Гэта значыць, што галоўныя беларускія нацыянальныя каштоўнасьці належаць не да абшару матар’яльнае культуры, эканомікі або цывілізацыі ўвогуле – а да сфэры веры й любові, свабоды й праўды.
Бо напісана: “Бачнае – часовае, а нябачнае – вечнае”. (ІІ Да Карыньцянаў 4:18)
У сэрцы хрысьціянскай Эўропы менавіта Беларусь фармулявала й фармулюе кардынальныя духовыя прынцыпы:
— Прынцып любові: хто яшчэ так моцна любіць блізкага свайго й ворага свайго, як ласкавая, талерантная й самаадданая Беларусь! Бо “Няма любові большае, як калі хто пакладзе душу сваю за сябраў сваіх”. (Яна 15:13).
— Прынцып прымірэньня: тут сабраныя ўвадно дзеля злагоды й міжканфэсійнага сынтэзу каталіцтва, праваслаўе, пратэстанцтва, вунія: “Майце адны думкі, майце тую ж любоў, будзьце аднадушныя і аднамысныя.” (Да Піліпянаў 2:2).
— Прынцып трыадзінства: беларускія нацыянальныя сымбалі, гімн “Магутны Божа”, бел-чырвона-белы сьцяг Хрыста й герб “Пагоня” адпавядаюць трыядзе Айца, Сына і Сьвятога Духа, а тры галоўныя хрысьціянскія канфэсіі, як іпастасі аднае ісьціны, у моманты найвышэйшага абуджэньня гарманічна ўтвараюць адзінасутную Тройцу. “Бо тры сьведчаць на небе: Айцец, Слова і Сьвяты Дух; і гэтыя Тры – адно.” (І Яна 5:7) .
— Прынцып слова, бо ў краіне першадрукароў, паэтаў ды праведнікаў, краіне Міжмоўя, якая дае слова, трымае слова й жыве Словам, слова значыць больш чым проста “слова”. “Ня хлебам адзіным будзе жыць чалавек, а ўсякім словам, якое сыходзіць з вуснаў Божых” (Мацвея 4:4).
— Прынцып місіянерства, бо Беларусь сталася апостальскім эпіцэнтарам для Ўсходняй Эўропы, і крыніцай шырокай місіянерскай эміграцыі, што ахапіла ўсе кантынэнты: “Дык ідзеце, навучайце ўсе народы, хрысьцячы іх у імя Айца і Сына, і Сьвятога Духа” (Мацьвея 28:19).
— Прынцып закону, бо беларусы спарадзілі тры ўнікальныя Статуты, заснаваныя на Бібліі, славутыя Генрыкаўскія артыкулы аб верацярпімасьці й другую ў сьвеце Канстытуцыю: “Дзеі закону напісаныя ў іх сэрцах” (Да Рымлянаў 2:15).
— Прынцып ахвяры, бо Беларусь стагодзьдзямі сваёй пакуты выратоўвала і Расею, і Эўропу: “У Ісусе Хрысьце, Якога Бог прынёс у ахвяру ўмілажальваньня ў Крыві Ягонай празь веру, для паказу справядлівасьці Ягонай у дараваньні грахоў” (Да Рымлянаў 3:24-25).
— Нарэшце, прынцып уваскрасеньня – Беларусь штораз падымалася з магілы пасьля пахаваньня празь веру ў Ісуса Хрыста! “Бо калі мы паяднаныя зь Ім падабенствам сьмерці Ягонай – дык павінныя быць паяднаныя й падабенствам уваскрасеньня” (Да Рымлянаў 6:5).
Сучасная ўбогасьць беларускага духу, нацыянальнай і грамадзкай сьвядомасьці, у якую грэбліва тыцкаюць пальцам маскоўскія інтэлектуалы, заходнія лібэралы ды тутэйшыя правінцыялы, у справе хрысьціянскага абуджэньня паводле эвангельскае лёгікі дае Беларусі капітальную перавагу над астатнімі.
“Дабрашчасныя ўбогія духам, бо іх ёсьць Царства Нябёснае!” (Мацьвея 5:3)
Што маецца на ўвазе? Адсутнасьць нацыянальнае пыхі, чалавечае ганарыстасьці, здаволенае самаўпэўненасьці – абавязковая перадумова беларускага Адраджэньня.
Вер у Бога. Любі Беларусь. Астатняе, як той казаў – марнасьць сумятні й тамленьне духу.
Духовасьць – самае важнае вымярэньне Беларусі. Бо сапраўдныя падзеі творацца ў душах і нябёсах – на зямлі яны толькі разгортваюцца й прыводзяць да заканамерных вынікаў. Новае неба, неаглядная чысьціня і бясконцая веліч па-над Беларусьсю – гэта ня сфэра прагнозу надвор’я, а адкрытыя вышыні духу. Якім чынам ажыцьцяўляюцца аксамітныя рэвалюцыі – і ў чалавеку, і ў масавай сьвядомасьці ўсяе нацыі? Што мусіць перажыць грамадзтва, калі яго чакае духовае абуджэньне? Што адчуеш ты сам? Адказы ясныя й глыбокія, як самі нябёсы.
У чалавеку абуджаным пачынаюцца незваротныя працэсы ўдасканальваньня. Ён літаральна ў некалькіх азарэньнях спазнае ўсю чысьціню, усю сьвятасьць Боскага, і новае жыцьцё мяняе ўсю яго сутнасьць. Думкі, словы й справы пачынаюць набываць сэнс, мудрасьць і гармонію куды вышэйшага, звышнатуральнага парадку. Вера зьдзяйсьняе ў душы пераварот – магу засьведчыць на шматлікіх прыкладах сяброў і сваім уласным. Зь вераю таюць комплексы й стэрэатыпы. Зь верай зьнікаюць раздражнёнасьць і псыхі, нэрвовыя стрэсы й невыносныя страхі. Зь верай выветрываецца зьнясіленая сумятня, і зьяўляецца новая, поўная волі й любові, спакойная сіла. Гэта фантастычна, але ў веры ты атрымліваеш сканцэнтраваны, як электрычны зарад, досьвед будучага жыцьця! Ты сам пачынаеш глядзець на гэтае жыцьцё нібыта зь нябёснае вышыні.