Настальгія па вечнасьці
Юрась Півуноў
З прадмовы да кнігі “Настальгія па вечнасьці”
“Музыкай душы назваў паэзію нямецкі пісьменьнік і філосаф Ёган Гердэр. Сапраўды, вершы нараджаюцца тады, на маю думку, калі сьпявае або плача-маркоціцца, крычма крычыць ад болю ці салодка ные ад каханьня самотніца-душа. Спакой-ціша душы ня здольная нарадзіць Паэзію. Толькі боль, пакуты абуджаюць Музу, і выплёскваюцца на паперу вершаваныя радкі.
Вершы, што ўвайшлі ў кніжку, напісаныя ў перыяд з 1989-га па 1999 год. Усё, што перажыла за гэты час краіна, перажыў і я. Менавіта ў 1989-м я стаў БЕЛАРУСАМ. Першыя шматтысячныя мітынгі, праўдзівая гісторыя нашага Краю на старонках газет і часопісаў — усё гэта адкрыла мне вочы…
Я ўсьвядоміў сябе Беларусам, сынам цудоўнай і загадкавай, з трагічным лёсам, Краіны, адкрыў для сябе багацьце й мілагучнасьць роднае беларускае мовы.
Я не спрабаваў парадкаваць-падганяць свае вершаваныя радкі пад той альбо іншы спосаб-стыль вершаскладаньня — як нараджалася, гэтак і запісана…
Таксама прашу не лічыць за памылкі ўжываньне мяккага знака і прыназоўнікаў ня і бяз. Гэта ўсяго толькі элементы “тарашкевіцы” — беларускага правапісу, рэпрэсаванага ў 1933 годзе”.
У 33-м рэпрэсавалі-зьнявечылі мову, ў 95-м — “адмянілі” мову і нацыянальную сімволіку. Але ўсё яшчэ вернецца. І мова зойме пачэснае месца ў грамадстве, і “Пагоня” зь бел-чырвона-белым сьцягам зноўку стануць сімваламі Беларускае Дзяржавы. Усё толькі пачынаецца…А гэты зборнічак няхай будзе цаглінкай у падмурак новай Беларусі — Краіны ХХI стагодзьдзя. “Я не самотны, я кнігу маю…” І ахвярую сваю першую кніжку сваёй маці — Генадзіі Юльянаўне.
Юрась ПІВУНОЎ,
Ліпень 2000 г.”
РАЗЬДЗЕЛ “ЗАСЬНЕЖАНАЕ СОНЦА”
***
З лабірынту вулак гарадскіх
На волю рвецца непрыкаянае
Слова —
Маёй душы, майго жыцьця
Такія простыя й няпростыя
высновы.
І рыфме цесна ў камяніцах
і дамах,
І белы верш таксама
просіцца на волю,
І невялічкі празаічны абразок,
Бы птушка-фенікс,
нараджаецца ў
прасторы.
***
“Я сваё пражыву,
І растану, як дым…”
Васіль Сахарчук
Я сваё пражыву,
І растану, як дым, —
Што пакіну
На грэшнай зямельцы?
Застануцца мае
Ў вершах-прозе радкі,
Яшчэ сын,
Яшчэ ўзрослыя дрэвы…
***
Жыцьцё маё —
Бы лёт сьняжынкі…
І круціць вецер,
Рве ў шматкі
Кавалак ільняной кашулі,
Ў якой нібыта
Нарадзіўся я…
І шчасьце заблукала маё недзе:
Ў якіх краёх?
Якімі сьцежкамі ідзе?
Пакуль я плёхаюся
Ў гэтым “акіяне” —
Штодня надзеі меншае
І волі не стае…
А можа,
Дужа шмат прашу я ў Бога?
***
За небакрай сплывае сонца,
Зьмярканьне просіцца у горад,
На небе сьціплы абаронца
Людской Душы —
хлапчына-Месяц
Глядзіць з вышыняў недасяжных
На мітусьню, штодзённы клопат,
Ў людзей жа шмат прычынаў
розных —
Іх позірк прыкаваны долу,
А будні шэрыя зьядаюць
Жыцьця чароўныя імгненьні,
Куды ні глянеш — ўсюды бачыш
Адны нікчэмныя памкненьні…
***
У трыццаць год шукаў я шлях да Храму,
Ў жыцьцёвым лабірыньце заблукаў,
І нідзе ня мог знайсьці я выйсьця,
І йшоў да Бога, йшоў ў ягоны Храм.
Ў касьцёл зайшоўшы, ля дзьвярэй я
ўкленчваў:
“Даруй мне, Божа, ўсе мае грахі.
Бывае момант — сам сабе пярэчу,
Сумленьне й здрада — роўныя вагі…”
***
Ён доўгі
і цяжкі —
Той шлях,
твой шлях да Бога.
Душа спустошаная
Просіць паратунку.
“Ўсявышні, памажы!” —
Ляціць малітва
ў вечнасьць,
Ды вельмі моцныя яшчэ
Цянёты д’ябла.
Як цяжка разарваць
Грахоў ланцуг заганны,
Як цяжка
Над будзённасьцю
ўзьляцець,
Спазнаць пяшчоту
Боскую,
І пакаяньне,
І дараваньне,
Калі яшчэ ня позна
дараваць…