— Не табе прыдумваць сапраўднай пакуты, Крагавею. Не можа гэта зрабіці той, хто не хоча ведаць анічога пра людскасць...
— Ты гэта пра каго? — радасна пыхнуў Крагавей. — Пра таго хлопчыка, які не любіць чараў? Спадзяюся, ён добры на смак. Га?
— Пра яго, Крагавейка. Ты зноў будзеш пераможаны. Я ведаю гэта, як зоркі ведаюць чалавечы лёс. І весела мне будзе пабачыць тое ад калінавага моста.
— Няўжо? — зацікаўлена зіркнуў Крагавей чорнымі бліскучымі вачыма. — Дзе падвох, чарадзею?
— Я проста сказаў табе праўду. Ідзі хутчэй насустрач сваёй смерці, бо стаміўся я ўжо цябе забаўляць.
— Не клапаціся, чарадзею, твая зямля чакае мяне.
— Крагавей. — я глянуў цмоку ў вочы, рызыкуючы страціць волю і памяць. — Табе не доўга па ёй хадзіць.
І цуда-юда паімчаў. Зацікаўлены, прагны да людскіх пакут. Гатовы сцвярджаць сваю сілу смерцю і знішчэннем. Гатовы да вялікай крыві. І гатовы ўсумніцца ў сабе. Занадта ўпэўненым я быў на калінавым мосце. Занадта пагардлівым для таго, каму анічога не засталося. Ты ўжо быў пераможаны, Крагавей. Я проста веру, што ўсё паўторыцца. Дзеля цябе, добры сын чалавечы.
Ты застаўся адзін, слаўны хлопчык. А гэты цмок быў страшным. Ты шукаў мяне ля высокага ясеня, шукаў у квітнеючых палях і непраходных пушчах, калі надарылася бяда. Я не змог табе дапамагчы, калі стаў лютаваць змей Крагавей. Прыйдзе з чужой зямлі, людзей паядае, а якіх не з’есць — пабівае. Мала хто насмеліцца з ім пабіцца, а гэтых, нямногіх смелых, хутка напаткае жахлівая смерць ад цмокавых кіпцюроў. Доўга думаў ты, як цуды-юды пазбыцца, і прыдумаў чары ад чалавечай душы, ад простай працы, што спарадзілі маё нямое здзіўленне.
Сабраў такіх, як і сам, адчайных ды смелых, і сталі вы рабіць вялізную-вялізную саху. Дубы векавыя для яе валілі, жалеза з усяго краю збіралі. Зрабілі акурат такую, што толькі Крагавея ў яе і запрэгчы. І схавалі яе. Навошта? Я глядзеў на тое ад калінавага моста і не ведаў.
Толькі не спыніўся ты. Стаў дзеля чагосьці з дружынай камяні цягаць, з іх вежу высокую мураваць. Якраз там змураваў, дзе цмок найчасцей з’яўляўся. Змуравалі вы тую вежу, як лялька, прыгожую, белую, ды схаваліся ў ёй. Няўжо будзеце да скону там хавацца?
Нядоўга і пабыў ты з хаўруснікамі ў каменнай схове. Ляціць Крагавейка, пнецца, аж пыл перад ім курыць. Убачыў белую вежу, зацікавіўся, спыніўся. Заўсёды быў такім цікаўным. Ды пытаецца:
— А хто ж, хто ж у новай каменнай хатцы жыве?
А ты, хлопча, яму у адказ мовіш:
— Я жыву. Асілак, які будзе з табою біцца.
— Дык выходзь, устань перад мною, памераемся сіламі.
— Боязна мне. Шмат ты слаўных воінаў забіў. Так жыць хочацца.
— Дык чаго ты, пудзіла, увесь свет смяшыш? Разнясу твой каменны дом ды цябе глыну!
— Пачакай, цмок, не губі людзей. Калі ты пралізнеш трое жалезных дзвярэй, я сам табе ў пашчу скочу.
— Хай сабе так.
Лізнуў цуда-юда раз — з’еў першыя дзверы, лізнуў другі — і прадыхнуў другія дзверы, лізнуў трэці — і праглынуў трэція. Ды бубеніць прама ў вежу:
— Дык дзе ты там, слаўны асілак? Рабі, пра што казаў. Праверу, які ты на смак.
Я не паверыў, калі ты ўхапіў цмокаў язык жалезнымі кляшчамі ды ўзяўся паганага малаціць па галаве чым папала. Знямеў ад спуду Крагавейка, дрыжыць усвесь, слова мовіць баіцца. А дружына твая тым часам давай яго ў саху запрагаць...
Таргануўся Крагавей раз, таргануўся другі — ні туды, ні сюды. Моцнай аказалася дубовая саха. Ды і вежу разбурыць не ўдаецца. А ты ў яго пытаешся:
— Ну што, пудзіла паганае, будзем мірыцца ці будзем далей біцца?
— Замірымся, слаўны асілак, — просіць літасці цмок.
— А не будзеш болей да зямлі маёй лятаць?
— Не ведаю...
— Ах, не ведаеш!
І ўзяўся ты на Крагавейку баразну гнаць. Першы дзень аралі вы поле, на другі — аралі лес, аж пакуль на трэці не даараліся да вялікай ракі. Знямогся паганы саху валачы, пыхі болей не кажа. І зноў ты маеш яму сказаць:
— Ну што, пудзіла паганае, будзем мірыцца ці будзем далей працаваць, зямлю ўрабляць?
— Мірыцца, мірыцца, — адразу згаджаецца цмок. — Ніколі не буду болей у твой край лятаць, за мяжу заступаць.
— Дык глядзі ж! Будзеш памятаць, дзе мяжа, чужынец, сам яе праараўшы...
Адно не змог цуда-юда пазбыцца паганай прагнасці:
— Шкада, не лётаць мне болей над белай зямлёй. Толькі і твой паважаны чарадзей не будзе болей па ёй хадзіці. Пакінуў я яго на калінавым мосце, адкуль ні вяртання, ні ратавання няма і не будзе.
І ўсміхнуўся я тут, на калінавым мосце, таму што дарма ён так сказаў.
— Гайда! Бух! — загадаў ты цмоку. Маўляў, скачы ў раку.
Няма чаго Крагавейку рабіць. Скочыў у самую строму. Сахі пазбыўся, ледзьве не ўтапіўся. Але ўсё ж здолеў вынырнуць ды паляцеў хавацца ў сваю нару. Прыля цеў ды кажа свайму гаспадару, дзе мяжа прайшла. Ды яшчэ мовіць, што не будзе болей ніколі лётаць да белай зямлі. Другі ўжо раз пераможаны яе асілкамі.