“Nu, do, tiaj aferoj okazas,” li diris filozofe, “en granda civilizacio kia Usono…”
Poirot interrompis lin. “Ĉu vi iam renkontis anojn de la familio Armstrong?”
“Ne, mi pensas, ke ne. Estas malfacile diri. Mi donos al vi kelkajn ciferojn. Nur en la lasta jaro mi vendis…”
“Sinjoro, bonvolu resti ĉe la punkto priparolata.”
La manoj de la italo faris pardonpetan geston. “Mil pardonojn.”
“Diru al mi, mi petas, precize kion vi faris hieraŭ nokte post la manĝo.”
“Plezure. Mi restis ĉe la tablo kiel eble plej longe. Tio estas pli amuza. Mi parolis kun la usonano ĉe mia tablo. Li vendas rubandojn por skribmaŝinoj. Poste mi reiris al mia kupeo. Ĝi estis malplena. La malafabla brito kiu kunokupas ĝin estis for ĉe lia mastro. Fine li revenis kun longa vizaĝo kiel kutime. Li ne parolas – diras nur jes kaj ne. Malafabla raso, la angla – ne simpatia. Li sidis en la angulo, tre rekta, legante libton. Tiam venis la konduktoro por pretigi niajn litojn.”
“N-roj 4 kaj 5,” murmuris Poirot.
“Precize – la lasta kupeo. Mi havas la supran liton. Mi eniris ĝin. Mi fumis kaj legis. Mi pensis ke la anglo havas dentdoloron. Li eltiris botelon de medikamento kiu forte odoras. Li kuŝis en la lito kaj ĝemis. Baldaŭ mi ekdormis, sed kiam mi vekiĝis li ĉiam ĝemas.”
“Ĉu vi scias, ĉu li forlasis la kupeon dum la nokto?”
“Mi pensas, ke ne. Mi certe aŭdus tion. La lumo el la koridoro – oni aŭtomate vekiĝas, pensante ke estas pakaĵ-ekzameno ĉe iu landlimo.”
“Ĉu li iam parolis pri sia mastro? Ĉu li iam diris ion kontraŭ li?”
“Mi diris, ke li neniam parolis. Li ne estis simpatia. Fiŝo!”
“Vi fumas, laŭ via diro – pipon, cigaredojn, cigarojn?”
“Nur cigaredojn.”
Poirot proponis unu al li, kiun li akceptis.
“Ĉu vi iam estis en Chicago?” demandis S-ro Bouc.
“Jes, bela urbo – sed mi pli bone konas New York, Washington, Detroit. Vi estis en Usono? Ne? Vi devus iri, ĝi – ”
Poirot metis paperfolion antaŭ li.
“Bonvolu subskribi ĝin, kaj meti vian daŭran adreson.”
La italo skribis ĝin. Tiam li leviĝis – lia rideto ĉiam afabla.
“Jen ĉio? Vi ne plu bezonas min? Bonan tagon, sinjoroj. Mi volas, ke ni povu eliri el la neĝo. Mi havas renkontiĝon en Milano…” Li neante skuis la kapon. “Mi perdos tiun komercon.”
Li foriris. Poirot rigardis sian amikon.
“Li estis dum longa tempo en Usono,” diris S-ro Bouc, “kaj li estas italo, kaj italoj uzas pikilojn! Kaj ili terure mensogas! Mi ne amas italojn.”
“Tion oni povas vidi,” diris Poirot ridetante. “Povas esti, ke vi estas prava, sed mi indikos al vi, mia amiko, ke estas nenia atesto kontraŭ li.”
“Kaj kio pri la psikologio? Ĉu la italoj ne kutimas pikegi?”
“Certe,” diris Poirot. “Precipe dum kvereloj. Sed ĉi tiu estas tute alispeca krimo. Mi havas ideon, mia amiko, ke la nuna estas krimo zorge pripensita kaj farita. Ĝi ne estas – kiel mi diru ĝin? – latina krimo. Ĝi estas krimo kiu montras la funkciadon de trankvila, rimedoplena, celema menso – mi kredas, la menso de anglo-sakso.”
Li prenis la du lastajn pasportojn kaj diris. “Ni vidu nun F-inon Mary Debenham.”
Kiam Mary Debenham envenis la manĝ-vagonon ŝi konfirmis la antaŭan opinion de Poirot pri ŝi.
Ŝi estis tre nete vestita per nigra kostumo kun griza bluzo, kaj la ondoj de ŝia malhela hararo estis ordaj kaj belaj. Ŝia maniero estis same trankvila. Ŝi sidis kontraŭ Poirot kaj S-ro Bouc kaj demande rigardis ilin.
“Via nomo estas Mary Hermione Debenham, kaj vi havas dudek ses jarojn?” diris Poirot.
“Jes.”
“Angla?”
“Jes.”
Ĉu vi estos tiel afabla, fraŭlino, kiel skribi vian daŭran adreson sur ĉi tiun paperon?”
