— Ня трэба, — сказаў ён, вяртаючы скрыначку чырванавокаму. — Нясмачна.
Чырванавокі, разявіўшы рот, глядзеў на яго. Белая палачка прыліпнуўшы, вісела ў яго на губе. Максім у адпаведнасьці зь мясцовымі правіламі дакрануўся пальцам да кончыка свайго носа і прадставіўся: «Максім». Чырванавокі прамармытаў нешта, у руцэ ў яго раптам зьявіўся агеньчык, ён пагрузіў у яго канец белай палачкі, і зараз жа аўтамабіль напоўніўся моташлівым дымам.
— Масаракш! — закрычаў Максім з абурэньнем і адчыніў дзьверцы. — Ня трэба!
Ён зразумеў, што гэта за палачкі. У вагоне, дзе яны ехалі з Гаем, амаль усе мужчыны атручвалі паветра дакладна такім жа дымам, але для гэтага яны карысталіся ня белымі палачкамі, а кароткімі доўгімі драўлянымі прадмэтамі, падобнымі на дзіцячыя сьвістулькі старажытных часоў. Яны ўдыхалі нейкі наркотык — звычай, несумненна, шкодны, і тады, у цягніку Максім суцяшаўся толькі тым, што сымпатычны Гай быў па ўсяму таксама катэгарычна супраць гэтага звычаю.
Незнаёмы пасьпешліва выкінуў наркатычную палачку за вакно і чамусьці памахаў далоньню перад сваім тварам. Максім на ўсялякі выпадак таксама памахаў далоньню, а затым зноў прадставіўся. Аказалася, што чырванавокага завуць Фанк, на чым размова і спынілася. Хвілін пяць яны сядзелі, добразычліва переглядаючыся, і па-чарзе, паказваючы адзін адному на бясконцую калёну грузавікоў, паўтаралі: «Масаракш». Потым бясконцая калёна скончылася, і Фанк выбраўся на шашу.
Верагодна, ён сьпяшаўся. Ва ўсякім выпадку ён неадкладна зрабіў так, што рухавік зароў аксамітным ровам, затым ён уключыў нейкую гнюсна вісклівую прыладу і, не выконваючы на погляд Максіма ніякіх правілаў бясьпекі, пагнаў па аўтастрадзе ў абгон калёны, ледзь пасьпяваючы ўхіляцца ад машын, якія імчалі насустрач.
Яны абагналі калёну грузавікоў; абышлі, ледзь ня вылецеўшы на бакавіну, шырокі чырвоны экіпаж з адзінокім, вельмі мокрым кіроўцам; праскочылі міма драўляных калёсаў зь віхляючымі коламі са сьпіцамі, якія цягнула мокрая старажытная жывёла; выцьцём загналі ў канаву групу пешаходаў у брызэнтавых плашчах; уляцелі пад засень велізарных зялёных кучаравых дрэваў, роўнымі радамі высаджаных па абодва бакі дарогі, — Фанк усё павялічваў хуткасьць, сустрэчны струмень паветра роў у абцякальніках, напалоханыя выцьцём экіпажы наперадзе прыціскаліся да бакавінаў, саступаючы дарогу. Машына здавалася Максіму непрыстасаванай для такіх хуткасьцяў, занадта няўстойлівай, і яму было трохі непрыемна.
Неўзабаве дарогу абступілі будынкі, аўтамабіль уварваўся ў горад, і Фанк быў вымушаны рэзка панізіць хуткасьць. Тады, з Гаем, Максім ехаў ад вакзалу ў вялікай грамадзкай машыне, набітай пасажырамі ў поўнай меры. Галава яго ўпіралася ў нізкую столь, вакол лаяліся і дымілі, суседзі бязьлітасна наступалі на ногі, упіраліся ў бокі нейкімі цьвёрдымі вугламі, быў позьні вечар, даўно нямытае шкло было заляпанае брудам і пылам, да таго ж у ім адбівалася цьмянае сьвятло лямпачак унутранага асьвятленьня, і Максім так і не ўбачыў горада. Цяпер ён атрымаў магчымасьць яго ўбачыць.
Вуліцы былі непамерна вузкія і літаральна забітыя экіпажамі. Аўтамабіль Фанка ледзь плёўся, сьціснуты з усіх бакоў самымі разнастайнымі мэханізмамі. Наперадзе, засланяючы палову неба, грувасьцілася задняя сьценка фургона, пакрытая лапезнымі рознакаляровымі надпісамі і грубымі выявамі людзей і жывёл. Зьлева, не абганяючы і не адстаючы, паўзьлі два аднолькавых аўтамабілі, набітых жэстыкулюючымі мужчынамі і жанчынамі. Прыгожымі жанчынамі, яркімі, ня тое што Рыба. Яшчэ лявей з жалезным груканьнем цягнулася нейкая разнавіднасьць электрычнага цягніка, якая штохвілінна сыпала сінімі і зялёнымі іскрамі, дачарна запоўненая пасажырамі, якія гронкамі зьвісалі з усіх дзьвярэй. Справа быў тратуар — нерухомая паласа асфальту, забароненая для транспарту. Па тратуары густым патокам ішлі людзі ў мокрай вопратцы шэрых і чорных таноў, сутыкаліся, абганялі адзін аднаго, ухіляліся адзін ад аднаго, праціскаліся плячом наперад, раз-пораз забягалі ў расчыненыя, ярка асьветленыя дзьверы і зьмешваліся з натоўпамі, што кішэлі за велізарнымі запатнелымі вітрынамі, а часам раптам зьбіраліся вялікімі групамі, ствараючы коркі і віры, выцягваючы шыі, зазіраючы кудысьці. Тут было вельмі шмат худых і бледных твараў, вельмі падобных на твар Рыбы, амаль усе яны былі непрыгожыя, занадта не па-здароваму сухарлявыя, занадта бледныя, няёмкія, углаватыя. Але яны рабілі ўражаньне людзей самазадаволеных: яны часта і ахвотна сьмяяліся, яны вялі сябе нязмушана, вочы іх блішчалі, паўсюль раздаваліся гучныя ажыўленыя галасы. Мабыць, гэта хутчэй усё ж ткі шчасны сьвет, думаў Максім. Ва ўсякім выпадку, вуліцы, хоць і брудныя, але не заваленыя ўсё-ткі адкідамі, ды і будынкі выглядаюць даволі жыцьцярадасна — амаль ва ўсіх вокнах сьвятло з нагоды змрочнага дня, а значыць недахопу ў электраэнэргіі ў іх, відаць, няма. Вельмі весела зіхацяць рэклямныя аб’явы, а што да асунутых твараў, то пры такім узроўні вулічнага шуму і пры такой забруджанасьці паветра цяжка чакаць чаго-небудзь іншага. Сьвет бедны, неўладкаваны, не зусім здаровы... і тым ня менш дастаткова шчасны на выгляд.