- Не, - сказаў я сабачку, - гэта не ўсё.
Узяў з берага мыла і добра-такі памыў немаўля. Але яно аказалася не такім ужо й бездапаможным: калі мыла зайшло яму ў вочы, сабачка так гаўкнуў на мяне, намерыўшыся нават укусіць за палец. Я спаласнуў яму вочы, і ён супакоіўся, лізнуў мне руку. Ага, а я ж дасюль не ведаю, хто ты: сабачка ці сучачка? Паглядзеў: ён. "Добра, хлопец, лезь на бераг". Я дапамог яму, даланёю пад хвост, ускараскацца з-пад навіслага над вадою беражка наверх, на траву. Ён шырока расставіў лапы, атросся ад вады, потым сеў і ўсё глядзеў, што я раблю: як мыюся, як плыву, як вынырваю. А калі я на беразе стаў махаць рукамі й нагамі, каб сагрэцца (а вада ж цякучая летняй раніцой золкая), сабачка здзіўлена завішчаў і мячыкам пайшоў скакаць вакол мяне. Босымі нагамі я чуў, што трава яшчэ росная, халодная; апрануўся, абуўся, сеў на камені, дастаў з сумкі газету “Літаратура і мастацтва”, разгарнуў яе там, дзе ажно на дзве старонкі стаяў загаловак з вялізных літараў. Сабачка забаўляўся - схаваўся пад газету і знізу драпаў яе кіпцюрамі.
- Гэй, ты! Но-но!
Сам сабе схамянуўся: "ты" - а як жа будзем зваць цябе? I надумаўся, паклаў газету на траву - на якое слова ў тым загалоўку шчаня наступіць, тое слова й стане яго клічкай. А яно не толькі наступіла, а і ўдарыла лапай па слове “паэт”.
- 3 гэтага рання, - сказаў я юнаму сабаку, - ты - Паэт. I зараз адзначым твае імяніны.
Я дастаў з сумкі бутэльку піва, адкаркаваў яе, глынуў, даў панюхаць Паэту, ён панюхаў, піва было свежае, яшчэ з газам, і - чмыхнуў. Потым ён падняў нагу, і раўчучок пацёк па газеце, лужынкай сабраўся на слове-клічцы.
- Ну,што ж ты, Паэт, самога сябе абсікаў? Ды яшчэ ў такой шаноўнай газеце? Іншым разам падсцялю табе "Политический собеседник" з артыкулам Кобелева. Ну, усё?
Паэт сеў ля маёй нагі, неяк увесь абвяў, апусціў вушы.
- Што зажурыўся? Канешне ж, пара ўжо нам і з’есці чаго. - Я дастаў з сумкі пакецік, а з яго - скібачку хлеба і кавалачак кілбасы - тое, што засталося яшчэ звечара - Падзелімся, малое. На.
Паэт накінуўся на кілбаску. Мусіць, даўнавата ўжо нічога не еў.
Ён, аблізваючыся, ляжаў на траве, махаў лапай на чмяля, які назаляў яму, а я сядзеў на камені, курыў і глядзеў на рэчку. Над вадой стаяў рэдкі туманок, па берагах, над травой ён даўно ўжо пад сонцам высах - тут яму не было дзе схавацца, за што зачапіцца. А калісьці ля рэчкі зелянеў густы алешнік, а за алешнікам чарнела купінамі балотца, на якім пасвіліся каровы з вуліцы Маркса. Цяпер, вакол гэтага каменя, стаяў мой сорак пяты чэрвень, і як я ні хацеў прагнаць адзін успамін - бо сорамна ж помніць такое ў мае гады, - ён, гэты ўспамін, прымусіў мяне ўсміхнуцца, нават слязу выціснуць з вока: мы, падлеткі, шастаем у алешніку і выглядваем з-за кустоў на дзяўчатак-аднакласніц, а найбольш - на дзяўчат-дзесяцікласніц, што ў трусіках і ліфчыках, з вяселым крыкам, скачуць з берага ў раку і сцішана, паважна, як жанчыны, выходзяць з ракі...
