Ĉie ĉirkaŭ mi subite ĉio svarmis. Frato Furaval forpuŝis la monaĥon de la regiloj kaj piedbatis lin furioze muĝante. Kun la glavoj elingitaj, soldatoj kuregis ĉien kaj reen; kelkaj pafis alten al la arboj. Ĉifalo Demonte kriegis ordonojn, kiujn neniu aŭskultis. Mi, kun la dorso kontraŭ arbo, tenis mian pistolon preta por la atendata atako.
Ĝi neniam venis. Sed la laŭtigita voĉo tondris denove:
— Returnu vin. Reiru tien, de kie vi venis, kaj vi estos indulgitaj. Mi alparolas vin, ĉifalo Demonte; oni trompas vin. Vin uzas la Nigraj Monaĥoj. Vi estos sencele detruita. Reiru al via kastelo, ĉar nur la morto atendas vin ĉi tie.
— Tie, mi vidas ĝin! — kriis Frato Furaval, montrante supren en la arbojn. Li turniĝis kaj vidis min, ekkaptis mian brakon dolorige kaj montris denove. — Tie, sur tiu branĉo, la aparato de l' diablo. Detruu ĝin!
Kial ne? Mi vidis ĝin nun, eĉ rekonis, kio ĝi estas. La laŭtparolilo. La pistolo krakis kaj frapis forte mian ŝultron. Mi ree pafis, kaj la parolilo eksplodis; plastaj kaj metalaj eroj falis teren.
— Nura maŝino, — kriis Frato Furaval, piedbatante la fragmentojn. — Ekataku! Sendu la soldatojn antaŭen! Miaj mortoĵetiloj apogos vin. Ili disbatos la murojn por vi.
La ĉifalo ne havis elekton. Li mordis sian lipon kaj venigis la klarioniston. Tri latunaj tonoj sonis kaj resonis de aliaj klarionistoj malantaŭ kaj ambaŭflanke de ni. Kiam la unuaj el liaj trupoj ŝprucis el inter la arboj, li elingis sian glavon kaj ordonis, ke ni sekvu lin. Malvolonte mi trotis antaŭen.
Oni ne nomu tion fulma atako. Pli ĝuste oni nomus ĝin promenado. Ni antaŭeniris tra la kampo kaj poste atendis laŭordone, ĝis la mortoĵetiloj troviĝis en pozicio. Vaporĉaroj tiris ilin antaŭen, kaj oni komencis pafi. Rokoj siblis super niaj kapoj kaj aŭ frapis la murojn aŭ malaperis en la fortikaĵon.
— Antaŭen! — kriis la ĉifalo, kaj svingis la glavon, dum la responda pafado komenciĝis.
La arĝentaj sferoj supreniris alten el malantaŭ la muroj, arke ĝis super ni, kaj falis.
Ili frapis la teron kaj disrompiĝis. Unu trafis proksime kaj mi vidis, ke ĝi estis maldika ujo plena de fluaĵo, kiu fumis kaj vaporiĝis en la aero. Veneno! Mi eksaltis for de ĝi, kuris, strebis ne spiri. Sed la aĵoj eksplodis ĉie ĉirkaŭ ni, la aero estis densa pro haladzo. Mi kuris, miaj pulmoj doloris kaj mi devis spiri, mi ne povis min deteni.
Dum la spiro eniris miajn pulmojn, mi falis, kaj falis ankaŭ mallumo sur min.
Mi kuŝis sur mia dorso, tion mi sciis, sed malmulton alian pro la kapdoloro, kiu tute posedis min. Se mi eĉ ekmovetis la kapon, ĝi premis kiel fajra rimeno miajn tempiojn. Kiam mi prove malfermis okulon, ruĝa fulmo trafis min tra la okulglobo. Mi gruntis kaj aŭdis la grunton eĥata de ĉiu flanko. Ĉi tiu kapdoloro estis la ĉampiono, la kapdoloro plej planedgranda iam, antaŭ kiu ĉiu alia kapdoloro palis. Mi konsideris antaŭajn kapdolorojn, kiujn mi konis, kaj rikanis al ilia senefikeco. Kartonaj kapdoloroj. Ĉi tiu estis la aŭtentika afero. Iu gruntis apude, kaj mi kaj multaj aliaj gruntis en simpatio.
Iom post iom la doloro forfluis sufiĉe, por ke mi prove malfermu unu okulon, kaj poste la alian. La blua ĉielo supre estis klara; la vento susurigis la grenon, sur kiu mi kuŝis. Heziteme mi levis min sur kubuto kaj ĉirkaŭrigardis la trafitan armeon.