Ŝi tion faris. Ŝia skribo estis klara kaj legebla.
“Kaj nun, fraŭlino, kion vi povas diri al ni pri la hieraŭa afero?”
“Mi opinias, ke mi povas diri nenion al vi. Mi enlitiĝis kaj dormis”
“Ĉu malĝojigas vin, fraŭlino, ke krimo okazis en ĉi tiu trajno?”
La demando videble estis neatendita. Ŝiaj grizaj okuloj iom malfermiĝis.
“Mi ne tute komprenas vin.”
“La demando estis tute simpla, fraŭlino. Mi rediros ĝin. Ĉu multe malĝojigas vin, ke krimo okazis en ĉi tiu trajno?”
“Mi vere ne pensis pri ĝi laŭ tiu vidpunkto. Ne, mi ne povas diri, ke mi estas malĝojigita.”
“Krimo – tio estas ordinara afero al vi, ĉu?”
“Kompreneble ĝi estas malagrabla afero,” diris Mary Debenham trankvile.
“Vi estas tre anglo-saksa, fraŭlino. Vi ne sentas emocion.”
Ŝi iomete ridetis. “Mi bedaŭras, ke mi ne povas esti histeria por pruvi mian sentemon. Ĉiuokaze, personoj mortas ĉiutage.”
“Ili mortas, jes. Sed murdo estas iom pli malofta.”
“Certe.”
“Vi ne konis la murditon?”
“Mi vidis lin la unuan fojon kiam mi tagmanĝis hieraŭ.”
“Kaj kiamaniere li impresis vin?”
“Mi apenaŭ rimarkis lin.”
“Li ne impresis vin kiel malbonega persono?”
Ŝi iomete levis la ŝultrojn. “Vere, mi eĉ ne pensis pri li.”
Poirot atente rigardis ŝin. “Vi estas, mi opinias, iom malestima pri la maniero laŭ kio mi faras mian demandaron,” li diris kun ekbrilo en la okuloj. “Ne tiel, vi pensas, oni kondukus anglan enketon. Tie ĉio estus ordigita, kaj oni parolus nur pri la faktoj. Sed mi havas propran metodon. Mi unue rigardas mian atestanton, mi decidas pri lia aŭ ŝia karaktero, kaj laŭe faras miajn demandojn. Antaŭ minuto mi faris demandojn al sinjoro, kiu volis diri al mi siajn ideojn pri ĉiu temo. Nu, tian personon mi devigas resti ĉe la punkto priparolata. Mi volas, ke li respondu jes aŭ ne, ĉi tio aŭ tio. Poste, vi venis. Mi tuj rimarkas, ke vi estos orda kaj sistema. Vi parolos nur pri la nuna afero. Viaj respondoj estos malongaj kaj trafaj. Kaj ĉar, fraŭlino, la homa naturo estas kontraŭema, mi faras al vi tute malsimilajn demandojn. Mi demandas al vi, kion vi sentas, kion vi pensis. Tiu metodo ne plaĉas al vi?”
“Se vi pardonos al mi la diron, ĝi ŝajnas al mi malŝparo de tempo. Ĉu aŭ ne la vizaĝo de S-ro Ratchett plaĉis al mi ne ŝajnas al mi esti fakto, kiu helpos vin eltrovi kiu murdis lin.”
“Ĉu vi scias la veran nomon de S-ro Ratchett, fraŭlino?”
Ŝi kapjesis. “S-ino Hubbard diris tion al ĉiu.”
“Kaj kion vi opinias pri la afero Armstrong?”
“Ĝi estis tute abomena,” diris la fraŭlino fervore.
Poirot penseme rigardis ŝin.
“Vi veturas de Bagdad, mi kredas, F-ino Debenham?”
“Jes.”
“Al Londono?”
“Jes.”
“Kion vi faris en Bagdad?”
“Mi estis guvernistino por du infanoj.”
“Ĉu vi reiros al tiu ofico post via libertempo?”
“Mi ne estas certa.”
“Kial?”
“Bagdad estas malproksima. Mi preferus oficon en Londono, se mi povus tion trovi.”
“Mi komprenas. Mi pensis, ke eble vi iras por edziniĝi.”
F-ino Debenham ne respondis. Ŝi levis la okulojn kaj rigardis Poirot rekte en la vizaĝo. La rigardo videble diris, “Vi estas impertinenta.”
“Kion vi opinias pri la virino kiu kunokupas vian kupeon – F-ino Ohlsson?”
“Ŝi ŝajnas esti afabla, simpla persono.”
“Kia estas la koloro de ŝia tualet-robo?”
Mary Debenham rigardegis. “Ia bruna koloro – natura lano.”
“Do. Mi rajtas mencii sen maldiskreteco, mi esperas, ke mi rimarkis la koloron de via tualet-robo survoje de Aleppo al Istanbul. Pala malvkolora, mi kredas.”