Цяпер ішлі моўчкі. Нібы саромеліся адно аднаго.
Мінулі хвойнік, падышлі да алешніку, дзе звычайна кормяцца ласі.
Па дарозе, што вяла з Пільніцы, заляскалі калёсы. Можа, ехаў і стары Гаптар. Са сваёй пчалярні. Як ступілі на перакрыжаванне, абое зірнулі туды, улева.
У Гэлькі шыбнула кроў у скроні: сюды спяшаўся гняды Тамашоў конь Васька. Трэба ж так. Як яе доля ўслед ходзіць за ёю і за Тамашом. Але яны не прыпыніліся, пайшлі далей. Адчувалася: абое наструніліся, чакаючы гэтай нечаканай сустрэчы.
Гэлька адчувала на сабе ўчэпісты позірк. Ледзь стрымлівалася, каб не азірнуцца: калёсы, лічы, дагналі ўжо іх. Пакаціліся цішэй. Вось раз'ядналі яе і Бліна.
— Ну, здаровы былі, маладажоны! — нібы бадзёра прывітаў іх Тамаш.
Яна, ні то з усмешкаю, ні то маючыся заплакаць, зірнула на яго: Тамаш сядзеў на сене — яго было па драбіны. Здзівілася: Тамаш быў вельмі п'яны. Яна ніколі не бачыла яго такога. І нейкі цёмны цень быў на твары.
Блін маўчаў, ішоў і ўсё касіў позірк на Тамаша і на яе. Нахмурыўся.
— Ну віншую, зычу вам шчасця!
— Дзякую табе,— не падымаючы вачэй, адказала Гэлька.
— Ды садзіцеся, маладыя, з пашанотаю ў вёску ўвязу! — Тамаш пасунуўся, даючы ім месца.— Ды пачакай ты! — Тамаш схапіў за плячо Бліна. Нацягнуў лейцы, спыніў гнядога. Блін стаў, узяўся рукою за драбіну. Рука дрыжала.— Ну як думаеш жыць, Блін?
Той маўчаў. Кусаў губы.
«Малайчына,— падумала пра Бліна,— не гарачыцца, спакойны».
— А вот і будзем так жыць,— за Бліна адказала яна.— Як і ўсе людзі.
— Глядзі, Блін...— схмурыўшыся, прамовіў Тамаш, седзячы на каленях і, здаецца, з нянавісцю пазіраючы на свайго шчаслівага суперніка.— І ведай: не ты яе ашчаслівіў, а яна цябе...
Блін унурыўся, маўчаў.
«Дурны,— падумала Гэлька пра Тамаша.— Маўчаў бы ці аб'ехаў бы стараною, дык і Блін гэтак не бачыў бы, што ў нас нешта было... А вот нервуецца, гаворыць абы-што, дык Блін усё і бачыць... Пакутуе і будзе пакутаваць потым... І цяжэй нам абаім будзе. Усё роўна рана ці позна трэба было б нам перастаць спатыкацца. І з-за людзей, і з-за Бронці. Зусім жа дайшла яна, зусім з Тамашом расклеілася ў іх жыццё... Свайго шчасця на чужым горы не збудуеш, не здабудзеш... Вось таму я ўжо і не думала, як толькі Блін зноў загаварыў, каб сысціся, дык я адразу ж і згадзілася. Бог ведае, што з гэтага выйдзе, але...»
— Ды нешта ж ужо будзе,— зноў выратавала Гэлька.— Неяк ужо самі будзем разбірацца...
Тамаш, нібы здзівіўся, зірнуў на яе, а потым нечакана хліснуў лейцамі каня па нагах.
Конь са сполахам ірвануўся. Калёсы, уздымаючы пыл з мяккай дарогі, падкідваючыся, заляскаталі, затрэсліся. Усё аддаляючыся і аддаляючыся.
У Гэлькі наплылі на вочы слёзы. І баялася іх выцерці, каб не заўважыў Блін.
Але ён маўчаў, здаецца, не пазіраў на яе. Абое моўчкі рушылі па шырокай тут, каля Бабчынага Скону, і добра выезджанай дарозе.
ЧАСТКА ДРУГАЯ
1. НАВІНЫ
— Машына са слупамі прыехала...— сказала Антаніна.
Яна толькі што была ў вёсцы, у маці, вярнулася і пачала распранацца. Гаптар са здзіўленнем зірнуў на яе — пахарашэлую пасля родаў, папаўнелую. Надта во спрытная ў замшавых ботах з высокімі халяўкамі, у кароценькім кажушку і ў чырвонай шапачцы.
Яна ж нічога болей не сказала, распранулася, пагрэла аб стаяк рукі і пайшла да каляскі, дзе ляжала дачка. Сёння ёй было якраз два месяцы.
— Якія слупы?
— Якія-якія! — адказала з незадавальненнем Антаніна.— Чорныя, вялікія!
— На святло, ці што?
— Ну а на што ж? На святло, канешне.
Усміхнуўся.
— Вот! — падняў уверх палец.— А вы не верылі! — і перакрывіў: «Каму мы трэба! Ніхто пра нас і не падумае!» Падумалі, выходзіць...
Нявестка нічога не адказала.
— Схаджу зірну,— ён не зважаў на нявестчыну стрыманасць, адчуваючы ў душы нібы свята. Здаецца, нават яшчэ большае, чым тады, калі ўпершыню, яшчэ пры МТС, да іх падключылі электрычнасць.
На дварэ было вільготна, сыра — раставаў апошні снег. Поле, дзірваны былі ўжо голыя, нават на іх не валялася леташняй плесені: яна ўжо высахла на сонцы, пабялела. Снег, чорны, цвёрды, ляжаў толькі каля платоў, у разорах.
Зірнуў на сынаву хату. Высокую, крышку за зіму і за пачатак дажджлівай вясны пацямнелую, з забітымі дошкамі вокнамі.
«Каб усё добра, так сказаць, дык ставілі б скора вокны, дзверы. Усё ж ест».
На выгане і праўда грузавік з прычэпам. На ім ляжалі доўгія чорныя слупы.
Вось двое мужчын залезлі наверх, адчапілі ланцугі. Барты-калкі паляцелі ўніз, а ўслед за імі пакацілася і колькі слупоў. Па загадзя падстаўленых наўскасяк да бартоў падпорках.