Вінцэсь Мудроў
Мутны Меконг
Апавяданне
- Шчаслівы ты, - з робленай зайздрасцю прамаўляе сябар, узняўшы чарку. - Хутка будзеш дома.
Я задуменна лашчу бараду, уяўляю чэргі ў авіякасу - з начнымі адчуваннямі, перазовамі і цісканінай ля вакенца,
- і брунатная, падобная да амёбы пляма на столі пачынае варушыцца ў п’яных вачах. Надоечы цэлыя суткі прастаяў у чарзе, а квіт узяў толькі да Цюмені. Кажуць, там да авіякасы наогул не прабіцца, таму давядзецца, відаць, далей ехаць цягніком.
- У Цюмені бяры на любы рэйс: на Горкі, Куйбышаў, Варашылаўград, - падае голас Аўтухоў - калега, які пяты год працуе на Поўначы. - Галоўнае праз Урал перамахнуць.
Нашая тэхнаглядаўская кантора арандуе кватэру ў драўляным двухпавярховіку. Будыніна месціцца ў цэнтрытаёжнага горада Лістападаўска, і мы, тэхнаглядчыкі, зрэдзьчасу з’язджаемся сюды з трубаправодных трасаў. Вось і цяпер, напярэдадні першага траўня, прыехалі з сябрам у горад, і цяпер п’ем гарэлку на кухні. За вакном ўжо цёмна, і ў зялёным святле ліхтара, што стаіць пасярод двара, соннай імжакай мітусіцца дробны снег.
- Канец красавіка, а на вулцы мароз, - выдыхае разам з цыгарэтным дымам Аўтух, - а дома ўжо бульбу садзяць. - Калега наш родам з Кіева.
Гарэлка апякае горла і я заядаю гаркоту кіслым агурком. Поруч са мной сядзіць аўтухоўскі зямляк - верталётчык Міша. Ён жыве ў суседнім доме і штовечару завітвае сюды, прыхапіўшы пару пляшак. Грошай у аўтухоўскага зямелі, як ён сам кажа, столькі, што можа набыць уласны ветрухал - так авіятар называе верталёты. Міша соўгае азадкам па крэсле
- адзнака таго, што збіраецца паведаміць штосьці важнае.
- У ліпені хачу дахаты ехаць. Хопіць ужо матляцца па свеце. Падамся ў сельгасавіяцыю. Буду на камаўскай тарахцелцы шкоднікаў труціць.
- А дзе, апроч Лістападаўска, даводзілася лётаць? - пытаецца Алехна, спрабуючы спачатку рукой, а потым відэльцам выцягнуць кіслы гурок з трохлітровага слоіка.
- Я быў у такіх мясцінах, дзе наша Ямала-Ненецкая акруга падасца раем. Вы пра такія краіны і не чулі.
Я добра ведаю геаграфію і ўплішчваюся ў размову:
- Ну, а ўсё ж.
- Лаос! Чулі пра такі?
Алехна ведае пра маё захапленне геаграфіяй, таму адкідваецца на спінку крэсла, казеліць на мяне блазенскім вокам.
- В’енцьян, Луангпхабанг, Саванакхет... - мармычу я без асаблівай ахвоты: гарады гэтыя мне вядомыя з геаграфічнай мапы.
- Ты што, там быў? - з лёгкім хваляваннем азываецца Міша.
- Ды не. так. на мапе бачыў, - я таксама лезу ў слоік, і Алехна неўпрыкмет стукае мяне нагой па галёнцы. - Толькі тады цямлю: сябрук хоча раскруціць верталётчыка на яшчэ адну пляшку.
- Ла-аос... - летуценна гукаю я, выпусціўшы смуродныя духі з вялізнага гурка, - мне й да гэтай пары сніцца мутны Меконг (пасля такіх словаў вытрымліваю шматзначную паўзу)... і супчыку з маладога пітону давялося пакаштаваць, і рысавай самагонкі каўтнуць, і смажаную жабу на закуску з’есці. Нават у Даліне Збаноў давялося пабываць. - Я азіраюся на Аўтуха, раскрыльваю рукі: - Сярод джунгляў во-о такія гранітныя збаны. І невядома - хто, калі і дзеля чаго іх выдзеўб. - Здымак тых збаноў я бачыў на старонках Вялікай Савецкай энцыклапедыі.
Міша выпускае з роту струмень папяроснага дыму, - авіятар паліць выключна “Беламор”, - нецярплівай рукой разлівае рэшткі гарэлкі па чарках.
- Ды я ля тых збаноў нават фатаграфаваўся. Шкада, фоткі дома пакінуў.
Сябрук ізноў стукае мяне нагой. Гэта азначае: згадай яшчэ што-небудзь.
Напружваю памяць і прыгадваю назву лаоскага места: Паксэ.
- Прывезлі нас аднойчы ў Паксэ... - мармычу пасля цяжкога ўздыху, задзіраю, як той бусел, голаў, маракуючы, што б такое прыдумаць, і верталётчык да адчаю суворым голасам пытаецца:
- Ты быў у Паксэ?!
- Быў, Міша, быў... - падключаецца да размовы Алехна, і Міша мітусліва лезе ў кішэню.
Па гарэлку ідзе Аўтух. Балазе, далёка хадзіць не трэба - у доме насупраць жыве “спіртавоз”, тутэйшы бутлегер.
- Наш вертухал у Паксэ два разы абстралялі. Чатыры прабоіны ў хвасце, - Міша хмурыць лоб, але тут жа схамянаецца. - Ты, відаць, з тых, засакрэчаных, што ў шэрых плашчах хадзілі? - вертухальшчык прыпальвае чарговую беламорыну. - Аднойчы ў “Лансангу” сустрэўся з адным вашым. дарэчы, у “Лансангу” спыняўся? - мімаходзь пытаецца суразмоўца, і пакуль я разважаю - што б гэта магло быць, Міша з інтанацыяй абурэння працягвае: - Падыходжу, пытаюся па-расейску, а ён мне, сволач, штосьці па-французску шпрэхае.
Уваходныя дзверы з грукатам адчыняюцца і з паўзмроку выплываюць спачатку заціснутая ў руцэ пляшка, а потым усхваляваны Аўтуховы твар.
- Чулі?! Пад Кіевам атамны спадарожнік грымнуў!