- Я дала табе зелле, якое вылечвае ад моравай язвы. Цяпер ты будзеш жыць. Так загадала Алл╕л, - сказала гуль.
- Алл╕л... - павольна па╝тары╝ я.
- Алл╕л - твая прых╕льн╕ца. Смяротныя не шануюць твае песн╕, але яны даспадобы гулям. ╤х спяваюць у падземным палацы Алл╕л пад музыку цытра╝, зробленых з чалавечых костак ды высушаных жыл. Так, Алл╕л - твая прых╕льн╕ца. ╤ яна жадае, каб ты жы╝ сярод смяротных, пакуль не нап╕шаш усе свае песн╕.
Я паднёс руку да вачэй. Нават у па╝цемры было выразна в╕даць, што стыгматы зн╕кл╕. Ц╕ магчыма такое? Сываратка магла тольк╕ прадух╕л╕ць хваробу. Але чалавек, на целе якога з'яв╕л╕ся стыгматы ╝ выглядзе пялёстка╝ грымотн╕ка, бы╝ асуджаны на смерць.
- Алл╕л загадала мне прынесц╕ табе зелле, паэт, - сказала гуль. - Я ╝сё зраб╕ла, але цяпер ╕ ты тое-сёе мне в╕нен.
- Што менав╕та? - спыта╝ я.
Гуль ухмыльнулася ╕ працягнула да мяне руку. Мяне перасмыкнула, кал╕ яе до╝г╕я пальцы з завостраным╕ пазногцям╕ дакранул╕ся да маёй шчак╕.
- Ты пав╕нен ажан╕цца са мной, паэт. Не цяпер, пазней. Я пачакаю. Часу ╝ мяне - цэлая вечнасць.
Нягледзячы на ╝сю безнадзейнасць свайго станов╕шча, я засмяя╝ся. Засмяя╝ся так, што слёзы навярнул╕ся мне на вочы.
- Ц╕ магчыма такое, каб просты смяротны злучы╝ся з дачкой гуля?! - прагавары╝ я пам╕ж прыступам╕ смеху.
Пачвара пах╕тала галавой.
- Я не дачка гуля. Мой бацька так╕ ж смяротны, як ╕ ты. Ён некрамант з пол╕са Бал-Сах╕р, як╕ ╝сё сваё жыццё прысвяц╕╝ вядзьмарскаму мастацтву. Н╕ разу ён не паглядзе╝ з пажадл╕васцю на н╕водную жанчыну, але мая мац╕, гуль Рас-Шаха, заваявала яго сэрца. Я, Ск╕ла, плод ╕х кахання. Мног╕я гул╕ хацел╕, каб я зраб╕лася ╕х сябро╝кай, але яны мне не даспадобы. Я жадала стаць сябро╝кай смяротнага. Алл╕л абяцала мне ╝ гэтым пасадзейн╕чаць. Зараз я пак╕ну цябе, паэт. Жыв╕ ╕ п╕шы свае песн╕. П╕шы, пакуль не вычарпаецца тваё натхненне. Ну а потым я прыйду ╕ забяру цябе ╝ падземныя лаб╕рынты гуля╝. Ты станеш адным з нас ╕ атрымаеш не╝м╕ручасць.
Я мо╝чк╕ глядзе╝ на тую, якая звала сябе Ск╕лай. Як╕ дз╕╝ны лёс, дума╝ я, перажыць мор ╕ пошасць, каб у вын╕ку стаць прыдворным паэтам Алл╕л, каралевы гуля╝.
- А зрэшты, - прамов╕╝ я ╝слых, - ц╕ не ╝сё ро╝на, дзе жыць ╕ як пам╕раць, кал╕ Карын больш няма?
Гуль зно╝ ашчэрылася ва ╝хмылцы.
- Вылечыцца ад моравай язвы куды прасцей, чым ад кахання. Але ╕ гэта пройдзе. Вось убачыш, - сказала яна.
Пачвара адступ╕ла ╕ схавалася ╝ змроку. У цёмным пако╕ запанавала ц╕шыня.
