Усё было б добра, калі б прафесар Марыярці не ведаў пра мае захады. А ён вельмі хітры. Ён адсочвае кожны крок, які я раблю, каб зацягнуць яго ў пастку. Шмат разоў ён спрабаваў з яе вырвацца, але я заўсёды яго апярэджваў. Вось што я вам скажу, мой дарагі сябра: калі б хтосьці падрабязна апісаў нашае маўклівае змаганне, яно зрабілася б самай бліскучай старонкай у захапляльнай кнізе крымінальнай гісторыі. Яшчэ ніколі не падымаўся я на такую вышыню і яшчэ ніколі супернік так мяне не прыціскаў. Ён раніць глыбока, але я паспяваю адбіваць удары. Сёння раніцай я зрабіў апошнія крокі, і мне, каб завершыць справу, былі патрэбныя ўсяго тры дні. Я сядзеў у сваім пакоі, абдумваючы сітуацыю, калі раптам дзверы адчыніліся, і перада мной з’явіўся прафесар Марыярці.
Мае нервы выдатна загартаваныя, Ўотсан, але мушу прызнацца, што, убачыўшы на парозе чалавека, які займаў усе мае думкі, я скалануўся. Яго аблічча было мне знаёмае. Ён вельмі худы і высокі, з выпуклым бледным ілбом і запалымі вачыма. Гладка паголены, бледны і аскетычны з выгляду, ён усё яшчэ чымсьці нагадваў былога прафесара. Ад доўгага сядзення над кнігамі плечы яго сутуліліся, а галава выдавалася наперад і ўвесь час дзіўна, па-змяінаму марудна, вагалася з боку ў бок. З вялікай цікавасцю ён уперыў у мяне прымружаныя вочы.
– Вашыя лобныя косці развітыя менш, чым я мог чакаць*, – урэшце сказаў ён. – Трымаць у кішэні халата зараджаны рэвальвер – небяспечная звычка.
Рэч у тым, што калі ён зайшоў, я тут жа ўсвядоміў страшную небяспеку. Адзіны магчымы для яго спосаб уратавацца – гэта прымусіць мяне замаўчаць. У тое ж імгненне я асцярожна сцягнуў з камоды ў кішэню рэвальвер і акурат намацваў яго праз тканіну. Пасля такой заўвагі я дастаў зброю і паклаў яе на стол з узведзеным курком. Марыярці ўсё яшчэ ўсміхаўся і жмурыўся, але штосьці ў яго вачах прымусіла мяне парадавацца, што пісталет пад рукой.
– Вы мяне, відавочна, не ведаеце, – сказаў ён.
– Наадварот, – адказаў я, – відавочна, я вас ведаю. Прашу, прысядзьце. Калі вы маеце што сказаць, я гатовы даць вам пяць хвілінаў.
– Думаю, вы адгадалі ўсё, што я хацеў вам сказаць, – прамовіў ён.
– Тады мой адказ вы таксама адгадалі, – адказаў я.
– Дык вы будзеце стаяць на сваім?
– Безумоўна.
Ён палез у кішэню, я схапіў са стала рэвальвер. Але ён выцягнуў усяго толькі нататнік, у якім былі запісаныя некалькі датаў.
– Вы перайшлі мне дарогу 4 студзеня, – пачаў ён. – 23-га вы мяне ўстрывожылі, у сярэдзіне лютага я не на жарт расхваляваўся, у канцы сакавіка вы разбурылі мае планы, а цяпер, на зыходзе красавіка, сваім пастаянным пераследам паставілі мяне ў такое становішча, што я магу апынуцца за кратамі. Так працягвацца не можа.
– У вас ёсць нейкая прапанова? – спытаў я.
– Кідайце гэта, містэр Холмс, – сказаў ён, круцячы галавой. – Вы павінны кінуць, павінны.
– Пасля панядзелка, – адказаў я.
– Нічога сабе! – абурыўся ён. – Я ўпэўнены, што такі праніклівы чалавек, як вы, разумее, да чаго ўсё прывядзе. Неабходна, каб вы з гэтым скончылі. Вашыя метады пакінулі нам толькі адно выйсце. Я з незвычайнай асалодай назіраў, як вы разблытваеце гэтую галаваломку, і мушу шчыра прызнацца, што крайнія меры мяне засмуцяць. Вы смеяцеся, сэр, але магу вас упэўніць, што так яно і будзе.
– Небяспека – частка майго рамяства, – зазначыў я.
– Але гэта не проста небяспека, – адказаў ён. – Гэта непазбежнае знішчэнне. Вы перайшлі дарогу не аднаму чалавеку, а магутнай арганізацыі, усю моц якой нават вы, пры ўсёй вашай кемлівасці, уявіць не можаце. Адыдзіце ўбок, містэр Холмс, альбо вас растопчуць.
– Баюся, – сказаў я, устаючы, – што за нашай прыемнай размовай я забыўся на важную справу, якая чакае мяне зусім у іншым месцы.
Ён таксама падняўся і маўкліва зірнуў на мяне, сумна круцячы галавой.
– Ну што ж, – урэшце сказаў ён, – я зрабіў усё, што мог. У гэтай гульні я ведаю кожны ваш ход. Да панядзелка вы нічога не даб’яцеся. Нас чакае двубой, містэр Холмс. Вы спадзеяцеся пасадзіць мяне на лаву падсудных – я ж кажу, што ніколі туды не сяду. Вы спадзеяцеся перамагчы мяне – я ж кажу, што вы ніколі мяне не пераможаце. Калі ў вас хопіць розуму знішчыць мяне, будзьце ўпэўнены, што я доўг аддам.