Жаба падняў плечы.
– Усё можа здарыцца, але жыцьцё сваё я дорага аддам. Ці маскавіту, ці татарыну, ці свайму пярэваратню накшталт цябе.
Ён зьвярнуўся да Вітковіча:
– У нас загад суправаджаць абозы, якія едуць у Полацак. Вы ня супраць, пан паручнік?
– Ня супраць.
Ваяры рушылі далей.
– Як служба, стольнік? – спытаў Жабу пан Вітковіч. – Зімой маскавіты не турбуюць?
– Шпегі маскоўскія напоўнілі край. Увесь час іх ловім. Цягнуцца яны ў Полацак, нешта вынюхваюць. Нядаўна на гарадзкой плошчы чвартавалі двух гандляроў за сувязь з маскавітамі.
– Рыхтуюць выправу на Полацак?
– Так, хутчэй за ўсё, гэтак яно і ёсьць.
– Ваяваў супраць маскавітаў?
– Так, я змагаўся з імі пад Невялем.
– Што думаеш пра іх войска?
– Яны ваююць лікам, а не навукай. З кавалерыяй нашай ім не параўнацца. Але маскавітаў заўсёды шмат. Такіх вялікіх войскаў нам не сабраць.
Пры пад’езьдзе да гораду яны дагналі сялянскія вазы з правіянтам. Сяляне саступілі з дарогі, прапускаючы аршак, і зьнялі шапкі перад шляхтай.
– На гарадзкія запасы ня скардзіцеся? – запытаў пан Вітковіч.
– Не, усё ў парадку. Вялікакняскі скарб спраўна пастаўляе правіянт для залогі. Пакуль ня скардзімся.
– Адкуль прыходзіць правіянт?
– З розных месцаў: з Успольля, Анікшт, Браслава.
Гадзінай пазьней яны наблізіліся да Полацка. Хутка ваярам выразна сталі відаць вышынныя будынкі гораду: цэрквы, вежы замку, астрог вакол Вялікага пасаду і Запалоцьця.
Уязныя брамы ў Запалоцкі пасад ахоўваў аддзел месьцічаў, узброеных алебардамі і ручніцамі. Заўважыўшы людзей з абозу Барцэвіча і мёртвыя целы на санях, яны атачылі ваяроў і пачалі распытваць іх аб тым, што здарылася. Даведаўшыся аб нападзе на абоз, месьцічы разьюшана накінуліся на Рольскага, і вершнікам давялося яго абараняць.
– Гіцаль! Будзь пракляты!
– На сваіх руку падняў!
– Мы прыйдзем паглядзець на тваю страту, разбойнік!
– Глядзі, герой, як цябе сустракаюць, – зьвярнуўся да Рольскага пан Вітковіч, – а мог жа ў войску гетмана Бацькаўшчыне паслужыць. Тады, калі б і налажыў галавою, то ў пашане і рыцарскай славе.
Аршак мінуў Запалоцкі пасад, праехаў па мосьце над ракой Палатой і праз Усьцейскую вежу ўехаў у Верхні Замак. Па вузкіх пятляючых вулках яны накіраваліся да гарадзкой плошчы, дзе разьмяшчалася рэзыдэнцыя ваяводы.
Побач з плошчай узвышаўся пяцівежавы Сафійскі сабор, гэты сымбаль велічы старадаўняй сталіцы Полацкага княства. Сафія мела чатыры баявыя вежы, а пятая, вялікая, узвышалася над цэнтрам храма.
Яны праехалі паўз некалькі цэркваў, манастыр і спыніліся ля палацу пана Станіслава Давойны, які служыў полацкім ваяводам. Пан Вітковіч аддаў Рольскага пад адказнасьць Жабы, і казакі разам з ацалелымі купцамі накіраваліся да гарадзкога судзьдзі, а паручнік Вітковіч пайшоў да ваяводы.
– Як загадаеце дакласьці пра сябе? – спытаў яго пахолак.
– Пан Вітковіч, паручнік князя Радзівіла Чорнага, прыбыў з асабістым пасланьнем канцлера.
Праз дзесяць хвілінаў пахолак правёў яго ў апартамэнты, дзе знаходзіўся начальнік Полацкага ваяводзтва. Пан Вітковіч пакланіўся.
– Яснавяльможны пан ваявода, вам ліст ад яго сьветласьці князя Мікалая Радзівіла.
Пан Давойна зьняў гербавую пячатку і заглыбіўся ў чытаньне.
Полацкаму ваяводзе было каля шасьцідзесяці гадоў. Гэта быў высокі мажны мужчына, які захаваў яшчэ дастаткова сілаў, каб не выглядаць старым. У маладосьці пад кіраўніцтвам кіеўскага ваяводы Андрэя Няміровіча ён змагаўся супраць татараў і маскавітаў. За добрую службу пан Няміровіч узнагародзіў яго зямельнымі ўладаньнямі. Пан Давойна аказаўся добрым гаспадаром і хутка разбагацеў, так што ў паспалітае рушэньне выстаўляў са сваіх земляў каля сотні ўзброеных вершнікаў. Нейкі час ён служыў каморнікам вялікай княгіні Боны Сфорцы, а ў 1542 годзе быў прызначаны полацкім ваяводам. У Вільні яго ваяводзкай службай былі задаволены. Пры ім у замку пабудавалі новыя ўмацаваньні, колькасьць ваяроў залогі павялічылася, абароназдольнасьць узрасла.
Пан Давойна адклаў ліст.
– Дык вы прывезьлі порах. Гэта своечасова. Давайце паглядзім.
Яны спусьціліся ў двор. Пан Вітковіч загадаў жаўнерам зьняць пакрывалы з чатырох санак. На іх стаялі вялікія парахавыя бочкі.
– А пятыя санкі? – запытаў Вітковіча ваявода.
– Пораху там няма. Гэта прыватны груз князя Радзівіла.
– Які груз, калі гэта не таямніца?
– Не, не таямніца. Гэта надрукаваныя ў Нясьвіжы кнігі. Князь дасылае іх у рэфармацкі збор Полацку.