— Ага, ён мне напісаў.
— Калі ж гэта? Учора вы мне нічога пра гэта не казалі.
— Я атрымала ліст сёння раніцай.
— Вы можаце мне яго паказаць?
— Не... не... не... у ім ёсць інтымныя рэчы... вельмі асабістыя... я... я спаліла яго.
— Тады, значыцца, у вашага мужа ёсць даўгі.
Яна трохі падумала і сказала:
— Я не ведаю.
І я нечакана заявіў:
— Справа ў тым, што ў гэты момант у мяне няма пяці тысяч франкаў, мая дарагая кузіна.
У яе з грудзей вырваўся пакутлівы крык.
— О! О, я прашу вас, прашу вас, знайдзіце іх...
Яна вельмі расхвалявалася і сашчапіла рукі, быццам папраўдзе ўпрошвала мяне! Я адчуў, як змяніўся тон яе голасу. Яна плакала, гаварыла запінаючыся, яна пакутавала пад уладай няўмольнага загаду.
— О! Я прашу вас... каб толькі ведалі, як я пакутую... яны патрэбныя мне сёння.
Я злітаваўся над ёй.
— Зараз яны ў вас будуць, я вам прысягаю.
Яна закрычала:
— О, дзякую, дзякую! Які вы добры.
Я спытаўся:
— Ці памятаеце вы, што адбылося ў вас учора?
— Памятаю.
— Памятаеце, як доктар Паран вас усыпіў?
— Памятаю.
— Дык вось, ён загадаў, каб вы прыйшлі сёння раніцай пазычыць у мяне пяць тысяч франкаў, і ў гэты момант вы дзейнічаеце пад гіпнозам.
Яна трошкі падумала і адказала:
— Але гэтыя грошы патрэбныя майму мужу.
Цэлую гадзіну я спрабаваў яе пераканаць, але не здолеў.
Калі яна пайшла, я пабег да доктара. Ён выйшаў да мяне і выслухаў з усмешкай. Пасля спытаўся:
— Цяпер вы верыце?
— Напэўна, веру.
— Хадземце да вашай кузіны.
Яна, стомленая, драмала ў шэзлонгу. Лекар намацаў пульс, паднёс руку да яе вачэй і нейкі час глядзеў на яе. Яна павольна заплюшчыла вочы, скарыўшыся непераможнай магнетычнай сіле.
Як толькі яна заснула, доктар сказаў:
— Вашаму мужу больш не патрэбныя пяць тысяч франкаў. Забудзьцеся, што прасілі вашага кузена пазычыць іх, а калі ён вам пра гэта нагадае, вы нічога не зразумееце.
Пасля ён абудзіў яе. Я выцягнуў з кішэні бумажнік:
— Вось, мая дарагая кузіна, тое, што вы ў мяне прасілі сёння раніцай.
Яна так здзівілася, што я не наважыўся настойваць. І ўсё ж я паспрабаваў нагадаць ёй пра яе просьбу, але яна ўпарта адмаўляла, думаючы, што я з яе насміхаюся, і ўрэшце ледзь не раззлавалася.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Вось. Я толькі што вярнуўся ў гатэль, але не магу нават есці — так уразіў мяне гэты эксперымент.
19 ліпеня. — Шмат хто з тых, каму я расказаў пра гэтае здарэнне, смяяліся з мяне. Я ўжо нават не ведаю, што падумаць. Як сказаў мудрэц: «Можа быць?»
21 ліпеня. — Я павячэраў у Бужывалі, пасля прабавіў вечар на балі весляроў. І праўда, усё залежыць ад месца і асяроддзя. Верыць у звышнатуральнае на выспе Грэнуйер было б самым дзікім вар'яцтвам... А на вяршыні гары Сэн-Мішэль?.. А ў Індыі? Усё тое, што нас акаляе, робіць на нас велізарны ўплыў. Наступным тыднем я вяртаюся дамоў.
30 ліпеня. — Учора я вярнуўся дамоў. Усё ў парадку.
2 жніўня. — Нічога новага. Стаіць пагода. Цэлымі днямі я баўлюся тым, што гляджу, як цячэ Сена.
4 жніўня. — Мае слугі пасварыліся між сабою. Яны сцвярджаюць, што ўночы нехта б'е шклянкі ў шафах. Камердынер вінаваціць кухарку, тая вінаваціць касталянку, а гэтая вінаваціць абаіх. Хто вінаваты? Ды хіба ж разбярэшся?
6 жніўня. — Гэтым разам я не вар'ят. Я бачыў... Бачыў! Нельга больш сумнявацца... я бачыў! Яшчэ і цяпер холад праймае мяне да кончыкаў пальцаў... яшчэ і цяпер я дрыжу ад страху... я бачыў!
А другой гадзіне, сярод белага дня, я гуляў у сваім ружоўніку... Я ішоў абсадамі асенніх ружаў, якія пачыналі расцвітаць.
Я спыніўся, каб паглядзець на «Асілка бітваў», на якім красаваліся тры надзвычай прыгожыя кветкі, і выразна ўбачыў, як зусім побач са мной сцябло адной кветкі сагнулася, быццам сціснутае нябачнай рукой, і зламалася, быццам тая рука яго адшчыкнула. Кветка ўзнялася ў паветра, апісала крывую, быццам нябачная рука паднесла яе да твару, і павісла ў празрыстым паветры нерухомай жахлівай чырвонай плямай перад самым маім тварам.
Без памяці, я кінуўся, каб схапіць яе! Але я нічога не схапіў — яна знікла. І тады я страшэнна раззлаваўся сам на сябе, бо хіба ж можна, каб разумны і сур'ёзны чалавек меў такія галюцынацыі.
Але ці была гэта галюцынацыя? Я павярнуўся і стаў шукаць сцябло — хутка я знайшоў: паміж дзвюх кветак, што засталіся на кусце, тырчаў канец толькі што абламанай сцябліны.
Дамоў я вярнуўся ашаломлены. Бо цяпер я веру, гэтаксама веру, як і ў тое, што дзень змяняе ноч, — побач са мною жыве нейкая нябачная істота, якая корміцца малаком і вадой, якая можа дакранацца да рэчаў, браць іх, перасоўваць з месца на месца. Такім чынам, істота гэтая з натуры сваёй матэрыяльная, хоць і недаступная нашым пачуццям. І жыве яна пад адным дахам са мною...