Люблю твае, Нарач, затокі і тоні,
Як вецер густыя туманы развесіць.
Ці снежная пена на хвалях зазвоніць,
Цалуючы зоры, калышучы месяц.
Люблю, калі ў сонцы гарыш пазалотай,
Раскінуўшы сінія хваляў палотны,
Калі ў непагоду сумуеш маркотна
З рыбацкаю песняй, з зялёным чаротам.
Люблю твае буры, твае навальніцы.
Ў іх чую, бы ў песнях, жыццё маладое.
I хочацца блізка грудзьмі прытуліцца
Да чорных ад гневу кіпучых прыбояў.
З
Як навальніцаю, хмараю шэрай
Лодкі плывуць рыбакоў.
Бурна шуміць нарачанскі ўвесь бераг I
Гулам людскіх галасоў.
— Рана сягоння прачнуліся, гады!
— Бачыш, ляціць вартаўнік!
— Трэба было б яго пешняй пагладзіць,
Лодку загнаўшы ў трыснік. —
Чуюцца знекуль ізноў адгалосы:
— Эх, закіпела ўдалі!
— Вернуцца сёння паны без калошаў!
— Вёслы ў работу пайшлі!
З вёскі, ў сярмязе расхрыстанай, шэрай,
Быццам варона, ляцеў
Полем, пасевамі солтыс Цяцера.
— Рыбы, відаць, захацеў?!
— Што, пане солтыс, чаго пан прыпёрся?
— Кажаш, паліцыі шмат?..
I галасы, быццам жнівам калоссе,
Зрэзаў нахлынуўшы град.
Толькі чуваць, як калышацца шумна
Возера каля чаўноў.
— Бачыш, ідуцьярыною, праз гумны…
— Будзе з паўсотні крукоў.
Стражнік
Хто вас тут склікаў?
Сымон
Ніхто. Прыйшлі самі.
Стражнік
Слухайце ж, рыбакі!
Пешні кідайце, пакуль яшчэ з вамі
Не загаварылі штыкі.
Сымон
Ты не гразі нам. Яшчэ ты замолад.
Што нас пужаеш штыком?
Мы ужо бачылі здзекі і голад
Пад акупанцкім ярмом.
Хочаш — страляй у мяне, у старога!
Хай мяне зломе віхор.
Толькі вам, каты, я гэту дарогу
Загараджу да азёр.
Грышка
Не, не табе, стары, з імі спрачацца,
Лезці грудзямі на іх.
Хопіць з навалаю лютай змагацца
Сілы у нас маладых.
Рыбачка
Хлеб адабралі ў галодных сіротаў.
Чым мы накормім дзяцей?
Досыць ужо бедавалі гаротна.
Што ж, пан, страляй жа хутчэй!
I пахіснулася мора людское,
Рынулі ў бой рыбакі,
Рынулі грозным, кіпучым прыбоем
На акупантаў штыкі.
4
Спяваюць дзяўчаты,
І ў лесе сасоннік,
На прызбе пад хатай
Ім ўторыць гармонік.
Праз межы, загоны,
Вясковыя стрэхі
Плыве з перазвонам
Вясновае рэха.
Тацяна
Сум грудзі сціскае.
Цябе, мой каханы,
I позна, і рана
Паны ўжо шукаюць.
Грышка
Тут сочаць за намі,
Я сам гэта чую,
Начамі і днямі
Нас нехта пільнуе.
Адно толькі горай,
Што раніцай сіняй
Цябе і азёры
Мне трэба пакінуць.
Я зроднены з тымі,
Што век жывуць працай,
Што ўсталі стальнымі
Радамі змагацца.
I дзе, я не знаю,
Сустрэну світанне,
Якое устане
Ўжо хутка над краем.
Ды толькі я веру,
Што дзень вызвалення
На Нарачы бераг
Прыйду я сустрэнуць.
5
Грышка
Ты не заснуў, Прахор?
Доўгая ноч…
Нам бы пагутарыць варта.
Нешта шкада пакідаць мне
Нарач, і вёску, і бор.
Прахор