Паэт, прыгрэты сонцам, палажыў мордачку на лапы, заснуў, але ненадоўга, мусіць, і ў сне баяўся, што й гэты чалавек яго пакіне. Я ўзяў шчаня на калені і стаў (старэю, малое, старэю) гаварыць з ім, як з самім сабою:
- Шэсць гадзін... Вада цёплая, ранне свежае. Нам з табой у райком партыі на семнаццаць гадзін. Я цябе пакіну на гадзінку ля ганка, а сам пайду на прыём да сакратара па ідэалогіі. Ты, сабака, не ведаеш, што такое ідэалогія. Ну, гэта рэч сур'ёзная. Напрыклад, ты гаўкнеш ля райкома, дык мне з-за цябе можа дужа ўляцець. Што ты, скажуць, таварыш Кухараў, ля райкома гаўкаеш? Нельга. Вось ты - Паэт з вялікай літары. Быў і я некалі паэтам - з маленькай літары. Пісаў вершы. Нават кніжачку выдаў. Потым перастаў пісаць - пры Леанідзе Ільічу. Мог бы пісаць - толькі ў стол. Але ў стол пісалі адно расійскія ды ўкраінскія пісьменнікі. Там, у Расіі і на Украіне, і дысідэнты былі. Праўда, цяпер, у восемдзесят другім годзе, іх там ужо няма.
Паразганялі, каго ў Сібір, каго ў Амерыку, каго ў Францыю. Нашых няма там. Там бульбы няма. А нашыя паэты без бульбы жыць не могуць. Яшчэ да Леаніда Ільіча я быў пажартаваў рыфмай "Генсек Хрушчоў знішчыў ракаў і хрушчоў. Па ўсяму Саюзу ён рассыпаў кукурузу”, - дык мой сябар гэты жарт - свайму сябру, той свайму. Ну, мяне запрасілі ў адзін орган і там паківалі пальцам. Добра - што толькі пальцам. Некалі я і прозу пісаў - ліст да Мікіты Сяргеевіча пра завышэнне ўраджайнасці буракоў у звяне дэлегаткі дваццаць другога з'езда капээсэс. Ну, і сталі мяне ганяць па вобласці - быццам з-за віна. Дык жа тое віно прадаецца паўсюль. Што з ім застаецца рабіць? Ты - Паэт з вялікай літары, ты не ведаеш, што гэта такое - віно. А я - з маленькай літары, дык ведаю... Што, папісяць захацеў? Ну, ідзі сюды, пад камень, толькі - не на мае штаны! ...Ах ты, распуснік, усё-такі пырснуў! Ну, так, быў я некалі, як мяне называлі, паэтам. Бацька сварыўся, казаў: жаніся, садзі бульбу, гадуй свіней, бяры ў школе чым паболей урокаў... Потым жонка, ужо даўно былая, казала, напісаў бы якога вершыка, была б капейчына якая. А цешча: хай не піша, бо пойдзе з Гарыкам у “Голубой Дунай"... У тыя гады ў кожным райцэнтры, пасёлку былі “Голубые Дунай”. Так, Паэт, калісьці, калі я быў старшакласнікам, і мы сям'ёй жылі тут, у гэтым гарадку, а наш домік стаяў во тут, дзе цяпер гасцініца, стаяў у вішнёвым садзе, - калісьці ў рэчцы гэтай цякла чыстая-чыстая вада, ажно каменьчыкі на жоўтым дне свяціліся, і ў рацэ было поўна ракаў. Мы лавілі іх цэлымі мяшкамі і здавалі ў наш “Голубой Дунай” - за рублі. А вунь там, недалёчка, было балотца, а за ім на ўзгорачку рос бярэзнічак, у маі ён кішэў хрушчамі. Але потым па рашэнні цэка балотца асушылі, бярэзнічак пасыпалі лётчыкі хімікатамі, з поля ў рэчку таксама пацяклі хімікаты - ні ракаў, ні хрушчоў, ні бярэзнічку, ні чыстае вады. Былое балотца паднялося ў неба пылам, пыл той блукае недзе ў космасе. Што ты там, Паэт, скрабеш кіпцюрамі па зямлі? Можа, запісваеш за мной? Глядзі. Будзь хоць ты разумны. А то - трапіш у псіхушку. Але не бойся. Я не дам. Я перастаў баяцца. I сёння, калі што, у райкоме заяўлю: проста у рэдакцыі ёсць месца, бярыце на работу, рэдактар згодны, а калі не возьмеце - падпалю ваш Дом Саветаў. Сакратар, канечне, пасмяецца: Дом жа Саветаў жалезабетонны, не гарыць. Толькі ты там, ля ганка, не гаўкай.