╕ ╝ бл╕жэйшы час не з'яв╕цца н╕воднага м╕нака, то справа дрэнь. На╝рад ц╕ ён перажыве марозную ноч пад адкрытым небам. Ран╕цой коранеры знойдуць на плошчы адубелае цела, засыпанае снегам. Але з ╕ншага боку - ня╝жо ён не жада╝ сабе смерц╕ ╝весь гэты час?..
Ян уск╕ну╝ся, адчу╝шы, што на яго хтосьц╕ глядз╕ць. Ён не ╝лав╕╝ гуку крока╝, як╕я набл╕жаюцца, але сумнева╝ не было - насупроць яго стая╝ чалавек. Ян чу╝ яго дыханне ╕ парыпванне снега пад падэшвам╕ ягоных ног.
- Хто тут? - прагавары╝ Ян.
- Ангх╕, - адказал╕ яму.
Голас бы╝ дз╕╝ны, нейк╕ нялюдзк╕ - ц╕ то шэпт, ц╕ то шыпенне. Як змяя з-пад калоды. Ангх╕. Змеепаклонн╕к╕?..
- Гэта тваё, - пачу╝ Ян.
На яго кален╕ ╝па╝ нейк╕ лёгк╕ прадмет. Пацягну╝шыся за ╕м, Ян адчу╝ пальцам╕ шкляную капсулу ╕ тонк╕ ланцужок.
- А гэта ад мяне асаб╕ста, - сказа╝ голас.
Чы╕сьц╕ халодныя пальцы абхап╕л╕ запясце Яна, ╕ невял╕к╕ метал╕чны дыск лёг на яго далонь. Манета?
- Хто вы? - спыта╝ Ян.
Адказу не было.
- Вы тут? - сказа╝ Ян, узвыс╕╝шы голас.
Ма╝чанне.
- Каб цябе... - прамармыта╝ Ян. Ён машынальна суну╝ манету ╝ к╕шэнь куртк╕ ╕ падня╝ся на ног╕, трымаючыся за борт машыны.
- Чакайце!.. Я ведаю, што вы тут! - крыкну╝ ён. - Не сыходзьце, кал╕ ласка...
Ён запну╝ся, не наважваючыся вымав╕ць гэта ╕мя ╝слых.
- Ангх╕!
- Чаго гарлапан╕ш, ноч на двары! - пачу╝ Ян.
Гэты голас бы╝ зус╕м ╕ншы - хрыпаты ╕ надтрэснуты, ╕ данос╕╝ся ён з супрацьлеглага боку машыны. Хтосьц╕ ня╝мела важда╝ся з ручкай дзвярэй. Потым, забра╝шыся ╝нутр машыны, незнаёмец прыня╝ся мацаць па сядзеннях ╕ пад ╕м╕.
- Лайно, а не машына, - мармыта╝ незнаёмец. - ╤ ╝зяць-то няма чаго.
Ян усвядом╕╝, што ён усё яшчэ сц╕скае ╝ далон╕ капсулу з атропасам. Ён спехам абмата╝ ланцужок вакол запясця ╕ асцярожна рушы╝ на голас, прытрымл╕ваючыся за барты машыны.
- Гэй, вы чуеце?... Кал╕ ласка, дапамажыце мне, - сказа╝ Ян.
Незнаёмец рагатну╝.
- Ага, дапамогуць зараз. Тыя, што ╝ балахонах. Прыйдуць ╕ дапамогуць. Ус╕м дапамогуць.
Ён зно╝ прыня╝ся бубн╕ць сабе пад нос:
- Хоць бы скуру з сядзення╝, ц╕ што? ╤ нажа з сабой няма, каб ён спрогся.
Пачу╝ся гук, як быццам хтосьц╕ скроб пазногцям╕ сядзенне, спрабуючы ададраць ад яго лап╕к скуры. Набл╕з╕╝шыся да незнаёмца ╝шчыльную, Ян рэзка схап╕╝ яго за руку.
- Э, ты чаго?! - заро╝ той ╕ ╕рвану╝ся ╝ бок.
Пачу╝ся глух╕ ╝дар ╕ праклёны - в╕давочна, незнаёмец стукну╝ся лбом аб метал╕чны борт. Ян учап╕╝ся ╝ руку незнаёмца мёртвай хваткай, залама╝шы яе за сп╕ну. Затым ён з с╕лай штурхну╝ яго наперад - так, што той павал╕╝ся тварам на сядзенн╕. Стражн╕к╕, як╕я прайшл╕ ваенную школу, адпрацо╝вал╕ прыёмы захопу ╕ самаабароны да а╝таматызму ╕ магл╕ выконваць ╕х нават з заплюшчаным╕ вачыма.
- Пусц╕, паскуда! - хрыпе╝ незнаёмец.
- Не магу, - адказа╝ Ян. - Ты тады збяжыш, а я здохну тут, як сабака.
- Ды хоць ты тройчы здохн╕, жывёл╕на слепавокая!
Ён тузану╝ся, спрабуючы вызвал╕цца, але Ян выкруц╕╝ яму руку так, што затрашчал╕ сухажылл╕. Незнаёмец завы╝ ад болю.
- Добра, халера з табой, - выдыхну╝ ён. - Чаго ты хочаш? Дадому цябе адвесц╕?
- Няма ╝ мяне дома.
- А-а-а, дык ты таксама бадзяга? - голас незнаёмца н╕быта палагодне╝. - Што ж ты адразу не сказа╝?
Цяпер ╝ ягоным голасе з'яв╕л╕ся м╕ралюбныя нотк╕.
- Слухай, адпусц╕. Ёсць тут карчомка адна, акурат для так╕х, як мы з табой. Ну, адпусц╕ ╝жо! Я сам вазьму цябе за руку ды адвяду, куды трэба.
- Не, мне вельм╕ зручна трымаць за руку цябе. ╤дз╕ наперад, а я за табой.
Бадзяга, крэкчучы, выбра╝ся з машыны. Ян моцна трыма╝ яго за руку вышэй локця.
- Ну, хадзем, ц╕ што? - к╕сла прагавары╝ бадзяга.
Бадзяга давол╕ до╝га вадз╕╝ яго па гарадск╕х вул╕цах. Некальк╕ разо╝, кал╕ яму здавалася, што Ян аслаб╕╝ хватку, ён спрабава╝ выдрацца ╕ ╝цячы. Нарэшце, зразуме╝шы, што Ян ад яго не адстане, бадзяга зда╝ся. Збочы╝шы ╝ нейк╕ завулак, яны спын╕л╕ся.
- Прыйшл╕. Карчомка, у найлепшым выглядзе, - сказа╝ бадзяга.