Выбрать главу

ТЛУМАЧЭННЕ ПААСОБНЫХ СЛОЎ I ВЫРАЗАЎ

Агліцкі — няправільна вымаўляемае слова «англійскі».

Алегорыя — іншасказ.

Альбом — у першай палове XIX стагоддзя амаль у кожнай паненкі быў альбом, куды яе сяброўкі і знаёмыя запісвалі чуллівыя вершы і пажаданні.

Амбрэ (ад франц. ambré) — пахнучы духмяным вешчаством амброй.

Анна 3-й ступені — цывільны ордэн святой Анны 3-й ступені.

Асігнацыі — папяровыя грашовыя знакі, каштоўнасць якіх была ніжэйшай за каштоўнасць звонкай манеты.

Барон Брамбеус — псеўданім пісьменніка трыццатых — саракавых гадоў XIX стагоддзя О. Сянкоўскага.

Богаўгодныя ўстановы, або ўстановы для дагляду бедных, — больніцы, дамы для старых і калек, прытулкі для дзяцей-сірат і г. д.; іх будавалі звычайна прыватныя асобы, жадаючы «ўгадзіць богу», адкуль і ўтварылася сама назва.

Батфорты — боты з цвёрдымі халявамі і раструбамі наперадзе, вышэй кален.

Бантон (франц. bonton — добры тон) — зварот, прыняты ў свецкім грамадстве.

Віст — картачная гульня.

Вальтэрыянец—паслядоўнік вядомага французскага філосафа і пісьменніка Вальтэра (1694 — 1778), які выступаў супроць прыгоннікаў і духавенства. У Расіі ў той час вальтэрыянцамі называлі вольнадумцаў, бязбожнікаў.

Ваяжыроўка (ад франц. voyage) — падарожжа, паездка.

«Вось табе, бабулька, і Юр’еў дзень!» — народная прыказка. Паводле законаў Маскоўскай дзяржавы, у дзень святога Юрыя (26 лістапада старога стылю) селянін, які працаваў у памешчыка, мог пакінуць яго, выканаўшы ўсе свае абавязацельствы. Закон фактычна быў адменен у канцы XVI стагоддзя, і сяляне былі пазбаўлены права пераходу, запрыгонены. Адсюль і ўзнікла горка-насмешлівая прыказка наконт Юр’ева дня.

Выпанціраваць — выйграць у карты.

Габерсуп (ням. Habersuppe) — аўсяны суп.

Гараднічы — начальнік паліцыі ў павятовым горадзе.

Гарніза — так зневажальна называлі салдат гарнізона.

Гауптвахта — каравульнае памяшканне

Гнуць ад трох вуглоў — пры гульні ў карты павялічваць стаўку. Дзесяцкі — паліцэйскі служыцель, які прызначаўся па нараду з абываталяў; вартаўнік ад кожнага дзесятага дома.

Дзявочы пакой — у панскім доме пакой для дзяўчат-служанак. Дзяржаўны савет — вышэйшая дзяржаўная ўстанова, старшынёй якой быў імператар. У дзяржаўным савеце разглядаліся пытанні законадаўства і вышэйшага кіравання дзяржавай.

Дэпартамент — аддзел у міністэрстве і некаторых іншых дзяржаўных установах царскай Расіі.

Еківок — няправільна вымаўляемае слова «эківок», двухсэнсавасць, двухсэнсавы намёк.

Елістрацішка — няправільна вымаўляемае слова «рэгістратар», у дадзеным выпадку «калежскі рэгістратар». У царскай Расіі чыноўнікі падзяляліся на чатырнаццаць грамадзянскіх чыноў, або класаў. Калежскі рэгістратар быў чыноўнік самага малодшага класа (чатырнаццатага).

«Жаніцьба Фігаро» — камедыя французскага пісьменніка Бамаршэ (1732—1799).