– Чакайце, – сказаў я, – калі памочнік конюха выбег з сабакам, то дзверы пакінуў незамкнёнымі?
– Выдатна, Ўотсан, выдатна! – прамармытаў мой кампаньён. – Важнасць гэтага пытання так устурбавала мяне, што ўчора я даслаў тэлеграмай запыт у Дартмур, каб дазнацца праўды. Хлопец замкнуў дзверы, калі выйшаў. А акно, мушу дадаць, было недастаткова вялікае, каб туды змог пралезці чалавек.
Хантэр пачакаў, пакуль вернуцца два астатнія памочнікі конюха, а потым даслаў запіску трэнеру, дзе расказаў пра здарэнне. Стрэйкер быў узрушаны, калі даведаўся пра гэты выпадак, але, падаецца, не ацаніў ягонай важнасці. Тым не менш яго апанавала трывога: місіс Стрэйкер, прачнуўшыся да світання, убачыла, што муж апранаецца. На яе пытанне ён адказаў, што не мог заснуць, бо хвалюецца праз коней і збіраецца пайсці на стайню, каб паглядзець, ці ўсё добра. Яна прасіла яго застацца дома, бо чула, як па шыбах б’е дождж, але нягледзячы на ўгаворы, ён нацягнуў свой вялікі макінтош* і пайшоў.
Місіс Стрэйкер зноў прачнулася а сёмай раніцы і ўбачыла, што муж дагэтуль не вярнуўся. Яна наспех апранулася, паклікала пакаёўку і выправілася на стайню. Дзверы былі адчыненыя, унутры, скруціўшыся на крэсле, ляжаў непрытомны Хантэр, стойла фаварыта было пустое і нідзе не было ягонага трэнера.
Вельмі хутка разбудзілі двух хлопцаў, якія спалі на гарышчы з саламянай сечкай над каморай, дзе захоўвалася збруя. Яны нічога не чулі ўночы, бо абодва спяць вельмі крэпка. Хантэр відавочна быў пад уздзеяннем нейкага моцнага прэпарату, ад яго не было ніякага толку, таму яго пакінулі адсыпацца, а два хлопцы і дзве жанчыны бегалі ўсюды ў пошуках зніклых. Яны ўсё яшчэ спадзяваліся, што трэнер з нейкай прычыны вывеў каня на раннія заняткі, але з узгорка каля дома, адкуль праглядаліся ўсе навакольныя тарфянікі, яны не толькі не ўбачылі зніклага фаварыта, але і заўважылі трывожны знак трагедыі.
На адлегласці дзесьці чвэрці мілі ад стайні на кусце жаўтазелю вісеў макінтош Джона Стрэйкера. Побач у тарфяніках ляжыць місападобная нізіна, вось там і знайшлі цела няшчаснага трэнера. Яго галава была разбітая страшным ударам нейкага цяжкага прадмета, таксама ён быў паранены ў сцягно, доўгі чысты парэз відавочна быў нанесены вельмі вострым інструментам. Пры гэтым было ясна, што Стрэйкер адчайна абараняўся, бо ягоная правая рука сціскала маленькі нож, лязо якога было цалкам у запечанай крыві, у левай жа ён трымаў чырвона-чорную шыйную хустку, якая, паводле сведчанняў пакаёўкі, была на незнаёмцы, які прыходзіў на стайні таго вечару. Хантэр, ачуняўшы, таксама пацвердзіў прыналежнасць шыйнай хусткі незнаёмцу. Гэтаксама ён быў перакананы, што той незнаёмец, стоячы ля акна, пасыпаў нечым ягонае кары з бараніны і такім чынам пазбавіў стайні вартаўніка. Што да зніклага каня, то ў гразі на дне жахлівага яра было багата доказаў таго, што падчас бойкі конь знаходзіўся тамсама. Але з той раніцы яго ніхто не бачыў, і, нягледзячы на абвешчанае вялікае ўзнагароджанне і на тое, што ўсе цыганскія насельнікі Дартмура былі ўцягнутыя ў росшук, ніякіх навінаў пра яго так і не з’явілася. Аналіз жа рэшткаў вячэры вартаўніка стайні паказаў, што яна ўтрымлівала ладную дозу опію ў парашку, у той час як людзі ў доме елі тую ж страву без аніякіх шкодных наступстваў для сябе.
Вось галоўныя акалічнасці справы, калі ачысціць гісторыю ад усіх здагадак і выкласці як найясней. А зараз падсумуем усё, што зрабіла па справе паліцыя.
Інспектар Грэгары, якому даручылі гэтую справу, – надзвычай кампетэнтны супрацоўнік. Калі б ён быў надзелены ўяўленнем, то мог бы дасягнуць вышыняў у прафесіі. Па прыбыцці на месца здарэння ён адразу ж знайшоў і арыштаваў чалавека, на якога натуральна падала падазрэнне. Адшукаць яго было няцяжка, бо ён жыў у адной са згаданых мною сядзіб. Выявілася, што зваць яго Фіцрой Сімпсан. Добра адукаванага чалавека высокага паходжання, яго зацягнула ў багну іпадромных ставак, дзе ён прамантачыў усе свае грошы і жыў без размаху з букмекерскай дзейнасці ў спартыўных клубах Лондана, якая прыносіла сціплыя прыбыткі. Праверка паказала, што ён паставіў каля пяці тысячаў фунтаў супраць фаварыта. Пасля арышту ён сам прызнаўся, што сапраўды хадзіў у Дартмур з надзеяй болей даведацца пра коней Кінгс-Пайланда, а таксама пра каня Дэсбара, другога фаварыта са стайняў Мэйплтана, якога трэніраваў Сайлас Браўн. Ён не адмаўляў, што папярэдняга вечару рабіў усё, пра што кажуць сведкі, але заявіў, што не меў злых намераў і проста хацеў атрымаць інфармацыю з першых рук. Калі яму паказалі ягоную шыйную хустку, ён збляднеў і ніяк не змог патлумачыць, якім чынам яна аказалася ў руцэ забітага. Ягоная мокрая вопратка сведчыла, што ён трапіў пад дождж мінулае ночы, а кій, выраблены ў Пінангу* з пальмавага дрэва, з залітым усярэдзіну свінцом, акурат мог быць тым самым прадметам, якім трэнеру нанеслі жахлівыя пашкоджанні. З іншага боку, гэты чалавек не быў паранены, а кроў на нажы Стрэйкера паказвала, што як найменш адзін з нападнікаў пацярпеў ад яго. Вось такая, калі каротка, гісторыя, Ўотсан, і калі вы зможаце праліць для мяне святло на яе, я буду надзвычай вам удзячны.