Цяпер, кал╕ я п╕шу гэтыя радк╕, за акном ужо разв╕днела, ╕ ╝ Лемары пача╝ся дзень. Новы дзень чакання, адчайнай надзе╕ ╕ змагання за жыццё. Але мне ╝сё ро╝на, што будзе з Лемарам. Мне ╝сё ро╝на, ц╕ прыбудзе паветраны карабель да таго, як апошн╕ жыхар горада ╝ курчах павал╕цца на зямлю, ╕ на ягоных запясцях закв╕тнеюць крывавыя язвы. Мяне не ц╕кав╕ць нават мой уласны лёс, таму што Карын больш няма, ╕ жыццё маё страц╕ла сэнс.
Але давол╕ пра мяне. Трэба заканчваць з гэтым аповедам ╕ пачынаць новую песню. Радк╕ складваюцца сам╕ сабой, ╕ я ╝жо чую новы напе╝. Гэта будзе песня аб дзя╝чынцы з лютняй, якая спявае пра журботнае сэрца ашуканай прыгажун╕. ╤ Алл╕л, каралева гуля╝, дзева-пачвара з абл╕ччам, паедзеным чарвякам╕, сядз╕ць на троне з чалавечых костак ╕ з лагоднай усмешкай асыпае дзя╝чынку залатым╕ манетам╕.
Акруговы суддзя
Спадар Вальдэмар Пелягрыюс, акруговы суддзя, ме╝ звычай позна ╝ставаць, ╕ з гэтай прыкрай прычыны ён не паспе╝ збегчы з Лемара да таго, як зачын╕л╕ся гарадск╕я вароты. Цяпер ён з тугой успам╕на╝ свой паля╝н╕чы дом╕к у запаведным лесе, што ╝ некальк╕х м╕лях ад Лемара. У дом╕ку ме╝ся вел╕зарны кам╕н, у як╕м пры жаданн╕ можна было засмажыць цэлага б╕зона, кашто╝ная мэбля, стыл╕заваная пад сялянскую, чучалы рэдк╕х балотных хога╝ ╕ грывастых ва╝ко╝-лявана╝, а таксама рознакаляровыя насценныя гравюры ╕ габелены з пастаральным╕ сцэнкам╕. Кал╕ б не яго звычка папесц╕цца ╝ пасцел╕, ён бы цяпер цешы╝ся жыццём на ╝лонн╕ прыроды, удалечын╕ ад зачумленага горада ╕ магчыма, разам з маладзенькай каханкай.
Так, гэта была маленькая слабасць суддз╕ Пелягрыюса. Ён за╝сёды адчува╝ аг╕ду да жанчын, л╕чачы ╕х дурным╕, шалапутным╕ ╕стотам╕, створаным╕ выключна для таго, каб атручваць жыццё мужчынам. У той жа час ён бы╝ вельм╕ неабыякавы да дал╕катных стварэння╝ гадо╝ дванаццац╕-трынаццац╕. Гэтыя казачныя фе╕, ужо не дзя╝чынк╕, але яшчэ ╕ не дзя╝чыны, абуджал╕ ╝ ╕м самыя пяшчотныя пачуцц╕. Асабл╕ва яго ваб╕ла ╕х адмысловая, крохкая прыгажосць. Век у гэтай прыгажосц╕ бы╝ нядо╝г╕, год-па╝тара, не больш. Потым ╝ ╕х пачынал╕ нал╕вацца грудз╕ ╕ акругляцца сцёгны, а на ╕хн╕х целах з'я╝ля╝ся гэты аг╕дны парасн╕к - карацей кажучы, чаро╝ная фея ператваралася ╝ жабу. Сва╕х каханак, як╕я пасталел╕ ╕ страц╕л╕ сваю свежую прыгажосць, суддзя неадкладна аддава╝ пад апеку спадарын╕ Сорэкс - вядомай зводн╕цы ╕ трымальн╕цы сетк╕ бардэля╝ пад назвай 'Сенпол╕я Сорэкс'. ╤х далейшы лёс суддзю не ц╕кав╕╝. Спадарыня Сорэкс - прафес╕янал сваёй справы, ёй лепш ведаць, як тут ус╕м распарадз╕цца. Паслугам╕ зводн╕цы спадар Пелягрыюс карыста╝ся ╝жо вельм╕ да╝но. Тая, у сваю чаргу, выдатна ведала густы ╕ прых╕льнасц╕ суддз╕, ╕ яе выбар бы╝ за╝сёды бездакорным. Спадарыня шмат часу праводз╕ла ╝ раз'ездах, падарожн╕чаючы ад аднаго с╕роцкага прытулку да другога ╝ пошуках прыдатнай прэтэндэнтк╕. Зводн╕цтва, канечне, было забаронена законам ╕ сурова каралася. Аднак спадарыня Сорэкс была вопытнай жанчынай, ╕ яна ведала, як прав╕льна абыходз╕ць забароны. "Пасрэдн╕цтва ва ╝дачарэнн╕" - х╕ба ёсць тут да чаго прычап╕цца?
