– Я слухаю.
– Ты ўжо амаль выздаравеў. Што ты зьбіраешся рабіць далей?
– Паеду ў Нясьвіж, да месца сваёй службы.
– Я хачу папрасіць цябе пра адну паслугу.
– Прасіце пра што заўгодна. Я жыцьцём вам абавязаны.
– Я вырашыла адправіць Марыю ды Мікалая і хачу, каб яны паехалі з табой.
– Адправіць?
– Так. Я ня ўпэўнена, што Віцебск не спасьцігне лёс Полацка. Я ўжо страціла мужа і сына. Калі нешта здарыцца з малодшымі, я не перажыву гэтага.
– А пані калі паедзе?
– Я застануся тут. Дзецям патрэбны будуць грошы, а наш маёнтак у Віцебскім павеце – адзіная крыніца даходаў. Калі мы страцім яе, то застанемся бяз сродкаў.
– Куды маю ехаць з імі?
– У Нясьвіж. Я буду прасіць князя Радзівіла ўзяць маіх дзяцей пад апеку. Думаю, ён не адмовіць у дапамозе тым, чые бацька і брат загінулі, абараняючы Радзіму. З гэтай нагоды я таксама папрашу цябе перадаць князю ліст і распавесьці пра маю патрэбу. Хоць ты і просты жаўнер, але князь, напэўна, захоча пачуць ад цябе падрабязнасьці аблогі Полацка.
– Я зраблю ўсё, аб чым пані просіць. Але ці ня лічыце вы, што такая вандроўка можа быць больш небясьпечнай, чым чаканьне ворага ў Віцебску? Тут добры замак. Яго няпроста будзе ўзяць.
– У Полацку таксама быў замак.
– На чым паедзе панна Марыя? Дарогі зараз адольныя толькі для вершнікаў.
– Яна паедзе конна. Для яе гэта не складана.
– Ёсьць яшчэ адна цяжкасьць. Паветы, у якіх ідзе вайна, поўныя ліхімі людзьмі. Калі мы пад’яжджалі да Полацка, на нашых вачах банда зьнішчыла купецкі абоз.
– Для гэтага я наняла ахову.
– Калі вы цьвёрда вырашылі, што так будзе лепей, я з гатоўнасьцю правяду Мікалая і Марыю да месца прызначэньня.
Праз некалькі дзён пасьля гэтай размовы Ян неяк увайшоў у пакой, дзе каля вакна, адна, сядзела Марыя. Ён павітаўся:
– Дзень добры.
– Добры дзень, – сказала дзяўчына ў адказ.
– Цяжка пакідаць бацькоўскі дом? – Ян па сумным выглядзе Марыі здагадаўся, аб чым яна думае.
– Ня проста цяжка, а страшна. Не разумею, навошта патрэбна гэта рабіць.
– Так вырашыла ваша маці.
– Я ведаю.
– Заставацца ў Віцебску небясьпечна. У кожны момант могуць заявіцца маскавіты і зрабіць з горадам тое, што яны зрабілі з Полацкам.
– Я ўсё гэта разумею, але ўсё адно не магу прыняць, што прыйдзецца ехаць у незнаёмы горад да чужых людзей.
– Гэта цяжка, – згадзіўся Ян.
– А Мікалай задаволены, – прамовіла панна Марыя.
– Ну, для яго ў Нясьвіжы адкрыюцца добрыя пэрспэктывы. Ён можа паступіць на службу да князя Мікалая Радзівіла. Аб гэтым многія зямяне мараць.
– Як бы я хацела, каб усё заставалася бяз гэтых пераменаў, па-ранейшаму.
Настолькі прыгожай была панна, якая сядзела перад ім, што Ян з нейкім сорамам падумаў, што ён не падзяляе яе суму з нагоды будучай паездкі. У тым сэнсе, што ён паедзе разам з ёй.
Раніца ад’езду выдалася пахмурная. Апошнія некалькі дзён стаяла сонечнае надвор’е, але ўначы пайшоў дождж, які не спыніўся і раніцай. Цяжкія хмары зацягнулі неба. Было холадна і няўтульна, быццам у позьнюю восень.
Прыбыла нанятая паняй Мяжэвіч ахова. Яна складалася з пяцёх зямянаў – маўклівых, крэпкіх мужчын трыццаці пяці ‑ сарака гадоў. На паясах у іх віселі шаблі, за сьпінамі знаходзіліся сагайдакі. Ян, аглядзеўшы іх, вырашыў, што пані Мяжэвіч зрабіла добры выбар. У кожным быў відаць вопытны і спрактыкаваны ваяр, які не аднойчы глядзеў сьмерці ў твар.
З дому выйшла пані Мяжэвіч з дзецьмі. Марыя ў касьцюме для язды конна выглядала быццам юнак-падлетак. Яна ішла побач з маткай і плакала. У Яна нешта зашчымела ў сэрцы, калі ён глядзеў на яе. У чарговы раз яму з цяжкасьцю ўдалося адвесьці свой погляд ад гэтай прыгожай панны. Мікалай ішоў ззаду ў сястры, важна паклаўшы руку на эфэс шаблі.
Пані Мяжэвіч падышла да Яна.
– Ці ўсё гатова?
– Так.
– Пан Заранковіч, я аддаю ў вашы рукі самае каштоўнае, што маю. Давязіце дзяцей да месца прызначэньня, гэта мая адзіная просьба да пана.
– Я зраблю гэта з Божай дапамогай. Пастарайцеся не турбавацца і маліцеся за нас.
Пані Мяжэвіч зьвярнулася да аднаго з віцебскіх зямянаў:
– Пан Магута, дазвольце мне даведацца, як вы паедзеце.
Ёй адказаў старэйшы з ваяроў:
– У першы дзень даедзем да Астроўны і там заначуем. Далей павернем на поўдзень і будзем аддаляцца ад земляў, дзе гаспадараць маскавіты. За другі дзень пройдзем шлях да Мелехава. Калі зьявіцца небясьпека, трохі ў баку ад гасьцінца знаходзіцца замак Сарыца. У ім у выпадку чаго знойдзем паратунак. На трэці дзень даедзем да Сянна. Пасьля гэтага мы будзем у Аршанскім павеце, а ў Каханаве завернем на Барысаў. Далей паедзем магілёўскім гасьцінцам. Галоўнае – даехаць да Барысава. Пасьля будзе спакойна.