Dissternitaj korpoj disŝutitaj sur la kampo. Kelkaj nun sidiĝis, tenante la kapojn per la manoj, dum unu-du pli fortaj, aŭ pli stultaj, malfirme ekstaris. Proksime kuŝis la arĝentaj rompitaj pecoj de unu el la atakintaj ĵetarmiloj, nun sufiĉe sendanĝeraspekta kun la gaso disiĝinta. Mia kapo pulsis, tamen mi ignoris ĝin. Ni estis vivaj. La gaso ne mortigis nin; evidente oni kreis ĝin nur por senkonsciigi nin. Potenca afero. Mi rigardis mian ombron, ankoraŭ ne volante riski rigardon al la suno, kaj vidis, kiom mallonga ĝi estis. Preskaŭ tagmezo. Ni dormis dum horoj.
Do kial ni ne mortis? Kial la soldatoj de ĉifalo Dinobel ne saltis sur nin kaj ne tranĉis niajn gorĝojn? Aŭ almenaŭ ne prenis niajn armilojn? Mia pistolo estis apud mi. Mi kontrolis, ke ĝi ankoraŭ estis ŝargita. Misteroj, misteroj. Mi eksaltis surprizita — tuj bedaŭrante, ĉar la kapo pulsis — kiam raŭka krio aŭdiĝis. Mi sukcesis sidiĝi kaj turniĝi por rigardi.
Interese. Temis pri Frato Furaval mem, kiu ankoraŭ kriis kaj malbenis ŝirante manplenojn da haroj de sia kapo. Tio estis plej stranga. Certe mi neniam vidis ion tian antaŭe. Mi hezite ekstaris por rigardi tion, kio tiel ĉagrenis lin. Jen ja, mi komprenis liajn sentojn.
Li staris apud unu el siaj mortoĵetiloj, al kiu mem oni ĵetis iom da morto. Ĝi estis krevinta, eksplodinta en konfuzon de torditaj tuboj kaj rompita metalo. La longa brako estis nete tranĉita en tri pecojn, kaj eĉ la radoj disigitaj de la korpo. Restis nur amaso da neriparebla rubo. Frato Furaval forkuris, ankoraŭ raŭke kriante, postlasante hartufetojn, kiuj ŝvebis en la vento.
Venis pli da krioj kaj ĝemoj el la ceteraj monaĥoj, kiam Frato Furaval revenis ŝanceliĝe direkte al ĉifalo Demonte, kiu ĵus stariĝis.
— Detruitaj — ĉiuj! — kriegis la Nigra Monaĥo, dum la ĉifalo firme ŝirmis la orelojn per la manoj. — La laboro de jaroj perdita, detruita, rompita. Ĉiuj miaj mortoĵetiloj, la vapora murrompilo — ruinigitaj. Li kulpas — ĉifalo Dinobel. Venigu viajn virojn, ataku la fortikaĵon, detruu lin pro tiu monstra krimo lia.
La ĉifalo turnis sian rigardon al la fortikaĵo. Ĝi aspektis denove kiel ĉe la tagiĝo: kvieta kaj senperturba, kun la levponto ankoraŭ fermita, kvazaŭ nenio estus okazinta antaŭe tiun tagon. Demonte turnis sin al Frato Furaval kun malvarma kaj streĉita vizaĝo.
— Ne. Mi ne kondukos miajn virojn kontraŭ tiuj muroj. Tio estus memmortigo, kaj memmortigo ne estis nia interkonsento. Temas pri via disputo, ne mia. Mi konsentis helpi vin kapti la fortikaĵon. Vi devis helpi la eniron per viaj maŝinoj. Poste mi atakus. Tiu interkonsento jam finiĝis.
— Vi ne rajtas malteni vian vorton…
— Certe. Rompu la murojn, kaj mi atakos. Tion vi promesis. Nun faru ĝin.
Frato Furaval ruĝiĝis pro kolero, minacis per la pugnoj, klinis sin antaŭen. La ĉifalo ne moviĝis, sed elingigis sian glavon kaj tenis ĝin preta.
— Vidu, — li diris. — Mi ankoraŭ estas armita. Ĉiuj miaj viroj estas armitaj. Tio estas mesaĝo, kiun mi klare komprenas. La viroj de Dinobel povis preni niajn armilojn kaj tranĉi niajn gorĝojn, dum ni kuŝis ĉi tie. Ili ne faris tion. Ili ne militas kontraŭ mi. Do, mi ne militas kontraŭ ili. Vi batalu ilin; temas pri via batalo. — Li piedbatetis la klarioniston kuŝantan apud li. — Klarionu kunvenon.
Ni senbedaŭre forlasis la Nigrajn Monaĥojn esplorantajn en la kampo la rompaĵojn restantajn de iliaj maŝinoj kaj planoj. Scio pri la okazaĵoj rapide disvastiĝis inter la trupoj, kaj ridetoj anstataŭis dolorajn grimacojn, dum kapdoloroj malaperis anstataŭate de senpeziĝo. Ne estos batalo, nek viktimoj. La Nigraj Monaĥoj komencis la aferon, kaj oni finis ĝin por ili. Mia rideto aparte larĝis, ĉar mi havis bonajn novaĵojn por La Kuriero.