Не так да╝но спадар Пелягрыюс разв╕та╝ся са сваёй састарэлай каханкай (ёй спо╝н╕лася пятнаццаць гадо╝), ╕ цяпер з нецярпеннем чака╝ новую. Спадарыня Сорэкс знайшла прыдатную кандыдатку ╝ адным манастырск╕м прытулку, што размяшча╝ся у наваколлях горада Асмень. У найбл╕жэйшы час дзя╝чынку пав╕нны был╕ прывезц╕ ╝ Лемар.
Настрой у суддз╕ бы╝ цудо╝ны. Апроч усяго ╕ншага, некальк╕м╕ дням╕ раней ён удала завяршы╝ судовы працэс, адправ╕╝шы на шыбен╕цу аднаго небяспечнага крамольн╕ка. Абв╕навачанне было сур'ёзным: абраза законнай улады, псаванне грамадскай маёмасц╕, а таксама непрыстойная лаянка ╕ супрац╕╝ пры арышце. Прасцей кажучы, нягодн╕к нанёс ╕стотны ╝рон дзяржаве, спаган╕╝шы сцены гарадской ратушы надп╕сам╕ блюзнерскага зместу. На шчасце, надп╕сы тыя пра╕снавал╕ зус╕м нядо╝га, таму што адз╕н свядомы грамадзян╕н, як╕ пажада╝ застацца невядомым, неадкладна замаза╝ ╕х тынко╝кай. Аднак на месцы злачынства выпадкова апыну╝ся спадар Н., пазаштатны ╕нфарматар службы бяспек╕, як╕ паспе╝ усё прачытаць ╕ запомн╕ць. Згодна паказанням Н., надп╕сы был╕ наступнага зместу: 'Намесн╕к ужо абрыд'; 'Тут вам не прав╕нцыя', а таксама 'Хвала Братчыкам!' Апроч таго, там прысутн╕чала фраза, якая зневажала А╝густу, аднак працытаваць яе няма н╕якай магчымасц╕, бо чалавек сумленны ╕ законапаслухмяны хутчэй пагадз╕╝ся бы выдраць самому сабе язык, чым вымав╕ць уголас гэтыя блюзнерствы...
Прамова суддз╕ была перапынена абураным╕ выкрыкам╕ з залы. Нейк╕ несамав╕ты чалавечак у паношанай куртцы ╕ вязанай шапачцы (пэ╝на, рабацяга з прадмесця) ускочы╝ з лавы ╕ пача╝ крычаць: ды вы што, аслепл╕ тут усе?! З╕рн╕це на абв╕навачанага, гэта ж няшчасны калека, у якога правая рука адсохлая ад нараджэння, а пальцы левай знявечаны найцяжэйшай формай раматусу. Ды не здоле╝ бы ён н╕чога нап╕саць, нават кал╕ б ╕ захаце╝!.. Да скандал╕ста адразу ж к╕нул╕ся стражн╕к╕ ╕ павалакл╕ яго прэч з залы, на хаду ╝знагароджваючы штурхалям╕ ╕ аплявухам╕. А суддзя слушна за╝важы╝, што для крамольн╕ка гэта не перашкода, ╕ зраб╕ць аг╕дныя надп╕сы суцэль магчыма, ухап╕╝шы пэндзаль зубам╕ альбо пальцам╕ ног. Пасля гэтага бы╝ вынесены прысуд, ╕ абв╕навачаны адправ╕╝ся на шыбен╕цу.
Суддзя адзначы╝ завяршэнне працэсу ╝ кампан╕╕ сва╕х добрых сябро╝ - пракурора Лепроз╕са ╕ судовага п╕сара Дальпранцы. Спадар Пелягрыюс бы╝ задаволены - норма па смяротным пакаранням, якую штогод спускал╕ з Цытадэл╕, выконвалася спра╝на. А з дня на дзень яму прывязуць новую наложн╕цу, ╕ яны ╝два╕х адправяцца ╝ яго паля╝н╕чы дом╕к. Слонак страляць. Аднак, жыццё ╝далося, дай божа кожнаму...